Azərbaycan rəqəmsal yayıma hazırdır

Dünən Bakıda “Yayım standartları” mövzusunda beynəlxalq konfrans keçirildi. Tədbirin açılışında çıxış edən Milli Televiziya və Radio Şurasının (MTRŞ) sədri Nuşirəvan Məhərrəmli XXI əsrin yenilikləri içərisində televiziyanın mühüm yer tutduğunu bildirdi və qeyd etdi ki, cəmiyyətin inkişafında mühüm amilə çevrilən bu sahəyə diqqət və maraq təbiidir:

“Bu gün rəqəmsal yayımın tətbiqi teleradio yayımında ciddi bir dəyişiklikdir. Bu, dünya ölkələrinin əsas müzakirə mövzularından biridir. Amerika, Yaponiya kimi ölkələr bu sahədə irəliləyişlər əldə ediblər. Avropa ölkələri analoq yayımı dayandırıb. Azərbaycan bu istiqamətdə fəaliyyətə 2004-cü ildə başlayıb. Bu daha çox texniki dəyişikliklərlə müşahidə olunur. 2011-ci Nazirlər Kabineti rəqəmsal yayıma keçidlə bağlı xüsusi qərar qəbul edib. Artıq Azərbaycan rəqəmsal yayıma hazırdır. Noyabr ayına qədər ölkənin 85-90 faizini əhatə edəcək. Başqa ölkələrdən fərqli olaraq Azərbaycanda bu istiqamətdə iş sürətlə həyata keçirilir. Azərbaycan televiziya kanalları, yayımçılar bu işə texniki baxımdan hazırdır”. O da bildirildi ki, MDB ölkələri arasında ilk dəfə olaraq məhz Azərbaycan analoq yayımından imtina edəcək. MTRŞ sədri bununla bağlı əhaliyə müraciət edərək hamını bu prosesə indidən hazır olmağa çağırdı: “Rəqəmsal yayıma keçmək üçün analoq yayımı rəqəmsal yayıma uyğunlaşdırmaq lazımdır. Bunun üçün televizora dekoder alınmalıdır. Azərbaycanda Müdafiə Sənayesi Nazirliyinin Peyk zavodu və “Kür” zavodu dekoderlərin istehsalına başlayıb. Zavodlar yaxın vaxtlarda kütləvi istehsala başlayacaqlar. Eyni zamanda sahibkarlar da xaricdən dekoderlər gətirirlər”. N. Məhərrəmlinin sözlərinə görə, hazırda dekoderlərin qiyməti 30-35 manat təşkil edir: “Amma istehsalçılarla danışıqlar aparırıq ki, bu qiymətləri aşağı salsınlar. Kütləvi istehsal olsa, o zaman qiymətlər düşməlidir”. MTRŞ sədri Azərbaycanda iki ay paralel şəkildə həm analoq, həm də rəqəmsal yayımın aparılacağını, bundan sonra isə analoq yayımın tamamilə dayandırılacağını bildirdi. O da vurğulandı ki, rəqəmsal yayımla bağlı Avropa modeli öyrənilir. Problemlərə gəldikdə isə MTRŞ-nin sədri bildirdi ki, bu əsasən regionlarda özünü göstərir. Əgər bunun tətbiqi zamanı 10 televiziya kanalı bir paketə qoşula bilərsə, yerlərdə onları bir paketə salmaq çətindir. O da vurğulandı ki, bu yayımla elektirk enerjisinə qənaət olunacaq. Əhatə dairəsi isə bərabər olacaq. Xaricdən, o cümlədən İrandan siqnalların daxil olması məhdudlaşacaq. Teleradio İstehsalat Birliyinin buna imkanları var. Rumıniya Teleradio Yayım Şurasının sədri Kristian Mititelu çıxışında şuranın fəaliyyətindən danışaraq bildirdi ki, orada şuraya istənilən adam müraciət edə bilər ki, Rumıniyada əsasən şikayətçilər siyasətçilər olur: “Şura isə buna 30 gün ərzində cavab verməlidir. Sanksiyalara gəldikdə isə bu öncə məktubdan başlayır və daha sonra ciddi tədbirlər görülür. Maliyyə cərimələri olur ki, bunların da həcmi 1200-1500 avro təşkil edir. Ayda 100 şikayət daxil olur. Daha ciddi tədbir olaraq yayım 10 dəqiqə dayandırıla bilər. Son olaraq yayım 3 saat dayandırıla, nəhayət, lisenziya alına bilər. O da vurğulandı ki, görüşlər açıq keçirilir, mətbuat istəsə iştirak edə bilər. Şurada qarşı tərəfin çıxış etmək imkanı var. Cərimə pulu isə xəzinədarlığa gedir və bu cərimənin ödənilməsi yoxlanılır. Şura sədri maliyyə cərimələrini bu sahədə ən effektli hesab edir. Çünki onun təsiri daha tez hiss olunur. Yayımçı isə 30 gün ərzində apeliyasiya məhkəməsinə müraciət edə bilər. İndiyədək 2 faiz məhkəmə işi yayımçılar tərəfindən udulub”. Macarıstan Teleradio Yayım Şurasının rəhbəri Osko Georgiy isə bildirdi ki, Macarıstanda şuraya yayımla bağlı şikayətlə istənilən şəxs müraciət edə bilər: “Nəticədə 72 saat ərzində yayımçıya xəbərdarlıq edilir. Anonim şikayətlər də qəbul edilir. Biz Avropa İttifaqı dövlətlərinin audiovizual tənzimləməni birbaşa təmin etmişik. Müxtəlif sanksiyalar tətbiq edilir. Hətta bəzi televiziyalar üçün bu rəqəm 1 milyon dollar ola bilər. Macarıstanda prinsip odur ki, ilk olaraq xəbərdarlıq edilir, cərimə, sonra yayım dayandırılır. Bu 15 dəqiqədən 15 günə qədər ola bilər. İşlər ictimaiyyətə açıqdır. Cərimələr isə 5 avrodan başlayır və bu cərimələr yayımçılara dəstək fonduna təqdim edilir. Şuranın qərarları apelyasiya məhkəməsində təqdim oluna bilər. Lisenziya almaq üçün xüsusi tender prosedurunda iştirak edirlər. Tədbirdə Media Hüquqları İnstitutunun direktoru Rəşid Hacılı, Gürcüstanın media eksperti Laşa Tuquşi, media hüququ üzrə ekspert Ələsgər Məmmədli çıxış etdilər.

Nigar

Palitra.-2011.-28 sentyabr.-S.6.