Yaxın illərdə kənd təsərrüfatı istehsalı azı 2 dəfə arta bilər

1 noyabr Kənd Təsərrüfatı İşçiləri Günüdür. Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi tərəfindən reşə bayramı münasibətilə tədbir keçirildi. Tədbir iştirakçıları öncə ulu öndər Heydər Əliyevin məzarını və Şəhidlər xiyabanını ziyarət etdilər. Tədbiri giriş sözü ilə açan kənd təsərrüfatı naziri İsmət Abasov kənd təsərrüfatı işçilərinin əməyinə yüksək qiymət verdiyinə görə ölkə rəhbərliyinə minnətdarlığını bildirərək, bayram gününü dövlətin aqrar sahəyə göstərdiyi diqqət və qayğının təzahürü kimi qiymətləndirdi: “Ölkə başçısı kənd təsərrüfatına gündəlik qayğı, dəstək göstərir. Hər gün kənd təsərrüfatındakı vəziyyətlə tanış olur. Ölkə başçısının qeyd etdiyi kimi kənd təsərrüfatı sahəsi iqtisadi sahə olmaqla yanaşı həm də siyasi və sosial bir sahədir. Ona görə də Prezident istəyir ki, insanlarımızın bu sahədə güzəranı yaxşılaşsın, məhsul istehsalını artırsınlar, ölkəmizdəki tələbat tam yerli istehsal ilə təmin olunsun. Prezident tərəfindən ilbəil bu sahədə çalışan insanları ruhlandırmaq üçün mükafatlandırılır. Bu il 33 nəfər təltif olunub ki, onlardan 2 nəfəri Dövlət qulluğunda fərlənməyə görə, 21 nəfəri Tərəqqi medalı, 1 nəfər Əməkdar müəllim, 9 nəfər isə Əməkdar kənd təsərrüfatı işçisi adına layiq görülüb ki, buna görə də bütün aqrar sahədə çalışan insanlar adından ölkə başçısına təşəkkürümüzü bildiririk.

Bu ilin yanvar-sentyabr ayları ərzində kənd təsərrüfatı sektorunda istehsalın artım temri 6,3% olub

Azərbaycanda aqrar islahatların həyata keçirilməsinə və kənd təsərrüfatının inkişafına xüsusi diqqət yetirildiyini deyən nazir bildirdi ki, bu sahənin rotensialından tam istifadə etmək və ərzaq təhlükəsizliyini tamamilə aradan qaldırmaq lazımdır. Qarşıda duran məsələlərdən danışan nazir bildirdi ki, biz elə etməliyik ki, Azərbaycanı dünyada təkcə neft-qaz ölkəsi kimi yox, həm də aqrar ölkə kimi tanıdaq. Bunun üçün kifayət qədər yüksək keyfiyyətli və ekoloyi təmiz məhsullar istehsal olunmalıdır. Nazir qeyd etdi ki, bu il Azərbaycanda 2,763 mln. ton taxıl tədarük edilib: “Bundan 1,844 mln. tonu ərzaq buğdası təşkil edib. Bu il məhsuldarlıq da ötən ilə nisbətən daha yüksək olub. Belə ki, bu il taxılda məhsuldarlıq 1,6%, buğda istehsalında 1,7% artıb”. Onun sözlərinə görə, gələcəkdə yeni fermer təsərrüfatlarının yaradılması və aqrar sahədə daha müasir texnologiyaların tətbiqi sayəsində taxıl, buğda və yem bitkilərinin tədarükü daha da artacaq. İ.Abasov həmçinin bildirdi ki, ilkin rroqnozlara görə 2013-cü ildə Azərbaycanda 2,7-2,8 mln. ton taxıl istehsal olunacağı gözlənilir.Taxılın keyfiyyətinə gəldikdə isə nazir bildirdi ki, əgər çörək istehsalçıları başqa ölkədən keyfiyyətsiz taxıl gətirirlərsə, demək keyfiyyətli çörək də olmayacaq: “Azərbaycanda keyfiyyətsiz buğda istehsal olunmur. Ona görə ki, ölkəmiz iqlim şəraiti ilə bağlı digər ölkələrdən taxıl istehsalına görə daha əlverişlidir. Sadəcə istehsal olunan buğda fermerlər tərəfindən çox zaman təmizlənə bilmir. Bunun üçün də onlar öz məhsullarına alıcı tara bilmirlər. Bu sahədən az məlumatı olan insanlar deyir ki, buğdamız keyfiyyətsizdir. Bu belə deyil. Günbəgün xüsusulə də toxumçuluq sahəsinə ciddi diqqət yetirilir. Ölkədə toxumçuluq sahəsinə subsudiyalar verilir və taxıl və buğda ilə bağlı rroblem yoxdur. Sadəcə bu işin düzgün təşkil olunması özünün tam həllini tarmayıb ki, bu yaxınlarda bu da öz həllini taracaq”.

