“Türkiyədə Azərbaycan musiqisi çox, sənətçiləri az tanınır”

İlham Əsgəroğlu: “Onlar bəstəkar adı yazsalar, bunun üçün ayrıca pul ödəməlidirlər, ona görə də “anonim” yazıb bəri başdan özlərini sığortalayırlar”

Layihə çərçivəsində müsahibimiz uzun müddət Türkiyədə fəaliyyət göstərmiş musiqiçi-vokalist İlham Əsgəroğludur:

-Mən Tovuz rayonunun Sofular kəndində anadan olmuşam. 1985-ci ildə Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin Musiqili teatr aktyorluğu fakültəsinə qəbul olunduqdan sonra bu sənət ocağında çox böyük sənətkarlardan - vokal üzrə Lütfiyar İmanov, Mobil Əhmədov, aktyor sənəti üzrə Məlik Dadaşov, Şəfiqə Məmmədova, Mikayıl Mirzədən dərs almışam. 1992-ci ildə Musiqili Komediya Teatrına (indiki adı Musiqili Teatra) işə düzəldim. Teatr səhnəsində ilk rolum “Subaylarınızdan görəsiniz” tamaşasında baş qəhrəman Əfqan olub. Sonra “Arşın mal alan” tamaşasında Əsgər, “Məşədi İbad”da Sərvər, “Özümüz bilərik”də Zəfər obrazlarını canlandırmışam. Ən böyük arzum Opera və Balet Teatrında partiya ifa etməkdir. Beləliklə, sənət fəaliyyətimi Azərbaycanda başlayıb, Türkiyədə davam etdirmişəm, indi ölkəmizə qayıdaraq musiqiçi-vokalist kimi çalışıram. Əslində soyadım “Quliyev” olsa da, amma qonşu ölkədə məni daha çox İlham Əsgəroğlu kimi tanıyıb qəbul edirlər. Beş ilə yaxın Musiqili Komediya Teatrında işlədim. Sovet İttifaqı dağılmışdı, teatrda maaş az, mən də kirayədə qalırdım. İkinci vokal təhsilini İtaliyada almaq istəyirdim. İtaliyada iki illik təhsilim üçün 30 min dollar tələb olunurdu. Buna imkanım çatmadı. Amma Tovuzun “Turan” klubunun o vaxtkı prezidenti Vidadi Əhmədovun yardımı ilə Tiflis Konservatoriyasının vokal bölümünü bitirdim. Orada təhsilimi başa vurandan sonra yenidən Azərbaycana qayıtdım. Ən böyük arzum Opera və Balet Teatrında işləmək idi. Amma iş elə gətirdi ki, günlərin bir günü Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası ilə Türkiyəyə qastrol səfərinə getdim. Mənə o vaxt Mədəniyyət Nazirliyinin nəzdində yeni yaranan Türk Dünyası Musiqi Topluluğunda solist kimi çalışmaqla bağlı təklif gəldi. Təklifi qəbul etdim və beləcə yeddi ilə qədər Türkiyədə çalışdım. Hər halda zəif olsaydım, məni ora solist qəbul etməzdilər. Onu da qeyd edim ki, mən Qazaxıstan, Qırğızıstanda keçirilən qastrol səfərlərində, festivallarda, konsertlərdə də yaxından iştirak etdim. Harada olmağımdan asılı olmayaraq, Azərbaycanı hər yerdə yüksək səviyyədə təmsil etməyə çalışdım. 2008-ci ildə Atatürk Mərkəzi və “Kaşğarlı” Fondu mənə “Türk dünyasının dərvişi” adını da verdilər.

- Ümumiyyətlə, hazırda Türkiyədə çalışan bir sıra sənət adamlarımız həmin ölkənin universitetlərində dərs deyirlər. Siz burada çalışmaqla hansı uğurlar əldə etdiniz?

- Orada çalşmaqla bağlı mənə də təkliflər olub. Amma mən hələ ki, yaradıcılıqla məşğul olmaq istəyirəm. Türkiyədə çox yaxşı dostlar tapdım. Böyük musiqi şirkəti rəhbərlərindən olan Şahin Özərlə, sənətçi Burhan Çaçan, Səlami Şahinlə yaxından tanışlığım var. Ruhi Sunun ifalarından bəhrələndim. Rəhmətlik Murad Çobanoğlu ilə birgə çoxlu çıxışlarım oldu. Ozanlardan dövlət sənətçisi Şərəf Taşloba, Maqsud Fəryadi, Mürsəl Sinanla, ustad sənətçi Murad Qaraxanlının oğlu Günay Yaldızla dostluq əlaqələri saxlayıram. Bir çox televiziya kanalları ilə əməkdaşlıq etdim. Bu baxımdan TRT dövlət kanalını xüsusi vurğulamalıyam. Bir sözlə, yaradıcı mühitim formalaşdı. Hazırda dostlar məni öz konsertlərinə dəvət edirlər.

- Hazırda Azərbaycandasınız və ölkəyə qayıdışınızın səbəbi nə ilə bağlıdır?

- Artıq son bir ildir ki, Azərbaycandayam. Bura gəlişimin səbəblərindən biri valideynlərimi görmək istəyim idi. Burada çoxlu sənət dostlarım var. Çox istərdim, Azərbaycandakı bu dəyərli dostlarımızla birgə türk dünyası ilə bağlı birgə layihələrdə iştirak edək. Həmçinin özümün də burada böyük layihələrimi həyata keçirmək istəyirəm. Türkiyəyə getməyimə peşman deyiləm. Hərçənd dostlarım mənə deyirlər ki, getməsəydin, indiyə kimi ad da almışdın. Onsuz da biz xalqa xidmət edirik, xalqın sənətçisiyik. Sənətçilərə milli sərvət adı verilsə, bu, daha gözəldir. Mən xarici ölkələrdə çox olduğuma görə bu, mənim üçün önəmli deyil. Önəmli olan sənətdir. Həmin sənəti xalq, millət, dünya tanıyırsa, sən artıq xalqın sənətkarısan. Doğrudur, mən Azərbaycanda tutarlı bir iş görməmişəm, buna baxmayaraq çox böyük müəllimlərlə ünsiyyət qurmuşam. Mənim günahımdırmı ki, burada kimsə kimisə reklam etmir? Əgər reklam olunursansa, xalq tanıyacaq.

