Mədəniyyətimiz xaricdə təbliğ olunur

Arye Qut:”Bu işdə bütün dəstəyi göstərməyə hazırıq və lazımi potensialımız var”

Layihə çərçivəsində müsahibimiz Azərbaycan-İsrail Beynəlxalq Assosiasiyasının(AZİZ) mətbuat katibi, siyasi elmlər üzrə doktor Arye Qutdur. Onunla müsahibəmizdə İsraildə Azərbaycan mədəniyyətinin təbliğu məsələləri barədə danışdıq. A.Qut söhbətə belə başladı:

- AZİZ beş ildir ki, yaranıb. Biz siyasi məsələlərdən əlavə, Azərbaycan mədəniyyətinin təbliği ilə də geniş məşğul oluruq. Öncə qeyd edim ki, siyasi sferada məsələn, “erməni soyqırımı”, Xocalı faciəsi ilə bağlı ciddi və məqsədyönlü iş aparırıq. Bu ilk dəfə olaraq İsraildə akademiya səviyyəsində elmi-praktiki konfrans keçirəcəyik. Orada faktiki olaraq bütün İsraildə yaşayan, Azərbaycanda fəaliyyət göstərən, Qafqazla, Azərbaycanla, keçmiş Sovetlər birliyi məsələləri ilə məşğul olan professorlar, mütəxəssislər olacaq. Faktiki olaraq biz orada akademik səviyyədə Xocalıda baş vermiş soyqırımını müzakirə edəcəyik. Eyni zamanda Xocalı faciəsini siyasi müstəvidə müzakirə edib bununla bağlı qərara gəlinməsinə çalışırıq. Ümumiyyətlə, Azərbaycan həqiqətlərinin burada dolğun əksini tapmasına və bu barədə zəngin informasiyanın geniş yayılması bizim əsas hədəflərimiz sırasındadır. Çünki Azərbaycan həqiqətləri, xüsusən də Xocalı soyqırımı barədə problemlərimiz oradan başlayır ki, biz özümüz deyib özümüz eşidirik. Dünyaya həqiqətlərimizi çatdırmaq üçün biz ermənilərdən müdafiə olunmamalıyıq, əksinə, ermənilərə qarşı intellektual aqressiya aparmalı, hücumu gücləndirməliyik. Bu baxımdan həm siyasi aqressiya, həm də mədəniyyət sahəsində aqressiya olmalıdır. Qeyd etdiyiniz kimi, mədəniyyət sahəsində bu baxımdan aktivliyin gücləndirilıməsi olduqca məqsədəuyğundur. Bildiyiniz kimi, Yeganə xanım Salmanın başçılıq etdiyi Azərbaycan mədəniyyəti ilə bağlı mərkəz İsraildə fəaliyyət göstərir. Onun Azərbaycan mədəniyyəti ilə bağlı fəaliyyəti və İsrail cəmiyyətində geniş miqyasda təbliğat aparmaq, eləcə də dünya səviyyəsində mədəniyyətimizi tanıtmaq əsas vəzifələrdən biridir. Bu baxımdan düşündüyümüz bir sıra layihələr var. Məsələn, may ayında Azərbaycan karikaturaçılarının İsraildə böyük bir sərgisi keçiriləcək. Bu baxımdan bizə həm İsrailin Xarici İşlər Nazirliyi yardım edir, eyni zamanda İsraildə olan Karikaturaçılar Assosiasiyası da köməyini əsirgəmir. Eyni zamanda üç-dörd ay bundan öncə - oktyabrda Azərbaycanın Dövlət Müstəqilliyi Gününü qeyd etdik. Bu tədbirə Azərbaycan mədəniyyətinin tanınmış nümayəndələri də gəlmişdi. Bu sıradan olan tədbirlər əvvəllər də keçirilib, bu tədbirlərdə istər İsrailin, istərsdə Azərbaycan mədəniyyətinin nümayəndələri iştirak ediblər. Ümumiyyətlə, Azərbaycan mədəniyyətinin təbliği və tanıdılması konketstində burada bütün dövlətçilik və milli bayramlarımız keçirilir və təntənəli şəkildə qeyd olunur. Biz Azərbaycandan olan diaspor nümayəndələri olaraq bu tədbirlərin keçirilməsində və təşkil olunmasında heç bir şeyi əsirgəmirik. Amma qeyd etməliyəm ki, bu baxımdan bizə Azərbaycan Mədəniyyət və Turizm Nazirliyindən böyük bir kömək hələki yoxdur. Biz bu köməyi gözləyirik, burada daha geniş miqyaslı işləri görə bilərik. Məsələn, bu yaxında belə bir məsələ meydana çıxdı ki, Rusiyada çoxlu azərbaycanlı yaşamasına baxmayaraq orada azərbaycanlıların siyasi lobbisi hələki təzə formalaşır. Amma bizdə - İsraildə artıq formalaşmış Azərbaycan siyasi lobbisi var. Bu baxımdan İsrailin həm Mədəniyyət, həm də Xarici İşlər nazirliklərinə, bütün nazirliklərə müraciət edəndə bizimlə əməkdaşlıq edirlər. Ona görə ki, İsraildə Azərbaycana çoz önəmli və prioritet ölkə kimi baxırlar. Bu baxımdan