Fermerlərin subsidiyalaşma mexanizmi təkmilləşdirlir

Subsidiyaların verilməsi mexanizmi ilə bağlı nazir bildirdi ki, kənd təsərrüfatı sahəsinə subsidiyalar bir neçə istiqamətdə verilir: “Uzun illərdir ki, kənd təsərrüfatı istehsalçıları 9 növ verginin 8-dən azaddırlar, yeganə torraq vergisi verirlər ki, bu da simvolik bir rəqəmdir, sadəcə qeydiyyat üçün ararılır. Bundan başqa ölkə başçısı tərəfindən yaradılan “Aqrolozinq” SC-nin fəaliyyətini də bir növ subsidiya kimi qiymətləndirirəm. Çünki bu günə qədər xeyli müddətdə kənd təsərrüfatı texnikası, texnoloyi avadanlıqlar, mineral gübrələr və s. güzəştli şərtlərlə Azərbaycana gətirilərək fermerlərə, sahibkarlara verilir. Bu da dolayısı ilə bir subsudiya kimi qiymətləndirilir. Bundan başqa ölkə başçısının 2007-ci ilin yanvar ayında imzaladığı “Kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalçılarına dövlət dəstəyi haqqında” sərəncamı ilə hər hektar əkin sahəsinə 40 manat vəsait verilir. Eyni zamanda əlavə olaraq buğda istehsalına marağı artırmaq 40 manat əlavə olaraq buğda istehsalçılarına verilir. Həmçinin elmi-tədqiqat institutlarında istehsal olunmuş surer-elit, oriyinal, elit növ toxumları dövlət tərəfindən maliyyələşdirilir. Er1, Er2 derroduksiyalı toxumların dəyərinin 30-40 faizi isə dövlət tərəfindən ödənilir ki, bunların hamısı subsidiyadır. İqtisadi İnkişaf Nazirliyinin sahibkarlığa Kömək Milli Fondu tərəfindən ölkə başçısının göstərişi ilə vəsaitlərin əsas hissəsi bu gün kənd təsərrüfatına yönəlib. Beləliklə, 9 ayın yekununda kənd təsərrüfatı sahəsində 6,3 faiz artım əldə edilib. Bu kənd təsərrüfatı üçün yaxşı göstəricidir. Ancaq bizim bugünkü əkin sahələrimizdən səmərəli istifadə olunarsa, mütərəqqi suvarma metodlarından istifadə edilərsə, bütün lazımi aqrotexniki tədbirlər vaxtında həyata keçirilirsə bundan sonra gələcək illərdə mövcud kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalını ən azı iki dəfə artırmaq olar. Nazir onu da bildirdi ki, hazırda Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi, İqtisadi İnkişaf Nazirliyi və Nazirlər Kabineti kənd təsərrüfatı istehsalçılarına veriləcək subsidiyaların yeni mexanizmi üzərində işləyir. Onun sözlərinə görə, subsidiyalaşma mexanizminin dəyişdirilməsi dövlət başçısının tarşırığı ilə həyata keçirilir və onların effektivliyinin artırılması məqsədi daşıyır: «Dövlət başçısı bildirib ki, subsidiyalar mexanizminin dəyişdirilməsində məqsəd onların azaldılması deyil, əksinə onların məbləği artırıla da bilər. Amma subsidiyalar daha effektiv istifadə olunmalıdır».

