“Mənəvi dəyərlərimizin öyrədilməsi və təbliğində məktəblərin rolu əvəzedilməzdir”

Əli Cəfərov: “Mənəvi dəyərlərimiz nəsildən-nəslə ötürülərək milli birliyi qoruyur”

Layihə çərçivəsində “Demokratiyanın və Milli Dəyərlərin Təbliği” İctimai Birliyinin sədri Əli Cəfərovla müsahibəni təqdim edirik:

-Milli-mənəvi dəyərlərin qorunması və yaşadılması ölkənin ümumi inkişafının təmin olunması baxımından nə dərəcədə əhəmiyyətlidir?

- Milli-mənəvi dəyərlərin məzmunu və yaxud yaşadılması dedikdə milli mədəniyyətin qorunub saxlanılması və milli birliyin yaradılması, ana dilimizin-hikmət xəzinəmizin qorunması və daha da inkişaf etdirilməsi, mənəvi sərvətlərin adət-ənənələrin mühafizə edilməsi, ölkədə haqq və ədalətin eləcə də dövlətçiliyin qorunması başa düşülməlidir. Milli-mənəvi dəyərlərimiz millətin ruhuna hopmuş, ulu babalarımızın qan yaddaşından gələn nəsildən-nəslə keçərək bizlərə ərmağan qoyulmuş və gələcək nəslə ötrülən bir xəzinədir.

Azərbaycan Prezidentinin sərəncamı ilə hər il xeyli sayda tələbə xaricə təhsil almağa gedir. Bundan əlavə ayrı-ayrı proqramlar və şəxsi vəsaitlər hesabına da xaricə təhsil dalınca gedən gənclərimiz var. Amma bu gənclər öz milli-mənəvi dəyərlərimizə, mədəniyyətimizə, ədəbiyyatımıza, tariximizə dərindən bələd olmadıqlarından getdikləri ölkələrdə Azərbaycanı lazımınca təmsil edə bilmirlər. Eyni zamanda onlar dövlət atributlarımızın rəmzi mənalarını da əsaslı şəkildə izah etməkdə çətinlik çəkirlər.

Hər bir xalqın özünəməxsus milli-mənəvi dəyərləri vardır və hər bir millət bu sərvətlərini qoruyaraq nəsildən-nəslə ötürür. Mənəvi dəyərlərimiz nəsildən-nəslə ötürülərək nəsillər arasında əlaqəni qoruyub saxlayır və milli birliyi qoruyur. Bu bir həqiqətdir ki, məkrli düşmən hər hansı bir milləti məhv etmək istəyirsə, birinci olaraq onun milli-mənəvi dəyərlərinə hücum edib onu özününküləşdirməyə çalışır. Bizim yaramaz və hiyləgər qonşumuz olan ermənilər neçə illərdir, tarixi incilərimizə, memarlıq abidələrimizə, milli rəqslərimizə, folklorumuza hücum edib onu özəlləşdirib öz malı kimi dünyaya təqdim etməyə çalışırlar. Hər bir xalqın folkloru, sərkərdələri, yaradıcı insanları öz millətlərinin tarixi kökləridir. Hər hansı bir milləti məhv etmək istəyirlərsə, onda ilk öncə o millətin mədəni sərvətlərini və dəyərlərini məhv etməyə, özününküləşdirməyə çalışırlar. Bu nöqteyi-nəzərdən milli-mənəvi dəyərlərimizin qorunub saxlanılması və inkişaf etdirilməsi, eləcə də gənc nəslə ötürülməsi çox vacib amillərdən biridir. Hər bir millət öz kökünü bilməli, haradan gəlib hara gedəcəyi haqda aydın anlayışı olmalıdır. Bir millət olaraq milli-mənəvi dəyərlərimizdə azadlıq və müstəqilliyə güclü meyl, milli vətənpərvərlik, doğma yurda-ata ocağına bağlılıq, böyüyə hörmət kimi hisslər əsas amillərdir.

