“Dövlət siyasətinin əsas məqsədlərindən biri əhali artımına nail olmaqdır”

Nazirlər Kabinetinin 2012-ci ilin birinci yarısının sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına və qarşıda duran vəzifələrə həsr olunmuş iclasında Prezident İlham Əliyevin toxunduğu məsələlərdən biri də demoqrafik vəziyyətlə bağlı olub.

Bu gün Azərbaycan əhalisinin sayı ölkəmizdə demoqrafik vəziyyətin qonşu ölkələrdən daha yaxşı olduğunu göstərir

Ölkədə həm iqtisadiyyatımız, həm valyuta ehtiyatlarımız, həm də əhalinin sayının artdığını deyən ölkə başçısı bildirib ki, son məlumata əsasən, artıq Azərbaycanın əhalisi 9,3 milyon nəfərə çatıb: “Bu gün əhalinin sayı 9,3 milyondur, amma bir neçə ildən sonra olacaq 15 milyon, 20 milyon. Yəni bu proses gedir və gedəcək. Biz indidən müəyyən əlavə tədbirlərin görülməsi ilə bu prosesi daha da stimullaşdırmalıyıq”. Bu sahədə Ermənistanın problemlə üzləşdiyini vurğulayan ölkə başçısı onu da bildirib ki, onların rəsmi statistikasına görə, ilin ilk beş ayında 80 min nəfər ölkəni həmişəlik tərk edib: “İlin sonuna qədər bu rəqəm təqribən 170, 200 minə çatacaq. Beləliklə, bir neçə ildən sonra ümumiyyətlə, orada demoqrafik vəziyyət həlledici məqama çevriləcək. Təsadüfi deyil ki, son çıxışlarımda mən bu məsələyə xüsusilə diqqət yetirirəm. Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət yaxşıdır, müsbətdir, təbii artım var. Ancaq hesab edirəm ki, bu artım daha da güclü olmalıdır. Bu artımı stimullaşdırmaq və əhalinin artımını təmin etmək üçün yəqin ki, əlavə tədbirlər görülməlidir”. Ölkə başçısının sözlərinə görə, bu, nəinki Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ məsələsinin həlli üçün lazımdır, ümumiyyətlə, gələcək üçün lazımdır. Güclü olmaq üçün güclü iqtisadiyyat, hərbi sənaye potensialı və böyük əhali lazımdır: “Ona görə biz bu məsələ ilə bağlı ciddi məşğul olmalıyıq. Bu günə qədər bu proseslər təbii xarakter alırdı. Sadəcə olaraq ölkə iqtisadiyyatı artdıqca təbii artım da, necə deyərlər, daha da sürətli idi. Biz statistik rəqəmlərdə bunu görürük. Son illər ərzində doğulan uşaqların sayı daha da çoxdur, nəinki 10-15 il bundan əvvəl. Yəni bu, iqtisadi və sosial amillərlə birbaşa bağlı olan məsələdir. Ancaq yenə də deyirəm, biz bu məsələyə yeni prizmadan yanaşmalıyıq. Azərbaycan əhalisi daha da sürətlə artmalıdır”.Bu gün ölkədəki demoqrafik vəziyyətlə bağlı ölkə başçısının münasibət bildirməsinin çox xoş hal olduğunu deyən sosioloq Əhməd Abbasbəyli bildirdi ki, hazırda Avropa ölkələrində demoqrafik vəziyyət, əhalinin artımı ilə bağlı böyük problemlər var: “Son illər məhz bu istiqamətdə bir sıra tədbirlər həyata keçirilir. O cümlədən Rusiyada bu sahədə ciddi problemlər mövcuddur ki, bununla bağlı proqramlar işlənilir və əhalinin artımı ilə bağlı xüsusi şərait yaratmağa çalışırlar. Azərbaycanı digər ölkələrlə, o cümlədən bizə qonşu olan Gürcüstan, Ermənistanla müqayisə etdikdə bizdə vəziyyət daha yaxşıdır. Statistikaya müraciət etsək, 1980-90-cı illərdəki Azərbaycan əhalisi ilə Ermənistan əhalisini müqayisə etdikdə elə bir fərq yox idi. Ancaq bu gün Azərbaycan əhalisinin sayı 9 milyon 300 min nəfərdən artıqdırsa, Gürcüstanda 4 milyon yarım, Ermənistanda 3 milyondan bir qədər artıqdırsa, bu, ölkəmizdə demoqrafik vəziyyətin daha yaxşı olduğunu göstərir. Ölkə başçısı da çox düzgün olaraq vurğulayıb ki, bəlkə də Ermənistan rəhbərləri əhalinin azalmasına sevinir: “Çünki orada nə iş yerləri, nə pul, nə iqtisadiyyat, nə sənaye, nə də heç bir perspektiv yoxdur. Əhali nə qədər azalsa, hökumətin üzərinə düşən yük də o qədər azalır. Bu, bir yanaşmadır. Bizim yanaşmamız tam başqadır. Bizim iqtisadiyyatımız, sənaye gücümüz və siyasi iradəmiz diktə edir ki, Azərbaycan əhalisi daha da artmalıdır”. Bu istiqamətdə bir sıra tədbirlərin həyata keçirildiyini deyən sosioloqun sözlərinə görə, Prezident sərəncamı ilə təsdiqlənən “Azərbaycanda demoqrafiya və əhali sakinliyinin inkişafı sahəsində Dövlət Proqramı”nda da əsas məqsədlərdən biri məhz əhali artımına nail olmaqdır: “Bundan başqa “Sosial müavinətlər haqqında” qanunda da uşağın anadan olmasına görə müavinət nəzərdə tutulur. Bundan başqa ölkədə uşaqların hüquqlarının qorunması ilə bağlı müvafiq sənədlər təsdiq edilib. Heydər Əliyev Fondunun dəstəyilə uşaqların təhsili ilə bağlı yeni məktəb binaları, onların sağlamlıq problemlərinin həlli istiqamətində yeni səhiyyə ocaqları istismara verilir. Bu yaxınlarda Sabirabad şəhərində bir ailədə 3 əkiz uşaq dünyaya gəlib ki, bu münasibətlə və evsiz olması səbəbindən kirayədə yaşadığı nəzərə alınaraq həmin ailəyə Prezidenti tərəfindən Sabirabad şəhərində müasir tələblərə uyğun yaşayış şəraiti olan 3 otaqlı mənzil verildi, eləcə də zəruri məişət avadanlıqları hədiyyə edildi”.

