Gənclərin mədəniyyətin təbliği və inkişafında rolu artır

Layihə çərçivəsində müsahibimiz AMEA Şərqşünaslıq İnstitutunun elmi işçisi, Şərqşünaslıq İnstitutu Gənc Alimlər Şurasının sədri, Bakı Slavyan Universitetinin Diplomatiya və xarici siyasət kafedrasının müəllimi Sübhan Talıblıdır.

Sübhan Talıblı gənclərin mədəniyyətin təbliği və inkişafında rolunun daha da artırılması üçün bir sıra təklif və fikirlərini bildirdi. Onun sözlərinə görə, mədəniyyət sahəsində uğurlar qazanmış gənclərin beynəlxalq tədbirlərdə iştirakına şərait yaratmaq əsas məsələlərdəndir: “Xatırladım ki, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “Gənclər siyasəti haqqında” qanunun qüvvəyə minməsi ilə əlaqədar həmin qanunun tətbiq edilməsini təmin etmək məqsədi daşıyan 6 may 2002-ci il tarixli qərarı var. Əlbəttə ki, qanun dövlətin mədəni siyasətinin uğurlu başlanğıcıdır. Qanunda Azərbaycan Respublikasında bütün cəmiyyətin mənafeyi naminə gənclərin potensialından daha dolğun istifadə edilməsi üçün social-iqtisadi, siyasi-hüquqi, təşkilati şərait və təminatlar yaratmaq məqsədi güdülür. Qanunda gənclər siyasətinin prinsipləri və məqsədləri müəyyən edilib, dövrün tələblərinə cavab verə biləcək müddəalar əlavə edilib. 5 fəsil və 21 maddədən ibarət olan qanunda dövlət gənclər siyasətinin mahiyyəti və prinsipləri aşağıdakı kimi göstərilib: xalqın gələcəyini müəyyən edən xüsusi ictimai qrup kimi gənclərin özünəməxsus mənafe və ehtiyacları olduğunun etiraf edilməsi, cinsindən, milliyyətindən, dilindən, dini etiqadından, təhsilindən, sosial mənşəyindən və siyasi baxışlarından asılı olmayaraq gənclərin cəmiyyətdə hüquq bərabərliyinə təminat verən hüquqi və sosial statusunun müəyyənləşdirilməsi, gənclərin hərtərəfli mədəni, sosial, mənəvi və fiziki inkişafina, onların hüquq və azadlıqlarının həyata keçirilməsinə təminat verən şəraitin yaradılması, gənclərdə xalqın mənəvi irsinə və ənənələrinə, nəsillərin mənəvi əlaqəsinə qayğıkeş münasibətin tərbiyə edilməsi, gənclərin azadlıq, hüquq və vəzifələrinin vəhdəti, gənclərin sosial müdafiəsi üçün hüquqi və təşkilati təminatların yaradılması. 1994-cü il iyulun 26-da Gənclər və İdman Nazirliyi yaradıldıqdan sonra dövlət gənclər siyasəti sahəsində mühüm işlər həyata keçirilib, nazirliyin yerli strukturları formalaşıb, gənc nəslin mənəvi tərbiyəsi və fiziki inkişafı, hüquqlarının müdafiəsi, onların beynəlxalq qurumlarda iştirakı və gənclər təşkilatlarının fəaliyyətinin əlaqələndirilməsi sahəsində lazımi tədbirlər görülüb, bir sıra dövlət proqramları hazırlanıb. 1996-cı il fevralın 2-də müstəqil Azərbaycan Respublikası gənclərinin birinci forumunun keçirilməsi respublikanın həyatında müstəsna əhəmiyyətə malik bir hadisə oldu. Forum müstəqil Azərbaycan Respublikasının qarşısında duran mühüm vəzifələrin həyata keçirilməsində gənclərin fəal iştirak etməyə hazır olduğunu nümayiş etdirdi və gənclərlə işin nəzərəçarpacaq dərəcədə canlanmasına səbəb oldu. 1997-ci il fevralın 1-də isə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin forum nümayəndələrinin bir qrupu ilə görüşündə forumdan keçən bir il ərzində görülmüş işlər təhlil olundu və gəncliklə bağlı əsas problemlərin həlli yolları müəyyən edildi. Respublika Prezidentinin elə həmin gün imzaladığı sərəncamla fevralın 2-si Azərbaycan Gəncləri Günü elan edildi”. S.Talıblı qeyd edir ki, bütün bu tədbirlərin həyata keçirilməsi ilk növbədə gənclərin mədəni və intellektual inkişafına, onların Azərbaycan cəmiyyətinin, mədəniyyətinin, təhsilinin inkişafında mütəşəkkilliyinin və aktivliyinin artırılmasına xidmət edir: “Hər bir ölkədə dövlətçiliyin, müstəqilliyin daha da möhkəmləndirilməsi, gələcəyin etibarlı təminatı, intellektual səviyyəli potensial kadrların yetişdirilməsindən, gənclərin cəmiyyətin bütün sferalarında, o cümlədən, mədəniyyət sferasında iştirakından, onların aparıcı qüvvəyə çevrilməsindən çox asılıdır. Əsası ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən qoyulmuş dövlət gənclər siyasətinin Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilməsinin nəticəsidir ki, bu gün Azərbaycan gəncləri ictimai-siyasi, sosial-mədəni və digər sahələrdə fəal iştirak edirlər. Gənclərlə iş sahəsində görülən tədbirlər Azərbaycan gəncliyinin inkişafına təkan verməklə yanaşı, onların mədəniyyət, təhsil və digər sahələrin inkişafında rolunu da xeyli gücləndirib. Bu isə gənclərin digər sahələrlə yanaşı, mədəniyyət sahəsində də özlərini təsdiq etməsində böyük rol oynayıb. Artıq respublikamızda fəaliyyət göstərən gənclər təşkilatları, ictimai birliklər ölkəmizdə vətəndaş cəmiyyətinin qurulmasına öz töhfələrini verirlər. Bu baxımdan Azərbaycan gəncləri artıq dünyada da özünü isbat etməklə daha da güclü təşkilatlanır. Məsələn, Dünya Azərbaycanlı Gənclər Birliyinin yaradılması çox mühüm bir hadisədir və mən inanıram ki, bu, xarici ölkələrdə yaşayan, təhsil alan azərbaycanlı gənclərin bir araya gəlməsinə, onların Azərbaycan mədəniyyətini daha ciddi və sistemli bir şəkildə təbliğ etməsinə ciddi şərait yaradacaq, onların bu sahədə fəaliyyətinə böyük təkan verəcək”.

