“Bakı dünyanın ən əhəmiyyətli şəhərlərindən biri olасaq”

Bakıda MDB-yə üzv ölkələrin İnşaat fəaliyyəti sahəsində əməkdaşlıq üzrə Hökumətlərarası Şurasının XXXIV iclası keçirilir. Azərbaycan Respublikası Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsinin təşkilatçılığı ilə keçirilən tədbirdə çıxış edən Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsinin sədri Abbas Ələsgərov bildirdi ki, ümumiyyətlə, planlaşdırma, xüsusilə də ərazi və şəhər planlaşdırması daim dövlətin mütərəqqi və səmərəli inkişafının əsas prioritetlərindən biri olub.

Müstəqillik illərində Azərbaycanda mənzil fondu dörd dəfə artıb

XX əsrin sonu və XXI əsrin əvvəlinin müasir texnologiya, rabitə və digər sahələrin inkişafı ilə əlamətdar olduğunu deyən komitə sədri qeyd etdi ki, dünyada əhalinin sayı təxminən 7 milyard nəfərə çatıb: “Bütün bunlar xüsusilə ərazi, regional və şəhər planlaşdırılması ilə bağlı böyük məsuliyyət ortaya qoyur. Bu, regional və şəhər planlaşdırılması deyil, müasir dünya şəhərlərində davamlı və dayanıqlı inkişaf üçün əsasdır. Amma bu gün dünya şəhərsalma sistemləri çox yerlərdə az dəyişib və çox az hallarda şəhər problemlərinin mənbəyi, ətraf mühit və insanların həyat şəraiti nəzərə alınır. Gələcəkdə şəhər planlaşdırması, o cümlədən XXI əsr şəhərlərinin formalaşmasına təsir edən amillərlə bağlı bu faktorlar nəzərə alınmalıdır ki, bunlar ekoloji problemlər, iqlim dəyişikliyi və yanacaqla çalışan avtomobillərdən asılılıq və s.-dir. Eləcə də demoqrafik problemləri göstərmək olar, çünki sürətli urbanizasiya, kiçik və orta şəhərlərin sürətli artımı, inkişaf etmiş və inkişaf etməkdə olan ölkələrdə şəhərlərin problemləri, şəhər əhalisinin yaşlanmasını göstərmək olar”. O da vurğulandı ki, infrastrukturun inkişafına hesablanmış strateji məkan və regional planlaşdırma daha çox ictimai nəqliyyata orientasiya olmuş şəhərsalma tikintisinə kömək edir. Strateji məkan planı isə infrastrukturun əsas elementidir. Burada önəmli amillərdən biri torpaq-nəqliyyatdır. Həmçinin su təchizatı, kanalizasiya şəbəkəsi, eləcə də infrastrukturun digər məsələlərini həll etmək prioritet olacaq. Komitə sədri bildirdi ki, 21 illik müstəqillik tarixində Azərbaycanın sosial-iqtisadi inkişafı daha da sürətlə gedib. Onun sözlərinə görə, Azərbaycan şəhərlərinin simasının yaxşılaşdırılması, rayon və qəsəbələrdə abadlıq işlərinin aparılması adi hala çevrilib: “Bu illər ərzində ümumi sahəsi 24 mln.kv. m olan yaşayış evi, 393 min şagird yerlik məktəb, 7 min artıq çarpayılıq xəstəxana tikilərək istifadəyə verilib. Son 5 il ərzində dünya standartlarına cavab verən 30-dan artıq idman obyekti və qurğuları tikilərək istifadəyə verilib, 9 obyekt isə hazırda tikilməkdədir. Böyük Bakının uzunmüddətli regional inkişaf planına uyğun olaraq Bakının Metropoliten şəbəkəsi 5 xətdən ibarət olacaq. Müstəqillik illərində Azərbaycanda mənzil fondu dörd dəfə artıb və 162 milyon kvadratmetrə çatıb: “Bu gün adambaşına düşən mənzil fondu 18 kvadratmetr təşkil edir”.Onun sözlərinə görə, son 20 ildə tikinti-quraşdırma işlərinin həcmi 19 dəfə artıb: “Tikinti sektorunda çalışan işçilərin orta aylıq əməkhaqqı 6 dəfə artıb”.

2030-cu ilədək Bakıda adambaşına düşən yaşayış sahəsinin 47 faiz artacağı ehtimal edilir