- Siz Türkiyədə çalışan bir sənətçi kimi orada populyar olmaq baxımından vəziyyət necədir?

- Türkiyədə çox güclü musiqi şirkətləşməsi sistemi qurulub. Bu sistemdə şirkətlər sənətçinin inkişafında maraqlıdırlar. Onlar bunun üçün maliyyə ayırır, əməlli-başlı reklam kampaniyası aparırlar ki, gələcəkdə bu işdən maliyyə götürə bilsinlər. Şou-biznes budur. Amma Azərbaycanda adı şou-biznesdir, özü isə toy biznesidir. Sənətçi toyda qazandığını sonra öz reklamı üçün xərcləməsə, populyar olmaz, gündəmdə qalmaz. Ona görə ki, bizdə konkret şou ilə məşğul olan şirkət yoxdur.

Bizdə sponsorlar da şəxsi xarakter daşıyır. Əgər bizdə də xaricdəki kimi musiqi şirkətləşməsi yaransa, konsert biznesi də olar.

- Bu gün bizim sənətçilər toylara daha çox üstünlük verirlər. Sizin buna münasibətiniz necədir?

- Mən Azərbaycan toylarının səviyyəsindən narazıyam. Ona görə yox ki, mən kimdənsə zəif oxuyuram, xeyr. Sadəcə, mən başa düşmürəm ki, niyə mən orada “Can-cana”, “Maral-maral” kimi mahnılar oxumağa məcbur edilirəm? Mən öz mahnımı oxuyuram, yaxınlaşıb deyirlər ki, qardaş yekunlaşdır, səhnədən düş, filan ulduz oxuyacaq indi. Bu, xalturadır. Olmaz ki, konsert prinsipi ilə müğənnilər öz mahnılarını oxuyub pullarını alsınlar? Türkiyədə konsertlərdə oxumaq üçün sənətçilərin bəlli bir siyahısı olur. Bayaq müqayisə ilə bağlı sual verdiniz, mən tamaşaçılar baxımından da bu fərqi demək istəyirəm. Türkiyə tamaşaçıları sənətçinin ifasına reaksiya verməyi bacarırlar. Onlar sənətçi ilə bərabər oxuyurlar.

Əsasən 1500 dollardan başlayır. Amma elə konsertlər olub ki, 5000, 10 000 min də vəsait əldə etmişəm. Burada o pulu əldə etmək mümkün deyil. Çünki mütləq dırnaqarası ulduz olmaq lazımdır. Yerdə ulduz olub gündəmdə qalmaq üçün sənətçi sənətlə insanların ürəyində qalmalıdır. Öz-özünə ulduz adı verib, intriqalarla üzə çıxırsansa, bu, ulduzluq deyil, sənəti ucuzlaşdırmaqdır.

- Türkiyədə Azərbaycan musiqisi necə tanınır?

- Ümumiyyətlə, Türkiyədə Azərbaycan musiqisi çox yaxşı tanınır, amma sənətçilərini az tanıyırlar. Tanınanlar Zeynəb Xanlarova, Rəşid Behbudov, son dövrlər isə Brilyant Dadaşova, Azərindir. Bizim musiqilərin anonim adlandırılmasına gəldikdə isə Türkiyədə yaşayan, eləcə də onun rəsmi qurumunda çalışan bir şəxs kimi hər zaman bu kimi hallara qarşı çıxmışam. Bilirsiniz, onlar bəstəkar adı yazsalar, bunun üçün ayrıca pul ödəməlidirlər. Bu qaydaları da onlar çox yaxşı bilirlər, ona görə bəri başdan özlərini sığortalayırlar. Türkiyə telekanallarında olan çıxışlarım zamanı dəfələrlə buna qarşı mənfi münasibət bəslədiyimi bildirmişəm və mahnıların bizim olduğunu sübut etmişəm. Bunu konsertlərim zamanı da edirəm.

- Gələcəkdə hansı yeni layihələri həyata keçirmək niyyətindəsiniz?

- Azərbaycanda yaradıcılıq konsertimi təşkil etmək istəyirəm. Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunda olanda Rafael Hüseynov bunu təklif etdi. Saz və klassik musiqinin sintezi ilə bir konsert keçirəcəyəm. Bununla bağlı millət vəkilləri Qənirə Paşayeva, Nizami Cəfərovla söhbətlərimiz olub.

- Bəs yenidən Türkiyəyə qayıtmaq niyyətiniz varmı? Hansı şərtlər daxilində burada qalarsınız?

- İstərdim Azərbaycanı başqa ölkələrdə təmsil edəcək türk dünyası ilə bağlı bir proqram olsun və mən də orada iştirak edim. Ya da Opera və Balet teatrında bir-iki rol oynayım və bununla özümü sübut edim. Bilsinlər ki, mən kiməm. Bununla bağlı teatra təklif vermişəm. Cavabında dedilər ki, teatr təmir olunacaq. Ümidim var ki, orada da bir -iki rol oynayacağam. Alınmasa, istəyimi Türkiyədə həyata keçirməyə çalışacağam.

Nigar Abdullayeva

Palitra.-2013.-29 avqust.-S.11.