- Milli-mənəvi dəyərlərin qorunmasında QHT-lərin üzərinə hansı vəzifələr düşür?

- Milli-mənəvi dəyərlərin qorunub saxlanması və təbliği eyni zamanda yetişməkdə olan gənc nəslin mənəvi dəyərlər ruhunda tərbiyə olunmasında təkcə dövlətin deyil, fondların və QHT-lərin rolu əvəzsizdir. Respublikamızda kifayət qədər fondlar və QHT vardır ki, mənəvi dəyərlərimizin qorunmasında və təbliğində mühüm işlər görüblər və hazırda da bu müqəddəs işlərlə məşğuldurlar. Onu deyə bilərəm ki, muğam sənətinin və digər mənəvi incilərimizin dünya miqyasında təbliğində və yaşadılmasında Heydər Əliyev Fondunun xidmətləri böyükdür. QHT və digər birliklər adət-ənənələrimizin təbliğinə, gənclərimizə çatdırılmasına və gələcək nəslə ötürülməsinə öz töhfələrini verməlidirlər. Mənəvi sərvətlərimizə, adətlərimizə fikir verdikdə orada biz vətən sevgisi, böyüyə hörmət, cəsarət, mübarizlik görürük. Deməli, millət olaraq formalaşmaq istəyiriksə, itirilmiş torpaqlarımızı yağı düşməndən azad etmək istəyiriksə, demokratik bir cəmiyyət qurub inkişaf etmiş dövlətlər cərgəsinə qoşulmaq istəyiriksə, eyni zamanda gənclərdə milli qürur hissinin formalaşdırılması və əxlaqi dəyərlərin aşılanmasının tərəfdarıyıqsa, deməli, hər bir QHT, hər bir ziyalı insan adət-ənələrimizə biganə qalmamalıdır.

- QHT-lər bu işin öhdəsindən yetərincə gələ bilirlərmi?

- Bilirsiniz, gəlin açıq danışaq, bizim cəmiyyətdə QHT-lərə münasibət digər inkişaf etmiş Avropa ölkələrindən fərqlidir. Bizdə ictimai birliklərin elə maliyyə resursları yoxdur ki, istədiyi tədbirləri reallaşdıra bilsin. Eyni zamanda təlim-tərbiyə ailədən və əsasən də məktəbdən başlayır. Mənəvi dəyərlərimizin öyrədilməsi və təbliğində məktəblərin rolu əvəzedilməzdir. Amma QHT-lər məktəblərdə təlim keçirtmək istədikləri zaman müəyyən problemlərlə rastlaşırlar. Dövlət strukturlara da QHT-lərə münasibətdə ögeylik hiss olunur, QHT-lərə biganəlik var. Dövlət tərəfindən ayrılan vəsaitlər çox azdır. Amma müəyyən təşkilatlar vardır ki, bu sahədə müəyyən işlər görür.

-Gənc nəslin mənəvi zənginləşməsi üçün hansı işlərin görülməsinə ehtiyac var?