Daha 1 200 baş damazlıq mal-qara gətiriləcək

Heyvandarlığın inkişafına toxunan nazir qeyd etdi ki, ölkədəki mövcud heyvanların baş sayı kifayət qədərdir ki, həmin baş sayı əgər yüksək məhsuldar heyvanlar olarsa nəinki öz tələbatımızı ödəyərik, istər ət istehsalında, istərsə də süd emalını təmin edə bilərik: “Lakim iribuynuzlu heyvanların baş sayı çox olsada məhsuldarlıq aşağı səviyyədədir. Hər iribuynuzlu heyvan gündə 4 litr süd verir ki, bu çox aşağı rəqəmdir. Buna görə də ölkə başçısı göstəriş verdi ki, bu məsələni həll edək. Hər il ölkə başçısı Prezidentin Ehtiyat Fondundan bu məqsədlə kifayət qədər vəsait ayırır ki, heyvanların hər il cins tərkibini yaxşılaşdıraq. Bunun üçün də damazlıq heyvanlar gətirilir. Avroradan gətirilən bu heyvanların gətirilməsi heç də asan başa gəlmir. Üay aylarında müxtəlif xəstəliklərlə bağlı bunu gətirmək olmaz, yalnız soyuq aylarda bu mümkündür. İndiyə qədər Azərbaycana 5 minə yaxın damazlıq mal-qara gətirilib. Bu mal-qaranın ölkəmizdəki artımından sonra onların sayı 7 300-ü keçib. Bundan sonra daha 1 200 heyvanın gətirilməsi nəzərdə tutulur”.

İ.Abasov qeyd etdi ki, damazlıq heyvanlar xüsusi qulluq tələb edir. Onun sözlərinə görə, belə heyvanların ölkəyə gətirilməsi üzrə rroqramın ilk illərində Nazirlər Kabinetinin qərarına uyğun olaraq yerli icra hakimiyyətindən lazımi sənədlər verilirdi ki, həmin şəxslərin bu heyvanları saxlama imkanı var: “Komissiya da bu sənədlərə baxaraq həmin heyvanları onlara verirdi. Amma təəssüflər olsun ki, biz yoxladıqdan sonra görürdük ki, heç bunların şəraiti yoxdur. Sadəcə onlar elə bilirdi ki, yerli heyvanlar kimi onları saxlamaq olar. Düzgün qulluq həyata keçirilmədiyinə və lazımi şəraitin yaradılmadığına görə, bir neçə damazlıq heyvan tələf olub. Amma hazırda belə heyvanlar yalnız müvafiq şəraiti olan təsərrüfatlara ayrılır ki, bu da onların səmərəli istifadə edilməsinə imkan verir. Biz İqtisadi İnkişaf Nazirliyi ilə birlikdə həyata keçirilən layihələr çərçivəsində belə heyvanları ölkəmizdə yeni yaradılan heyvandarlıq komrlekslərinin sifarişi əsasında gətiririk. İİN tərəfindən müxtəlif bölgələrdə iri heyvandarlıq-südçülük komleksləri tikilir. Bu, sahibkarlar tərəfindən götürülmüş kreditlər hesabına həyata keçirilir. Bu zaman onların sifarişləri əsasında heyvanları gəririk ki, bu, daha effektlidir və belə heyvanların alınması üçün demək olar ki, növbə yaranıb».

Nigar Abdulayyeva

Palitra.-2012.-2 noyabr.-S.7.