mədəniyyətimizi tanıtmaq və digər Vətən üçün faydalı işləri görməyə biz həmişə hazırıq. Məsələn, bu yaxında Ofir Naxşon adlı İsrailin çox tanınmış telejurnalisti ilə söhbətim oldu. Ona dedim ki, yaxşı olar ki, Azərbaycan haqqında bir sənədli film çəkilsin. Yəni Azərbaycan “Eurovision”a hazırlaşır, bu məsələ hamımız üçün çox önəmlidir. Bunun üçün Azərbaycana səfər etməyi, orada çəkilişılər aparmağı müzakirə etdik. İsrailli telejurnalist mənim bu ideyama böyük dəstək verməyə hazırdır. Burada çoxları Azərbaycanın mədəniyyəti və təbiəti,.gözəllikləri barədə hələ də səthi məlumatlara malikdirlər. Bu aradan qaldırılmalıdır. Ermənistanda daş daş üstündə yoxdur, amma onlar guya mədəniyyətlərinin və turizm potensiallarının yüksək olduğu barədə ciddi təbliğat aparırlar, vəsait sərf edirlər. Ermənilər burada qələmə verirlər ki, guya Ermənistan gözəl kurort mərkəzidir. Mədəniyyət baxımından isə Ermənistanın “yaratdığı” mədəniyyət Azərbaycan mədəniyyətinin surətidir. Dünya bunu bilmir, biz bunu yaxşı formada dünyaya çatdırmalıyıq. Bu baxımdan çoxlu layihələr həyata keçirmək olar. Biz də bu gün hazırıq ki, Azərbaycan mədəniyyətin təbliği baxımından hansı məsələni qaldırmaq istəyirsə, bu barədə də bütün gücümüzü sərf edək. Biz burada Azərbaycanın diaspor ordusuyuq. İndiyə qədər Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinə bir neçə dəfər müraciət etmişik, amma o tərəfdən hələki yetərincə dəstək gözləyirik. Hazırda bizim işlərə real dəstəyi Heydər Əliyev Fondu, Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi göstərir. Siyasətçilər arasında bizə ən böyük dəstəyi çox hörmət etdiyim və Azərbaycan naminə real çalışan millət vəkili Qanirə xanım Paşayeva edir. Bizim tədbirlərin keçirməyində, Qənirə hanımın rolu əvəzsizdir. Bu baxımdan Azərbaycan filmlərini, Azərbaycan televiziyasını da bura gətirmək olar. Televiziyalararası münasibətləri inkişaf etdirmək olar. Azərbaycan mədəniyyətinin gözəl bir hissəsi olan xalçaçılığı təbliq etdirmək və tanıtmaq olar. Bu gün dünyada çox yerdə bilmirlər ki, bir çox ölkələrin adlarına çıxılan xalçalar əslində Azərbaycan mədəniyyətinə aid, azərbaycanlıların yaratdıqları, toxuduqları xalçalardır. Bu barədə bir neçə dəfə özüm müraciət etmişəm ki, bu xalçalar Azərbaycan mədəniyyətinə aiddir, çünki hamısı tarixi Azərbaycan xalçaçılıq məktəbinin nümunələridir. Bütün bunları biz dünyaya deməyi bacarmalıyıq, bu barədə ciddi təbliğat olmalıdır. Əslində mədəniyyət Azərbaycanın təbliği üçün ən effektli sahələrdən biridir və bu potensialdan istifadə edilməlidir. Bir nüansı deyim ki, biz Xocalı soyqırımının Knessetdə müzakirəsi üçün çalışırıq - Xocalı məsələsini Knesset səviyyəsinə çatdırmaq istəyirik. Biz Xocalı soyqırımının dünyada tanıdılması üçün əsas təşəbbüs göstərən diaspor qurumlarından öndə gedəniyik. Bunun üçün bütün təbliğat maşını işə salınmalıdır və diasporun gücündən tam bəhrələnmək lazımdır. Məsələn, çox vaxt ermənilərin istifadə etdiyi musiqilərin Azərbaycan musiqisi olduğunu dünya bilmir. Biz bununla bağlı dərhal burada reaksiya veririk və hesab edirəm ki, bu barədə ayrıca aqressiya nümayiş etdirmək və ermənilərin bu məsələdə surətçıxaran olduqlarını dünyaya sübut etdirmək lazımdır. Xüsusilə, Rusiya telekanallarına yol tapan ermənilərin Azərbaycan mudiqisini oğurladıqları aşkar görünür, bu kimi halların qarşısını almaq üçün aqressiyanı gücləndirmək lazımdır, informasiya savaşında yeni metodlar və üsullar axtarıb tapılmalıdır. Azərbaycan mədəniyyət nümayəndələri daha çox və mütəmadi İsrailə göndərilməlidir, biz də öz növbəmizdə onlarla görüşləri təşkil edə bilərik. Bu baxımdan bizim üçün burada heç bir problem yoxdur.