- Gənclərin mənən zənginləşməsində QHT-lərin rolu əvəzedilməzdir. Yeniyetməlik və gənclik dövründə gənclərlə aparılan müsbət işlər onların mənəvi aləmini zənginləşdirir, onlarda əxlaqi keyfiyyətləri formalaşdırmaqla yanaşı, onlarda mübarizlik ruhunu artırır. Yeniyetmələr üçün nəzərdə tutulan tərbiyəvi tədbirlərin-ekskursiyaların, müqəddəs yerlərə ziyarətlərin, ədəbi-bədii əsərlərin müzakirələri, əxlaqi söhbətlər və digər işlər şagirdlərin milli tərbiyəsinin mühüm vasitəsidir. Məktəblərdə və digər tərbiyə müəsisələrində sinifdənxaric işlərə diqqət yetirilməlidir. Müxtəlif məzmunlu sinifdənkənar işlər şagirdlərin elmi dünyagörüşünün formalaşmasına, insanpərvərlik münasibətlərinin genişlənməsinə şərait yaradır. Gənclərdə dövlət rəmzlərinə rəğbət hisslərini gücləndirmək üçün müxtəlif səpkili tədbirlər keçirtmək lazımdır. Biz inanırıq ki, bu cür tədbirlərdən sonra gənclərin fəaliyyətində mühüm dönüşlər yaranacaq. Məhz yeniyetməlik dövründə gənclərdə romantikliyə və qəhrəmanlığa meyl artır, onlar romantik olurlar. Bu cür tədbirlərin nəticəsində onlar vətən və millət qarşısında öz məsuliyyətlərini anlayırlar. Çox acınacaqlıdır ki, bəzi vəzifəli şəxslərimiz belə dövlət rəmzləri haqqında dolğun biliyə malik deyillər. Gəncləri bədii ədəbiyyat oxumağa həvəsləndirmək lazımdır. Eyni zamanda qədim zamanda şənliklərdə, bayramlarda istifadə olunan oyunlardan və teatrlaşmış tamaşalardan istifadə etməklə gənclərimizi mənən zənginləşdirmək lazımdır. Gənclərimizin asudə vaxtlarının səmərəli təşkilində də QHT-lərin rolu əvəzsizdir.

- Milli-mənəvi dəyərlərin təbliği ilə bağlı hansı layihələr həyata keçirmisiniz və perspektivdə hansı işləri görmək istəyirsiniz?

- Bu istiqamətdə təşkilatımız təsis edildiyi zamandan bu günə kimi müxtəlif səpkili tədbirlər keçirib. Nəzərdə tutduğumuz işlərin qismən həyata keçməsində bizə maliyyə yardımı göstərən Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Şurasının mühüm xidmətləri var, biz onlara öz təşəkkürümüzü bildiririk. İnanırıq ki, şura bundan sonra da bizimlə əməkdaşlıq edəcək. Yaxın iki ildə Bakı şəhər orta məktəblərində mühüm işlər görmüşük. Belə ki, “Şagirdlərdə vətən sevgisi və əxlaqi dəyərlərin formalaşmasında bədii ədəbiyyatın rolu”, “Şagirdlərin nitq hazırlığı və natiqlik qabiliyyətlərinin inkişafına dəstək”, “Gənclərimizin mənən zənginləşməsində adət-ənənələrimizin rolu” kimi mövzularda layihələri həyata keçirmişik. Hal-hazırda qədim idman oyunlarımız və rəmzlərimizlə bağlı gənclərlə işləmək fikrindəyik.

- Bu işlərin həyata keçirilməsində dövlət qurumları və QHT-lərlə əməkdaşlıq edirsinizmi?

- Bilirsiniz, QHT-lərə münasibət eyni deyildir. Bir qisim QHT-ləri beynəlxalq təşkilatlar öz istəklərinə uyğun olaraq maliyyələşdirir, digər qisim QHT-ləri isə hakimiyyətə yaxın dairələr maliyyələşdirir. Biz beynəlxalq təşkilatlarla işləmək marağında deyilik. Çünki onlar milli-mənəvi dəyərlərlə bağlı layihələrə sponsorluq etmirlər. Heç biz də onlardan nəsə ummuruq. Dövlət strukturları, həm Təhsil Nazirliyi, həm də Gənclər və İdman Nazirliyi ilə əməkdaşlıq etmək fikrindəyik. Görək, nə olacaq? Hazırda biz, qeyd etdiyim kimi, Azərbaycan Respublikası Prezidenti Yanında QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Şurası ilə əməkdaşlıq edirik, yəni bizim layihələrin maliyyələşməsində az-çox onların dəstəyini görmüşük. Biz onları da çox qınamırıq, çünki onlara ayrılan maliyyə vəsaiti də çox azdır. Dövlət şuraya ayırdığı maliyyə vəsaitini artırmalıdır.

Fuad HÜSEYNZADƏ

Palitra.-2013.-2 fevral.-S.11.