“Yeni
nəslin sosial-mədəni adaptasiya prosesi nisbətən mürəkkəbləşir”
Layihə
çərçivəsində müsahibimiz Azərbaycan
Turizm İnstitutunun İctimai fənlər kafedrasının
baş müəllimi, sənətşünas Sevil Kərimovadır:
- Son vaxtlar bir sıra xarici
ölkələrdə olmusunuz.
Həmin ölkələrdəki
tədris prosesi, maraq doğuran faktlarla bağlı nə deyə bilərsiniz?
- Bu il Koreya Fondunun
təşəbbusü ilə
təşkil edilən
“Next - general liders” (Gələcək
nəsil liderləri) proqramında ölkəmizi
və Azərbaycan Turizm İnstitutunu təmsil etmişəm. Proqram Koreya Fondunun hər il təşkil
edilən qlobal layihələrindəndir. Dünyanın
müxtəlif ölkələrindən
seçilən nümayəndələr
Cənubi Koreya Respublikasına dəvət
edilir. Məqsəd Cənubi Koreyanı tanıtmaq və dünyada onun haqqında nüfuzlu fikir yaratmaqdır. Gərgin qrafikli proqrama həm rəsmi görüşlər,
həm də bir neçə ekskursiya daxil idi. Bizim qrupu
10 MDB dövlətini təmsil
edən nümayəndə
təşkil edirdi. Mənim üçün bu, gözlədiyim bir fürsət idi. Postsovet ölkələrindən mənimlə
eyni sosial statusa mənsub olan şəxslərlə
tamam fərqli məkanda fikirlərimizi bölüşmək üçün
ideal şərait yaranmışdı.
Qürurla qeyd etmək istərdim ki, MDB məkanında Azərbaycan haqqında çox müsbət fikir formalaşıb. Ünsiyyətdə olduğum
zaman, müzakirələr
vaxtı daim ulu öndərimiz Heydər Əliyevin “Mən fəxr edirəm ki, azərbaycanlıyam!” şüarını
bir daha şərəflə xatırlayırdım.
Orada mədəniyyətin
təbliği haqqında
söhbətimizə başlayanda
öncə qədim və zəngin irsimizin mövcudluğu haqda məumat verdik. Biz vətənimizdə
yaşayaraq bunları
təbii hal kimi qəbul etməyə vərdiş
etmişik. Lakin insan elə bir varlıqdır ki, nə isə
itirəndə və yaxud ondan uzaqlaşanda
həmin dəyərin
mahiyyətini anlamağa
başlayır, ona nə dərəcədə
bağlı olduğunu
o zaman tam hiss edir. Mənə bu hissləri Koreyada Azərbaycan musiqisi yaşatdı. Rəsmi görüşlərin birindən
qayıdanda avtobusda “Sən gəlməz oldun” mahnısı səsləndirilirdi. Dərhal
maraqlandım və sürücü yarı ingilis, yarı koreya dilində açıqladı ki, internetdən mahnıları
toplayarkən bu mahnını çox bəyənib. “Niyə məhz bunu?”- deyə soruşarkən bildirdi ki, “burada
kədər var, amma o kədər insanı dəyişdirməyə,
daha incə olmağa çağırır.
Nifrət, aqressiya heç yoxdur”. Təsəvvür edin, bu insanın Azərbaycanın mövcudluğu
barədə anlayışı
belə yoxdur! Ancaq Azərbaycan musiqisini qəlbinə yaxın bilib səsləndirir. Beləliklə,
“Sən gəlməz oldun” bizim qrupun
himni oldu. Azərbaycan musiqisi haqqında təqdimat hazırladım, musiqinin müasir vəziyyətindən
danışdım, Heydər
Əliyev Fondunun “Muğam” multimedia toplusunu hədiyyə etdim. Rəsmi görüşlər
çərçivəsində Cənubi Koreyanın bir neçə ali təhsil ocağında və tədqiqat institutunda olduq. Bunlardan ən nüfuzlusu Koreya Universitetidir. Akademik heyətlə görüşdə Azərbaycan
haqqında, bizim təhsil sistemi, tariximiz və mədəniyyətmiz haqqında
bir çox sualları cavablandırdıq.
Maraqlı mühazirələrdən
biri İqtisadi İnkişafa dair Tədqiqatlar İnstitutunda
məhşur iqtisadiyyatçı,
prof. J.Pak tərəfindən keçirildi.
O, ölkənin intensiv
inkişafı və yüksək nailiyyətlərinin
tarixi və perspektivləri, nəzəri
əsasları haqqında
danışdı. Dövlət
qurumlarında olarkən
çox maraqlı bir fakt mənim
üçün yenilik
oldu. Olduğum yerlərin heç birində uşaqlara bu dərəcədə xüsusi diqqətlə rastlaşmamışdım. Ümumiyyətlə,
bu amil ölkənin
daxili siyasətində
mühüm istiqamətlərdəndir:
sağlam mənəvi
mühitdə yetişən
genefond gələcəkdə
sağlam dövlətin
və dövlətçiliyin
zəmanətidir. Kiçik
yaşlarından başlayaraq
uşaqları vətənlərinin
tarixi və xüsusən dövlətçilik
tarixi ilə yaxından tanış edirlər və bu proses getdikcə
təkmilləşdirilir. Koreya
Memorial Muzeyinin qarşısında
narıncı rəngli
geyimlərdə olan çoxlu (100-150 nəfər)
azyaşlı uşaq
gördük. Kostyumlarının
eyni olması və ümumiyyətlə,
3-5 yaşlı körpələrin
vətəndaş müharibəsinə
həsr edilmiş muzeydə nə etdikləri ilə maraqlananda gidin verdiyi cavaba heyrətləndim: “1950-1953-cü il müharibəsində çoxlu uşaq tələf olub (1 mln.-a yaxın). Biz bu körpələri bura dəvət edirik ki, oynasınlar
və ölənlərin
ruhu şad olsun. Bağça və uşaq evləri ilə işləyirik. Narıncı
rənq Günəşdir,
işıqdır”. Milli
Parlament binası həftənin iki günü məktəblilər
üçün açıqdır.