S.Talıblı qeyd edir ki, Azərbaycanda bütün sahələr üzrə qazanılan nailiyyətlər dövlətimizin iqtisadi-siyasi potensialını, ümumi inkişaf səviyyəsini əks etdirən əsas meyarlardandır: “Ölkəmizdə gənc nəslin mənəvi-ideoloji tərbiyəsinə, onların sağlamlığının qorunmasına xüsusi qayğı ilə yanaşılır. Prezident İlham Əliyev gənclərə malik olduqları qabiliyyət və intellektual imkanlar müqabilində geniş meydan verməyin tərəfdarı kimi bu təbəqəyə daim böyük diqqət və qayğı göstərir. Ölkəmizin qüdrətli dövlətə çevrilməsi naminə gənclərin imkanlarından daha dolğun istifadə edilməsi, həmçinin bunun üçün əlverişli şəraitin yaradılması gənclər siyasətinin əsasını təşkil edir. Gənc nəslin fiziki, sosial və mənəvi inkişafını təmin edən fəaliyyət sahələrinin istiqamətləndirilməsi, gənclərin dünya dəyərlərinə yiyələnmələri və digər məsələlər qarşıda duran əsas vəzifələrdəndir. Ümummilli lider Heydər Əliyev hələ 1995-ci ilin martında ölkə gəncləri ilə görüşərək onların sağlam ruhda tərbiyə almaları və əsl vətəndaş kimi yetişmələri naminə əlindən gələni əsirgəməyəcəyini bildirmişdi. 2 fevral 1996-cı ildən ulu öndər Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə gənclərin forumlarının keçirilməsi, ölkədə gənclər gününün qeyd olunması, gənclərimizin problemlərinin həllinə yönələn fərman və sərəncamların verilməsi, onların dövlət quruculuğu prosesinə cəlb edilməsi, müvafiq qanunların qəbulu deyilənləri reallığa çevirdi”. Azərbaycan Prezidentinin 2007-2015-ci illərdə “Azərbaycan gənclərinin xarici ölkələrdə təhsili üzrə Dövlət Proqramı”nın təsdiq edilməsi barədə imzalanmış sərəncamı barədə danışan S.Talıblı bunun da ciddi önəmini bldirdi. Azərbaycanda muğamın, musiqinin və digər mədəniyyət sahələrinin inkişafına hazırda ciddi fikir verildiyini bildirən S.Talıblı dedi ki, muğam sənəti Azərbaycanın professional musiqi mədəniyyətinin şifahi irsinin mühüm qismini təşkil etməklə, Azərbaycan xalqının mədəni ənənələrində və tarixində dərin köklərə malikdir: “Bu mədəni ənənənin Azərbaycanda köklərinin olması ölkədə onun daşıyıcılarının sayı, eləcə də onun Azərbaycan bəstəkarlarının, rəssamlarının, heykəltəraşlarının və şairlərinin tükənməz ilham mənbəyi olan milli mədəniyyətdə mühüm rolu ilə təsdiqlənir. Bir sıra ümumi, bədii cizgiləri Azərbaycan muğamını İran dəstgahları, özbək-tacik şaşmakomları, uyğur mukamları, hind raqaları, ərəb nubaları, türk təqsimləri ilə qohumlaşdırır və bütün bunlar Şərq musiqisinin ümumi-bədii ənənələrini təşkil edir. Bununla yanaşı, muğam sənəti azərbaycanlılar tərəfindən milli özünüdərk və özünü eyniləşdirmənin əsasını təşkil edən başlıca mədəni dəyərlərdən biri kimi qavranılır. Bu sənət Azərbaycan ərazisində yaşayan talışlar, dağlı yəhudilər, ermənilər, ləzgilər, gürcülər, avarlar kimi etnik qruplar arasında da populyardır. Həm milli mədəniyyət üçün, həm də bütün bəşəriyyətin mədəniyyəti üçün Azərbaycan muğamının bədii dəyəri, onun yüksək mənalılığı 2003-cü ildə YUNESKO kimi nüfuzlu beynəlxalq təsisat tərəfindən etiraf olunub. YUNESKO muğamı "bəşəriyyətin şifahi və qeyri-maddi irsinin şah əsərlərindən biri" elan edib”. S.Talıblının sözlərinə görə, bütün bunlar göstərir ki, gənc nəsil bizim zəngin və qədim mədəni irsimizin təbliği və inkişafında səylə çıxış etməyə borcludur. Bu baxımdan son dövlərdə muğam irsinin yaşadılmasında, muğam müsabiqələrində gənclərin rolunun xeyli artırılması və onların bu işdə xüsusi aktivlik göstərməsi xeyli sevindiricidir. Bu işdə xüsusilə dövlətin, həmçinin Heydər Əliyev Fondunun xidmətlərini vurğulamaq lazımdır.

İlkin

Palitra.-2012.-5 iyun.-S.12.