Baxçalarda psixoloqlar və metodistlərin olması vacibdir

Məktəbəqədər təhsil təhsilin ilk pilləsi olmaqla yanaşı uşaqların formalaşmasında mühüm rol oynayır. Hazırda ölkə üzrə 107954 uşağı əhatə edən 1635 məktəbəqədər təhsil müəssisəsi fəaliyyət göstərir ki, 103157 uşağı əhatə edən 1571 məktəbəqədər müəssisə Təhsil Nazirliyi sistemindədir. Sağlamlıq imkanları məhdud olan uşaqlar üçün 4 xüsusi uşaq Baxçası, ümumi təyinatlı 12 müəssisədə 20 xüsusi qruplar fəaliyyət göstərir. Həmçinin hazırda ölkədə TN tərəfindən lisenziya almış 20 özəl məktəbəqədər təhsil müəssisəsi fəaliyyət göstərir ki, bu müəssisələrdə 865 uşaq təlim-tərbiyə alır. TN-nin sistemində olan məktəbəqədər təhsil müəssisələrindən 240 müəssisə özəlləşdirilməyə açıq elan edilib ki, onlardan 113-ü Bakı şəhərinin payına düşür. Son məlumata görə, respublika üzrə 83, o cümlədən Bakı şəhərində 47 məktəbəqədər müəssisə artıq özəlləşdirilib. Ölkə üzrə məktəbəqədər yaşlı uşaqların sayı 728400 nəfərdir. Məktəbəqədər təhsil müəssisələrinə uşaqların cəlbi 15,9% təşkil edir. Bu gün ölkədəki məktəbəqədər təhsil müəssisələri öz fəaliyyətlərini necə qurub?

Layihə çərçivəsində növbəti müsahibimiz Səbail rayon 130 saylı Uşaq Baxçasının direktoru Səmayə Axundzadədir. Məktəbəqədər təhsilin uşaqlar üçün çox vacib olduğunu deyən direktor bildirdi ki, bu, təhsilin ilk pilləsi olmaqla ailənin və cəmiyyətin maraqlarına uyğun olaraq uşaqların erkən yaş dövründən intellektual, fiziki və psixoloji inkişafını, sadə əmək vərdişlərinə yiyələnməsini, istedad və qabiliyyətinin üzə çıxarılmasını, sağlamlığının qorunmasını, estetik tərbiyəsini, təbiətə və insanlara münasibətinin formalaşmasını təmin edir: “Danılmaz həqiqətdir ki, maddi sərvətlərin insan kapitalına çevrilməsinin təməli məhz məktəbəqədər təhsil müəssisələrində qoyulur. Bu istiqamətdə dövlət səviyyəsində də tədbirlər həyata keçirilir. Belə ki, məktəbəqədər təhsil müəssisələri şəbəkəsində mövcud olan problemlərin aradan qaldırılması, ölkəmizdə məktəbəqədər təhsilin günün tələbləri səviyyəsində qurulmasının təmin olunması məqsədilə kompleks tədbirlərin həyata keçirilməsi üçün ölkə başçısının sərəncamı ilə “Azərbaycan Respublikasında məktəbəqədər təhsilin yeniləşdirilməsi Proqramı (2007-2010-cu illər)” təsdiq edilib”.Səbail rayonundakı 130 saylı uşaq baxçasının da əsaslı təmirdən sonra istifadəyə verildiyini deyən S.Axundzadənin sözlərinə görə, Baxça 1967-ci ildən fəaliyyət göstərir, burada 3 qrupda 60 uşağın tərbiyəsi ilə 17 müəllim və texniki işçi məşğul olur. Sentyabrda 15 uşaq orta məktəbin I sinfinə yola salınıb. Son 20 il ərzində burada heç bir təmir aparılmadığından Baxçada çox çətin vəziyyət yarandığını vurğulayan direktor bildirdi ki, ötən ilin yay aylarında burada Səbail Rayon İcra Hakimiyyətinin daxili imkanları hesabına təmir işlərinə başlanaraq Baxçanın bütün dərs və təsərrüfat otaqları, köməkçi sahələri əsaslı təmir olunub, yeni işıqlandırma sistemi qurulub, qapı və pəncərələri, giriş qapısı yeniləri ilə əvəz olunub, döşəmənin parket örtüyü təmir olunub, divarlar rənglənib. Həmçinin Baxçanın su və kanalizasiya sistemi yenidən qurulub, sanitariya qovşağı təmir olunaraq buraya yeni kafel vurulub.

