Dünya ədəbiyyatına çıxış Azərbaycanın dünyaya açılan qolları deməkdir

Afaq Şıxlı: “Bir cümlənin özü belə Vətənimizin təbliğində, tanıdılmasında paya malik ola bilər”

Azərbaycan mədəniyyətinin, ədəbiyyatının, tarixinin, ümumilikdə ölkəmizin dünyada təbliği istiqamətində dövlət tərəfindən son 15 il ərzində əsaslı şəkildə iş aparılır. Təsadüfi deyil ki, bu gün Azərbaycanın dünyada təbliği, tanıdılması işi kifayət qədər irəliləyib. Təbii ki, bu nəticənin əldə edilməsində əsas rolu Azərbaycan dövləti öz üzərinə götürür. Lakin bu işdə xarici ölkələrdə fəaliyyət göstərən diaspor təşkilatlarımızla yanaşı, Vətəndən uzaqda məskunlaşan soydaşlarımızın da fərdi şəkildə göstərdikləri fəaliyyətlər böyük rol oynayır. Bir ölkənin təbliğində, tarixinin, dövlətçilik ənənələrinin tanıdılmasında ədəbiyyatın rolu da xüsusi qeyd olunmalıdır. Çünki ədəbiyyat hər bir xalqın mədəniyyətinin, dilinin qorunub saxlanmasında mühüm yer tutur. Eyni zamanda, hər bir xalqın ədəbiyyatı onu dünyada təmsil edən amillərdəndir. Bu mənada Vətəndən uzaqda yaşayan soydaşlarımız arasında ədəbiyyat sahəsinə aid olanlar da var ki, onlar da əsasən öz qələmləri ilə Azərbaycanın tanıdılması, mədəniyyətimizin, incəsənətimizin təbliğ edilməsi istiqamətində mühüm rol oynayırlar. Bu, eyni zamanda Azərbaycan ədəbiyyatının da dünyada təbliğ olunmasıdır.

Hazırda Rusiyada yaşayan soydaşımız Afaq Şıxlı da öz şeirləri ilə Azərbaycanın tanıdılmasında əməli fəaliyyət göstərir. Burada diqqəti cəlb edən məsələlərdən biri də A.Şıxlının şeirlərində Vətən mövzusunun əsas xətt olaraq keçməsidir.

Qeyd edək ki, A.Şıxlı 1999-cu ildən etibarən Rusiyanın paytaxtı Moskvada yaşayır. İxtisasca hakim olsa da, musiqi, rəssamlıq və psixologiya ilə məşğul olur. “Qəlbimin dedikləri”, “Sevərsənmi”, “Məndən uzaqda”, “Səni düşünürəm” adlı 4 şeir kitabının müəllifi olan A.Şıxlı Şairələr Məclisinin, Rusiya “Şəhriyar” Ədəbi Mədəni Cəmiyyətinin və Beynəlxalq Yazıçılar və Publisistlər Assosiasiyasının üzvüdür. Rusiyadakı fəaliyyəti ilə bağlı “Palitra”ya danışan A.Şıxlı Vətəndən uzaqda Azərbaycan ədəbiyyatının rus oxucularına tanıdılması üçün bir sıra işlər həyata keçirdiyini deyib. O, şeirlərində Vətən mövzusunun əsas xətt olaraq keçməsinin qürbətdə yaşaması ilə bağlı olduğunu bildirib: “Vətən mənim şeirlərimin canıdır. Bəlkə də mənim şeir yazmağıma səbəb Vətən həsrətidir. Vətənindən kənarda yaşayan hər bir yaradıcı insan istər-istəməz ilk öncə öz el-obasını, xalqını tərənnüm edir. Bu qəbul edilən klişe deyil. Sadəcə olaraq, insanın daxilindən gələn bir şeydir. Hesab edirəm ki, Azərbaycanımızın tərənnüm edilməsi bütün yaradıcı adamlarımızın əsas istiqaməti olmalıdır. Xüsusilə də, qürbətdə yaşayan ədəbiyyat adamlarımız, şairlərimiz, yaradıcılıqla məşğul olan hər bir soydaşımız bu məsələdə bacardığını etməlidir. Bu yolda “tək əldən səs çıxmaz”. Bir nəfərin səyləri azdır”.