Gənc ailələri həvəsləndirmək üçün dəqiq proqramlar həyata keçirmək lazımdır

Sosioloqun sözlərinə görə, ancaq bu o demək deyil ki, biz hazırkı rəqəmlə kifayətlənməliyik: “Ölkə başçısının çıxışında da məhz bu istiqamətdə bir sıra məsələlərə toxunuldu. Azərbaycan ailəsi ümumiyyətlə, çoxuşaqlı ailə olub. Ancaq hazırda bu ailədə bir, yaxud iki uşağın olmasına üstünlük verirlər. Bu da gələcəkdə demoqrafik vəziyyətlə bağlı problemlər yaranmasına səbəb ola bilər. Bu problemin qarşısını almaq üçün müəyyən profilaktik tədbirlər görülməlidir. Avropa ölkələrində, o cümlədən Rusiyada da bu istiqamətdə bir çox sosial, həvəsləndirici layihələr mövcuddur. Biz 8-9 uşaqlı ailəni çoxuşaqlı ailə sayırdıq, amma indi 3-4 uşaq olan ailə çoxuşaqlı ailə sayılır. Həmin çoxuşaqlı ailələr üçün isə müəyyən imtiyazlar mövcuddur. Ölkəmizdə bu sahədə imtiyazlar yoxdur. Ancaq Azərbaycanın iqtisadi inkişafı, müxtəlif istiqamətlərdə uğurları ilə bağlı bu istiqamətdə layihələrin həyata keçirilməsi daha rahat başa gələr, nəinki digər ölkələrdə. Azərbaycanın iqtisadi imkanları şərait yaradır verir ki, sosial layihələr həyata keçirilsin və sosial imtiyazlar yaransın. Məsələn, Rusiyada uşağın doğulması ilə bağlı müəyyən məbləğdə vəsait ayrılır, evlərin, nəqliyyat vasitələrinin verilməsi kimi hallar var. Bu gün bizdə də belə layihələrin reallaşdırılmasına ehtiyac var. Düzdür, bizdə hazırda sosial müavinətlər, uşaqların doğulması zamanı birdəfəlik yardım verilsə də, bu istiqamətdə daha böyük həcmdə layihələrə ehtiyac var”. Sosioloqun fikrincə, artıq bu məsələyə baxmağın vaxtıdır. Onun sözlərinə görə, bu məqsədlə gənc ailələri həvəsləndirmək üçün dəqiq proqramlar həyata keçirmək lazımdır: “Hazırda gənc ailələrin mənzillərlə təminatı ilə bağlı problemlər var. Artıq bir neçə ildir ki, ipoteka proqramı qəbul olunub, ancaq bu sahədə də bir sıra həlli vacib problemlər var. Bununla bağlı müvafiq strukturlar işləyir, müəyyən addımlar atılmalıdır. Gənc ailələrin işlə təminatı istiqamətində də müəyyən problemlər var və bu da ailədə çox uşağın dünyaya gəlməsinə əngəl yaradır. Eləcə də sosial müavinət və sosial təminatla bağlı müvafiq addımlar atılmalıdır ki, gənc ailələr daha da həvəsləndirilsin. Bundan başqa şəhərdəki gənc ailələrin bir qismi gələcəkdə uşağın təhsili, uşaq bağçaları ilə bağlı problemin olacağını düşünürlər. Bu kimi problemləri aradan qaldırmaqla gənc ailələr üçün yeni proqramlar hazırlayıb onları həvəsləndirərək gələcəkdə yarana biləcək demoqrafik problemlərin qarşısını ala bilərik. Əgər Prezident bu gün həmin məsələləri diqqət mərkəzinə çəkirsə, demək, gələcəkdə bu istiqamətdə yeni layihələr, yeni təşəbbüslər irəli sürüləcək və bu da çox müsbət haldır”. Onu da qeyd edək ki, Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi tərəfindən bu istiqamətdə təkliflər paketi hazırlanıb. Həmin təkliflər paketində çoxuşaqlı ailələrə güzəşt və imtiyazların verilməsi ilə bağlı məsələlər də yer alıb. Komitənin sədr müavini Aynur Sofiyeva bildirib ki, qurumun hazırladığı təkliflərdə 5 və daha çox uşağı olan ailələrin çoxuşaqlı ailə hesab edilməsi təklif olunur. Komitə rəsmisi "Qəhrəman ana" adının da gündəmə gətiriləcəyini deyib. Belə ki, gələcəkdə 7-10 uşağı olan analara "Qəhrəman ana" adı verilməsi mümkün ola bilər. Qeyd edək ki, təkliflər paketi yaxın günlərdə Nazirlər Kabineti və Milli Məclisə təqdim olunacaq.

Nigar Abdullayeva

Palitra.-2012.-7 sentyabr.-S.7.