Uşaqların istirahəti və idmanla məşğul olması üçün RİH tərəfindən əyləncə qurğuları, müxtəlif oyuncaqlar və yeni mebel alınıb. Baxçanın giriş hissəsi və koridorunda müasir tərtibat işləri görülüb, stendlər təzələnib. Təmirdən sonra Baxçanın açılışında Səbail Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Asif Əsgərov də iştirak edərək uşaqları, Baxça kollektivini, valideynləri təbrik edib, onlara gələcək həyatda müvəffəqiyyətlər və ölkəmiz üçün layiqli övlad olmalarını arzulayıb. Baxça hazırda həm rus, həm də Azərbaycan dilində olan qruplardan ibarətdir. S.Axundzadənin sözlərinə görə, ümumiyyətlə, Baxçaya gedən uşaqlarla getməyənlər arasında fərq var. Belə ki, Baxçaya gedən uşaqlarda daha çox inkişaf gedir. Bu məqsədlə də direktor valideynlərə uşaqlarını Baxçaya göndərmələrini tövsiyə edərək Baxçanın uşaqlar üçün vacib olduğunu bildirir. Hazırda Baxçalarda psixoloqların sayının azlığına gəldikdə isə direktor Baxçada psixoloqların, metodistin olmasının vacibliyini qeyd edir. Bu gün ölkədə bir sıra məktəbəqədər təhsil müəssisəsinin özəl fəaliyyət göstərməsinə münasibət bildirən S.Axundzadə deyir ki, kiçik Baxçaların olması vacibdir: “Özəl Baxçalara hər valideynin maddi imkanı çatmır. Biz sağlam rəqabət aparırıq. Bizim Baxçada imkansız uşaqlar var və biz onlara hər cür yardım edirik”. O da bildirildi ki, Baxçada müxtəlif tədbirlər, məsələn, Yeni il, 8 Mart, Novruz bayramı qeyd edilir. Uşaqlar bayramlarda tamaşalarla çıxış edirlər. Ümumiyyətlə, əvvəlki uşaqlarla fərqə gəldikdə isə Baxça rəhbəri bugünkü uşaqların daha çox bildiyi qənaətindədir və deyir ki, bu gün uşaqları aldatmaq olmur.

Baxça rəhbəri hazırda Baxçanın elə bir problemi olmadığını bildirdi. Baxçada 1992-ci ildən çalışdığını deyən tərbiyəçi Nüşabə Rüstəmova isə bildirdi ki, burada uşaqlara nitq inkişafı, ətraf mühitlə tanışlıq, ana dili, riyaziyyat, rəsm, bədən tərbiyəsi, musiqi kimi dərslər tədris olunur. Gündə iki məşğələ keçilir. Tərbiyəçinin sözlərinə görə, eyni zamanda burada uşaqlara öyrədilən ingilis dili və şahmatı onlar çox yaxşı qavrayırlar, əlavə olaraq şeirlər öyrənirlər. Baxçanın vacibliyini deyən tərbiyəçi bildirdi ki, uşaq Baxçada məktəbə hazırlanır və bu, müsbət cəhətdir: “Burada uşaq kollektivdə davranmağı öyrənir, fikirlərini bildirir, rabitəli nitqi inkişaf edir. Baxçamızda uşaqların yaş qrupu 3 yaşından başlayır. Məsələn, bugünlərdə uşaqlar “Tıq-tıq xanım” tamaşasını oynayırdılar və obrazları çox təbii canlandırırdılar. Bu, uşaqların özlərinə necə diqqətlə yanaşdıqlarını göstərir”. N.Rüstəmovanın sözlərinə görə, hazırda Baxçalarda müəyyən qüsurlu uşaqlar olur ki, onlarla psixoloqun işləməsi vacibdir: “Uşaqlar bizim həyatımızdır, çünki biz öz uşaqlarımızdan çox onlarla ünsiyyətdə oluruq. Onlar özləri də bir neçə gün Baxçaya gəlməyəndə bizim üçün darıxırlar. Eyni zamanda onlar Baxçada dostlaşırlar. Evdə tək uşaqlar olur ki, onlar burada dost qazanır. Hətta eləsi var ki, yeni gələndə eqoist olsa da, sonradan usaqlarla hədiyyələrini bölüşür. Elə uşaq var ki, yeni gələndə deyir burada qalmıram, amma tədricən psixologiyası dəyişir”.

Burada uşaqların heç bir problemlə qarşılaşmadığını deyən tərbiyəçi bildirdi ki, onlar gündə 4 dəfə yeməklə təmin olunurlar. Əsasən sıyıq, şorba, düşbərə, dolma, plov, həftədə bir dəfə peraşki, şirniyyat və s. yeyirlər. Həmçinin uşaqlar üçün müxtəlif oyunlar təşkil edilir ki, buraya yemək hazırlamaq, meyvələrin dadı ilə bağlı oyunlar daxildir. Ekskursiya kimi uşaqları gəzməyə aparırlar. İş vaxtı 7-dəkdir. Hazırda uşaqlar üçün evdə dayədən istifadəyə gəldikdə isə tərbiyəçi deyir ki, dayə uşağa tərbiyəçi kimi diqqət etmir, onun qayğısına qalmır. O da qeyd edildi ki, 130 saylı Baxçaya şəhərin müxtəlif ərazilərində yaşayan valideynlər uşaqlarını gətirirlər. Uzun illər ərzində uşaqlarla çalışan tərbiyəçi indi uşaqların çox bildiyini, tez başa düşdüklərini deyir: “Hətta bu gün uşaqlar ananın əlindən televizorun “pult”unu alıb kanalı dəyişirlər. Kriminal, qorxulu kinolara baxırlar ki, bu da onların psixologiyasına mənfi təsir edir. Belə verilişlərə baxdıqdan sonar uşaqlar bir-biri ilə dalaşmağa başlayır. Həmçinin valideynlə birgə seriallara baxırlar və ümumiyyətlə, burada valideyn günahkardır. Əvvəllər uşaqlar üçün “Gecəniz xeyrə qalsın” verilişindən sonra valideynlər televizoru söndürürdlər ki, uşaqlar yatsın. Amma indi valideynlər bunu etmir. Baxçada isə asudə vaxt az olsa da, cizgi filminə baxırlar. Onlara vətənpərvərlik, dövlət himni, gerb, bayrağımız haqda məlumatlar veririk. Baxçaya gələn uşaqlar aktiv, dünyagörüşlü olur. Baxça məktəbin təməlidir. Uşaqlar burada qaydalara, rejimə uyğunlaşırlar”.

Nigar

Palitra.- 2011.- 29 mart.- S. 10.