“Ədəbiyyat adamları Azərbaycan ədəbiyyatının təbliğinə öz töhfələrini verməlidir”

A.Şıxlı qeyd edib ki, hazırda Azərbaycanın dünyada təbliği, həqiqətlərimizin, mədəniyyətimizin tanıdılması işi uğurla davam edir. Onun sözlərinə görə, dövlət bu istiqamətdə uğurlu dəyişikliyə nail olub, amma hər bir soydaşımız da bu məsələdə dövlətin yanında olmalı, əlindən gələni etməlidir: “Çünki dünyanın gedişi elədir ki, bəzən hər şeyi dövlət deyə bilmir. Bu baxımdan, hər bir azərbaycanlı öz sahəsində bacardığı qədər Vətənin tanıdılmasında rol oynamalıdır. Ədəbiyyat adamları, yaradıcılıqla məşğul olanlar da Azərbaycan ədəbiyyatının, poeziyasının təbliğinə öz töhfələrini verməlidir. Amma bu da həqiqətdir ki, hər bir insan birinci özündən başlamalıdır. Mən, sən, o-bu artıq çoxluq deməkdir və xaricdə yaşayan hamımız-müəlllimi, həkimi, şairi-bütün ziyalılarımız Vətən naminə yaşamalıyıq. Yad millətə xalqımızı sevdirə bilməliyik, adət-ənənələrimizi unutmamalıyıq. Öz vətənini sevən xalqa daha çox hörmət edirlər, dünyanın intellekt ail?sin? daha yaxşı qəbul edirlər. Çünki hamı bilir ki, özününkünü sevə bilməyən, özgəninkini heç sevə bilməz, səmimi və dürüst ola bilməz”. A.Şıxlı diqqətə çatdırıb ki, bu baxımdan Rusiyada yaradılan ədəbi-mədəni və diaspor cəmiyyətlərinin çox böyük rolu vardır. Onun sözlərinə görə, bu, bir başlanğıcdır və ardının olacağına inanır. “Ədəbiyyat elə bir qüvvədir ki, onda sel gücü, vulkan yenilməzliyi, bahar ətri, qəlb çırpıntısı, qələm itiliyi və əsrlərin müdrikliyi var. Ədəbiyyatın ürəklərə yol açdığı kimi, şüurlara nüfuz etdiyi kimi, heç nə edə bilməz. Nə zorla, nə xoşla bir sözün verdiyi effekti almaq mümkün deyil. Odur ki, bütün dövrlərdə şair və yazıçıların üzərinə daha böyük məsuliyyət düşüb. Onlar xalqının danışan dili olmalıdırlar. Hansı millətin incəsənəti, sözü yaşayır, yayılır və təbliğ olunur, o millətə zaval yoxdur. Odur ki, biz öz ana dilimizi sevməli, onu gözəl bilməli, yazıb yaratmalı və bacardığımız qədər başqa xalqların dilinə də tərcümələr etdirə bilməliyik. Dünya ədəbiyyatına çıxış Azərbaycanın dünyaya açılan qolları deməkdir”,-deyə xanım soydaşımız qeyd edib.

“Moskvanın kitab mağazalarında rus dilinə tərcümə edilmiş Azərbaycan ədəbiyyatı nümunələrini kifayət qədər tapmaq olar”

Azərbaycan mədəniyyəti, incəsənəti, musiqisinin çox dərin bir xəzinə olduğunu deyən A.Şıxlı bildirib ki, bu xəzinənin dünyada tanıdılması vacibdir. Onun sözlərinə görə, Azərbaycanın malik olduğu bu mənəvi xəzinəni Rusiyada da yaxşı tanıyırlar: “Xüsusilə paytaxt Moskva ədəbiyyata, incəsənətə dəyər verilən, qiymətləndirilən məkandır. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Rusiya cəmiyyəti dünyada hindililərlə yanaşı, ən çox mütaliə edən cəmiyyətdir və burada Azərbaycan ədəbiyyatına da maraq az deyil. Misal üçün, əvvəllər rus oxucuları Azərbaycan ədəbiyyatını Xaqaniyə, Nizamiyə, Mirzə Fətəli Axundova, sonralar Səməd Vurğuna, Anara, Çingiz Hüseynova, Məmməd İsmayıla və digərlərinə görə tanıyırdısa, artıq müasir dövrdə Rusiyada yaşayan azərbaycanlı yazarlara, Tofik Məlikliyə, Nəsib Nəbioğluna, Sultan Mərziliyə və başqalarına görə də tanımağa başlayıblar. İnanıram ki, zaman geçdikcə Azərbaycan ədəbiyyatı Rusiyada daha yaxşı tanınacaq. Amma bu günün özündə də Rusiyada, xüsusilə, paytaxt Moskvada Azərbaycan ədəbi mühitinin formalaşdığını demək mümkündür”. A.Şıxlı onu da qeyd edib ki, Moskvanın kitab mağazalarında rus dilinə tərcümə edilmiş Azərbaycan ədəbiyyatı nümunələrini kifayət qədər tapmaq olar.