Böyük Bakının inkişaf planı barədə də geniş məlumat verən A.Ələsgərov bildirdi ki, bu plan həyata keçiriləndən sonra şəhərin yol-küçə şəbəkəsi yüz kilometrlərlə böyüyəcək, çirklənmiş göllərin sayı kəskin şəkildə azalacaq, şəhərin çirklənmiş ərazisi kiçiləcək: “2030-cu ilədək paytaxtda adambaşına düşən yaşayış sahəsinin hazırkı 17 kvadratmetrdən 25 kvadratmetrə çatdırılması nəzərdə tutulur. Plana görə, 2030-cu ilədək paytaxtda yaşayış sahəsi 30 milyon kvadratmetrədək artacaq və 65 milyon kvadratmetrə çatacaq. Bu dövrdə şəhər əhalisi 3,325 milyon nəfərədək çoxalacaq. Bu və digər məsələlərin hər biri noyabrda keçiriləcək "Böyük Bakının inkişaf planı" üzrə ictimai dinləmələr zamanı müzakirə olunacaq. Həmin müzakirələrdə Dünya Bankının, dövlət strukturlarının, ictimaiyyətin nümayəndələri iştirak edəcəklər”.Komitə sədrinin sözlərinə görə, 2000-ci ildən başlayaraq möhtəşəm layihələr həyata keçirilib. Belə ki, Bakının mərkəzi genişmiqyaslı və yüksək keyfiyyətli yenidənqurmaya məruz qalıb. Səkilərin təmiri, tarixi binaların restavrasiyası Bakının mərkəzini bütün paytaxt sakinləri üçün qürur mənbəyinə çevirib. Bu tədbirlər Bakıya gələn turistlərin sayının artmasına səbəb olub. Bildirildi ki, Bakının mərkəzində gözəl memarlıq abidələrini qeyd etməmək mümkün deyil: “İlk növbədə təbii ki, unikal mədəniyyət mərkəzi olan Heydər Əliyev Mərkəzidir. Dünyanın məşhur memarı olan Zaha Hadidin layihəsi əsasında inşa edilən bu mərkəz nəinki adi vətəndaşlarda, hətta mütəxəssislərdə də təəccüb doğurur. Bu gün bu kompleks Bakının növbəti vizit kartına çevrilib. Həmçinin Bakının dağlıq hissəsində yerləşən “Alov qüllələri” kompleksi xüsusilə əlamətdar olmaqla orijinal memarlıq əsəri kimi demək olar ki, bütün səmtlərdən şəhərin görünüşünü bəzəyir. Eləcə də 2011-ci ildə ölkəmizdə keçirilən “Eurovision” Mahnı Müsabiqəsi şəhərimizə möhtəşəm tikili olan “Kristal Zal”ını bəxş etdi. Təxminən 8-9 ay ərzində ərsəyə gələn bu bənzərsiz tikili ölçülərinə görə heyranlıq yaradır”. Komitə sədrinin sözlərinə görə, böyük memarlıq strukturlarının quruculuğu prosesi bu gün də davam etməkdədir. Bakının yeni inkişaf edən rayonlarından birində 65000 tamaşaçı tutumlu əzəmətli stadionun tikintisinə başlanılıb. Eyni zamanda şəhərin bu hissəsində 6000 tamaşaçı tutumlu gimnastika zalının tikinti işləri də gedir. Həmçinin olduqca orijinal memarlıq üslubuna malik yeni hava limanı kompleksi inşa olunur. Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətinin, Neft Fondunun, Azərbaycan Mərkəzi Bankının yeni inzibati binaları yüksəldilir. Bundan başqa digər abadlıq işləri ilə yanaşı ən əhəmiyyətli dəyişikliklərdən biri də Böyük Bakı üçün yol şəbəkəsinin yenidən qurulması ilə bağlıdır. Həmçinin XX əsrdə uzunluğu 3,5 km olan Dənizkənarı Parkın 2010-2011-ci illərdə daha 3 km artırılaraq nəticədə 6,5 km-ə çatdığını deyən komitə sədrinin sözlərinə görə, bu, ilk növbədə ölkə başçısının xalqımıza töhfəsidir. Bu bərpa prosesi öz növbəsində Bakı amfiteatrının cənub hissəsinin inkişafına təkan verdi. Son vaxtlar həyata keçirilən ən mühüm layihələrdən biri kimi uzunluğu 262 km olan Oğuz-Qəbələ su kəməri istismara verildi. Bakıda onilliklərlə mövcud olan su təchizatı ilə bağlı problemlər isə yaxın zamanda həllini tapacaq.

Bakıda kütləvi qeyri-mütəşəkkil fərdi tikinti halları azalıb

A.Ələsgərov bildirdi ki, Bakının mərkəzi hissəsinin (1500 hektardan çox) ətraflı planlaşdırılması layihəsi hazırlanıb: “Burada nəqliyyatın inkişafı, abadlıq və yaşıllaşdırma, yaşayış və sosial infrastrukturun inkişaf perspektivləri dəqiq müəyyənləşdirilib, o cümlədən tikililərin sıxlığı və hündürlüyü ilə bağlı məsələlər tənzimlənib". Onun sözlərinə görə, bununla da torpağın hər kvadratmetr təyinatı müəyyənləşdirilib: “Layihə ictimaiyyət tərəfindən nəzərdən keçirilib və tanış olmaq üçün komitənin saytında yerləşdirilib. Son 10-12 ildə Azərbaycanın inkişafı torpağın kompleks qiymətləndirilməsinin, torpaqdan koordinasiya edilmiş şəkildə istifadənin, ümumdövlət və regional miqyaslı planlaşdırmanın əhəmiyyətini xeyli yüksəldib. Problemin vacibliyini dərk edən Azərbaycan hökuməti 2009-ci ilin əvvəlindən "Böyük Bakının regional inkişaf planı" layihəsi üzərində işləməyə başlayıb. Bu layihə şəhərsalma planlaşdırılması prosesini elmi əsaslı, səmərəli, əlaqələndirilmiş məcraya yönəltməyə imkan verəcək”.Bildirildi ki, Bakı misilsiz orijinallığı, aurası ilə, dünyanın ən qədim şəhərlərindən biri kimi tarixi və memarlıq baxımından fərqli və orijinal abidələri ilə bütün dünyada turistlər üçün cazibə mərkəzi olacaq: “Biz memarlar, hökumət və vətəndaşlar çalışacağıq ki, Bakı dünyanın ən əhəmiyyətli şəhərlərindən biri olsun”. İclasda MDB-yə üzv ölkələrdə şəhərsalma, tikinti, memarlıq və kommunal-təsərrüfat sahəsində mövcud problemlər və onların həlli yolları müzakirə edildi. Tədbir çərçivəsində Azərbaycanın bir neçə memarı MDB üzv ölkələrinin İnşaat fəaliyyəti sahəsində əməkdaşlıq üzrə Hökumətlərarası Şurasının Fəxri fərmanı ilə mükafatlandırıldı.

Nigar Abdullayeva

Palitra.-2012.-19 oktyabr.-S.7.