Buraya təşkil olunan ekskursiyalar zamanı parlamentin tarixi, müasir iş qrafiki, çıxış qaydaları,
qanunların təqdimi
və müzakirəsi
kimi amillər haqqında məlumat verilir. Bu proses sərbəst bir mühitdə, sual-cavab edilərək keçirilir.
Danışdırdığım 7 şagirddən 4-ü Azərbaycanı
tanıdı: “Orada neft var və
qədim kitablarda “Odlar yurdu” adlanır”.
Sizi əmin edirəm, avropalı ibtidai sinif şagirdindən
belə cavab eşitmək mümkün
deyil! Ümumiyyətlə,
Azərbaycanla Koreyanın
iqtisadi və mədəni münasibətləri
uğurlu və ümidverici məqamdadır.
Mövzumuza dair qeyd etmək istərdim ki, Koreyanın təbliğ siyasətində mədəniyyət
və dövlətçilik
eyni mahiyyətli amillər kimi təbliğ olunur. “Next” proqramına daxil olan ekskursiya turları ölkənin pozitiv qavranılmasına,
tarix boyu mövcud olan milli ənənələrin,
milli xüsusiyyətlərin
müasir Koreyanın formalaşmasındakı rolunun
dərk olunmasına yönəlib. Buddizm abidələri, orta əsr rəsədxanası,
“Hyundai Motors” sənaye şəhərçiyi,
İmperator Sarayı və Prezident İqamətgahı sanki heç zaman qırılmamış incə
zəncirlə bir-birinə
bağlıdır.
- Gənclərin
mədəniyyətə marağını
necə qiymətləndirirsiniz?
- Bizim mentalitetimizdə gənclərə dair maraqlı xüsusiyyət
var. Onları tərifləməkdən
çəkinirik. Bu, xalq
pedaqogikasının effektiv
metodu kimi əsrlər boyu pozitiv nəticə göstərib və yəqin ki, belə də davam edə bilər. Lakin Azərbaycan müasir, dünyəvi cəmiyyətə
meyilli və eyni zamanda ənənəvi,
patriarxal Şərq mədəniyyətinin fundamental əsaslarını mənəvi
vasitə kimi səmərəli istifadə
edən dövlətdir.
Bu aspektdən cıxış
edərək yeni nəslin sosial-mədəni
adaptasiya prosesi nisbətən mürəkkəbləşir.
Biz 20 ildir ki, müstəqil dövlətik və artıq müstəqillik şəraitində formalaşmış
nəsil mövcuddur. Və onlar bizlərdən
cox fərqlidir. Adətən bu nəsli qınamaq, danlamaq, yönəltmək
təşəbbüsləri heç xoş nəticələr vermir. Mən müəlliməm
və mənim işim tələbəyə
səviyyəli akademik
bilik bazası verməklə onun fərdi qabiliyyətlərini
araşdırıb tapmaq,
təhsil prosesində
düzgün istiqamətləndirməkdir.
Ancaq qloballaşma adlandırdığımız bu dövrdə bu yetərli deyil. Mədəni həyatımızın umumi
panoramasına kütləvi
mədəniyyət aktiv
müdaxilə edir. Onun məhsulu daha rahat və
anlamlıdır. Bugünkü
tələbə kitabı
oxumaz, onun film versiyasına üstünlük
verər. Məhz bu baxımdan yuxarıda qeyd olunduğu kimi, mədəniyyət və
vətənpərvərliyin ümumi kontekstdə təbliği məqsədəuyğundur.
- Tədris ili başa catdı.
Tələbələrin bu
sahədə bilik səviyyəsi sizi qane edirmi?
- Keçən ilin göstəricilərinə görə,
bu il ATİ-nin tələbələri
daha yüksək nəticələr əldə
ediblər. İnstitutun
ümumi panoramasında
tədris etdiyim “ Muzeyşünaslıq - Diyarşünaslıq”
(Tarixi - mədəni turizm) ixtisası üzrə məzunlarımızın
göstəriciləri də
yüksəkdir. Təqdim
olunan dörd diplom işinin mövzuları da aktual və maraqlı idi: “Azərbaycanda uşaq muzeylərinin yaranma perspektivləri”, “Tarixi-mədəni
turizmə çoxaspektli
yanaşmalar” və onlar müvəfəqiyyətlə
müdafiə olundular.
Bu ixtisas üzrə hələki ikinci buraxılışımız olmasına
baxmayaraq məzunlarımız
haqqında artıq müəyyən fikirlər
bizi sevindirir. Məzun gecəsində nüfuzlu muzey rəhbərlərimizin “ATİ-nin tələbələri
təcrübələr zamanı
bilik və məsuliyyətləri ilə
digərlərindən çox
üstündürlər” demələri
bizi ümidləndirir.
Sözsüz ki, biz daha da yüksək
nailiyyətlər gözləyirik.
Bunun əsas səbəbi 4 il tədris etdiyin tələbənin potensialına
bələd olaraq onun bəzən sadəcə tənbəlliyinin
və yaxud məsuliyyətsizliyinin qurbanı
olmasını imkansız
etməkdir. Bu baxımdan
institutumuzda tələbələri
sərbəst araşdırmaya
yönəltmək yeni
tədris ilinin istiqamətlərindən ola
bilər.
Nigar Abdullayeva
Palitra.-2012.-8 avqust.-S.10.