“Eyni zamanda, internet vasitəsilə də naşirlərimizin bazaya daxil olunmuş əsərlərini rus dilində tapmaq və oxumaq çətin deyil. Hər bir ölkənin həyatında ədəbiyyatın rolu böyük olduğu kimi, ölkələrin dünyada təbliğ edilməsində də ədəbiyyat xüsusi yerə malikdir. Yəni oxucu ədibin, yaxud şairin sözləri ilə onun ruhuna bələd olur. Hər kəsin ruhunda isə mənsub olduğu millətin, Vətənin bir parçası var. Bu baxımdan, təkcə Vətənlə bağlı mövzular deyil, digər mövzularla da Vətənin təbliğini aparmaq mümkündür. Misal üçün, bir yazar roman yazır. Təbii ki, bu romanda həmin yazarın mənsub olduğu Vətənlə bağlı kifayət qədər məlumat əldə etmək mümkündür. Yeri gəlmişkən, mən yeni bir roman üzərində işləyirəm. Yaxın vaxtlarda bu roman işıq üzü görəcək”.

“Azərbaycan getdiyim hər yerdə mənimlə birlikdədir”

Bunun ilk romanı olacağını deyən A.Şıxlı romandan əvvəl iki yeni şeirlər kitabı nəşr etdirəcəyini deyib: “Hər iki kitab hazırdır. Bunlardan biri vətənpərvərlik ruhunda yazılan növbəti şeirlər toplusu, digəri isə şair həmkarlarımla deyişmələr, qəzəllər və rübailərdir. Bu kitablardan sonra romanımı oxucularımın ixtiyarına verəcəm. Mövzu real hadisələrə əsaslanıb. Sağalmaz xəstəliyi olan bir qızla evli bir yazıçının məhəbbət macərasıdır. Təbii ki, romandakı hadisələrin Azərbaycanla da bağlılığı olacaq ki, hesab edirəm bir cümlənin özü belə Vətənimizin təbliğində, tanıdılmasında paya malik ola bilər”. A.Şıxlı qürbətdə yaşasa da, daim Azərbaycan ədəbiyyatı ilə yaxın təmasda olduğunu, müasir ədəbiyyatımızın nümunələrini izlədiyini deyib. “Azərbaycanda yaşlı nəsil və gənc nəsil yazarlarımız arasında dostlarım, tanışlarım, qələminə dərin hörmət bəslədiklərim və əsərlərini diqqətlə, maraqla oxuduğum insanlar çoxdur. Vətəndən hər dönüşümdə özümlə xeyli kitab gətirirəm, aldıqlarım da olur, bağışlananlar da. Bəzən də yeni kitablardan mənə göndərirlər. Mən bu kitabları, əsərləri öz çevrəmdə yayır, ədəbiyyat nümunələrimizin yayılmasına çalışıram. Bununla yanaşı, üzvü olduğum ədəbi təşkilatlarda daim Azərbaycan ədəbiyyatını təbliğ etməyə çalışıram. Ümumilikdə onu deyə bilərəm ki, Azərbaycan getdiyim hər yerdə mənimlə birlikdədir”,-deyə xanım şairə vurğulayıb.

Qeyd edək ki, A.Şıxlı ötən il Türkiyə Şeir ailəsi Mədəniyyət və Ədəbiyyat Akademiyasının diplomu ilə təltif olunub. Buna səbəbsə onun şeirlərində Azərbaycanla yanaşı, ümumilikdə türk dünyasını da təbliğ etməsidir. Bununla bağlı A.Şıxlı bildirib ki, bu onun türk ədəbiyyatı ilə bağlı aldığı ikinci diplomdur: “İlk diploma 2011-ci ilin sonlarında “Səni düşünürəm” adlı kitabıma görə layiq görülmüşdüm. Bunlar məni çox sevindirir, amma sevincimin səbəbi yalnız uğurlarım deyil, uğurlarımla Azərbaycan qadınının, türk qadınının adını yüksək tutmaq istəyim, xalqımın adını qərib ellərdə yaşatmaq istəyimdir. Xalqım böyük xalqdır, biz də harada oluruq olaq, onun adına layiq olmalıyıq”.

Asif NƏRİMANLI

Palitra.-2013.-8 fevral.-S.11.