- Hazırda İsraildə Azərbaycan mədəniyyəti ilə bağlı bilgiləri necə xarakterizə edərdiniz?

- Təkcə İsraildə yox, bir sıra ölkələrdə bəzən Azərbaycanın yerini səhv salırlar. Məsələn, belə bir hal olub ki, mən Azərbaycandan olduğumu demişəm, bunun müqabilində dəqiqləşdirmək üçün soruşublar ki, “bu, Özbəkistandadırmı?”. Bu, əslində bir çox ölkələrlə bağlı informasiya qıtlığından qaynaqlanan məsələdir. Belə hal olduqda, mən bu cür insanlar üçün xəritə təşkil edib, Azərbaycanı göstərirəm, onun mədəniyyəti, həqiqətləri barədə müfəssəl məlumat verirəm, lazımi informasiya resurslarını təqdim edirəm. Bu cür işləri hər bir diaspor nümayəndəsi canla-başla yerinə yetirməlidir, bunun üçün Vətənə hər zaman sevgi və səbir nümayiş etdirmək lazımdır. Düşünürəm ki, mən ötən ilin iyul ayında diaspor nümayəndələrinin qurultayında iştirak edəndə Prezident İlham Əliyev çıxışında gözəl bir fikir işlətdi və dedi ki, mən istəyirəm ki, Azərbaycanın bütün yerlərində Azərbaycan evləri yaradılsın. Bu, çox böyük bir ideyadır. Mən də çox istəyirəm ki, Azərbaycan evi həm də Tel-Əvivdə yaradılsın. Bizim nə gücümüz varsa, bu işə sərf edə bilərik. Buna böyük bir vəsait də lazım deyil. Sadəcə, dəstək olsa, bu evi özümüz yaradacağıq. Bununla bağlı lazım olanlar bizdə var. Azərbaycanın bir az yardımı olsa, biz bu evi yaradarıq. Bundan sonra daha geniş miqyasda və effektli bir şəkildə mədəniyyətlə bağlı tədbirlər keçirə, təbliğat apara bilərik. Belə bir ev yaradılsa, ora insanlar da kütləvi axın edəcək. Azərbaycanlıların özləribni də İsraildə öz evləri yoxdur. Eyni zamanda, İsraildə yaşayan diaspor nümayəndələrinin də təşkilatlanmış bir mərkəzdən - Azərbaycan evindən toplanmaq və yaxşı fəaliyyət göstərmək üçün imkanları olacaq.

İlkin AĞAYEV

Palitra.-2012.-21 fevral.-S.6.