“Zəngin tariximiz, mədəniyyətimiz bu gün də öyrənilir, qorunur və inkişaf etdirilir”

Minayə Dəyanət: “Layihələr üzrə maarifləndirmə işlərinin aparılmasında çox nailiyyətlər əldə olunur”

Layihə çərçivəsində “Zirvə” Ziyalılar Təşkilatının prezidenti, rəssam Minayə Dəyanətlə müsahibəni təqdim edirik.

Müsahibəyə keçməzdən əvvəl Minayə xanımın həyat və yaradıcılıq fəaliyyəti barədə məlumat vermək istərdik:

Minayə Dəyanət 29 oktyabr 1963-cü ildə Bakı şəhərində ziyalı ailəsində anadan olub. Hələ kiçik yaşlarından Tofiq İsmayılov adına yaradıcılıq mərkəzində 5 il rəssamlıq təhsili alıb. Sonra Yasamal rayonundakı 38 saylı orta məktəbin ilk buraxılış məzunu olub, həmin məktəbi 1980-ci ildə fərqlənmə diplomu ilə bitirib. 1981-ci ildə BDU-nun İctimai fənlər fakültəsinin tarix-hüquq kursunda təhsilini davam etdirib. 1983-cü ildə Azərbaycan Respublikası N.Tusi adına Universitetin Bədii-Qrafika fakültəsinə daxil olub və 1988-ci ildə oranı əla qiymətlərlə bitirib. 1991-ci ildən əmək fəaliyyətinə “Tərlan” şirkətində xalça sexinin rəisi vəzifəsində çalışmaqla başlayıb. Həmçinin eyni ildən Yasamal rayonundakı 1 saylı MTİK-da incəsənət tarixi fənni üzrə baş müəllimə işində fəaliyyətini 1995-ci ilədək davam etdirib. 2004-cü ildən şəxsi təşəbbüsü, təsisçiliyi ilə yaradılmış “Zirvə” Ziyalılar Təşkilatının prezidentidir. Hazırda LN-incəsənət qalereyasında direktor müavini vəzifəsində çalışır. Minayə xanımın yaratdığı sənət əsərləri ölkəmizdə, eləcə də xarici ölkələrdə müxtəlif sərgi salonlarında nümayiş etdirilib, çoxlu sayda diplomlara, mükafatlara layiq görülüb. Bir sıra əsərləri muzeylərdə və şəxsi kolleksiyalarda saxlanılır. O, müxtəlif janrlarda əsərlər yaradır. Lakin rəssamlığın ən çətin və məsuliyyətli janrlarından biri-portret sahəsinə tez-tez müraciət edir. Milli Liderimiz Heydər Əliyev Həcc ziyarətində, Moskvadakı səfirimiz Xalq artisti Polad Bülbüloğlu, Xalq yazıçısı Cabir Novruz, AYB-nin sədri Anar, AYB-nin katibi Çingiz Abdullayev, ARİ-nin katibi Ağəli İbrahimov, mərhum qarmon ifaçısı Adil Əliyev, Xalq artisti Əlabbas Qədirov, Azərbaycanın ilk qadın bəstəkarı Şəfiqə Axundova, Xalq artisti Nəsibə Zeynalova, akademik Vasim Məmmədəliyev, elm xadimi əruzşünas alim Əkrəm Cəfər, alim psixiatr Ağabəy Sultanov, şərqşünas alim Əsmətxanım, akademik Seyfulla Əsədullayev, Türkiyə səfiri Əhməd Ünal Çeviköz, Türkiyənin Prezidenti Turqut Özal, Xalq artisti, millət vəkili Zeynəb Xanlarova, professor Zemfira Verdiyeva, Qazaxıstan səfirinin xanımı Saule, Novosibirskin qubernatoru Bespalikov, oftolmoloq Paşa Qəlbinur, nakam şairimiz Mikayıl Müşfiq, Milli Aviasiya Akademiyasının rektoru Arif Paşayev, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban Əliyeva, Təhsil Nazirliyinin-Təhsil şurasının sədri professor Əjdər Ağayev, Xalq artisti Şəfiqə Eyvazova, Dağıstan Respublikasının Prezidenti M.Maqamedov, Azərbaycanın nəqliyyat naziri Ziya Məmmədov, ombudsman Elmira Süleymanova, “Sarı gəlin”, “Xocalı-faciə simfoniyası” və s. onlarla tanınmış portretin müəllifidir. Minayə Dəyanət xalqına, millətinə, vətəninə bağlı olan xeyriyyəçi sənətkardır. Əsərlərindən əldə etdiyi gəliri əlillərə, kimsəsizlərə, qaçqın-köçkünlərə, tənha qocalara, hərbi hissələrə, şəhid ailələrinə, xəstə insanlara sərf edir. Unudulmuş elm sənət adamlarının tədbirlərini və yubileylərini təntənəli surətdə keçirir. XX-XXI-ci əsr ziyalı qadınlar ensiklopediyasında da xüsusi yer tutur. AMEA-nın elmi seminar və konfranslarında tez-tez iştirak edir. Alimlərimizlə sıx əlaqələr saxlayır, görüşlər keçirir. Azərbaycandakı səfirliklərlə dostluq, mədəni əlaqələr yaradaraq ölkəmizin mədəniyyəti, incəsənətinin tanıdılması, təbliğatı üçün müxtəlif sərgilər, tədbirlər, görüşlər təşkil edir. Əsasən də Xızıda keçirilən bir çox tədbirlərin fəal iştirakçısı və təşkilatçısıdır. Bir çox publisist məqalələrin, bir neçə kitabın müəllifidir. 1995-ci ildən Rəssamlar İttifaqının üzvüdür. Xarici ölkələrdə- Oriqon ştatında 2 dəfə sərgisi keçirilib, diplom və mükafatlara layiq görülüb. Əsərləri Türkiyə, İran, Misir, İsveçrə, Fransa, Rusiya, Ukrayna, Qazaxıstan, Yaponiya, Koreya, Çexiya, Serbiya və s. ölkələrdə müxtəlif mədəniyyət ocaqlarında sərgilənib.

- Minayə xanım, milli-mənəvi dəyərlərin xalqın mədəniyyətinin yaşadılmasında rolu nədən ibarətdir?

- Azərbaycan xalqı tarixən milli-mənəvi dəyərləri, mədəniyyəti, incəsənəti, tarixi qədimliyi ilə beynəlxalq aləmdə tanınan qüdrətli bir ölkədir. Tarixə nəzər salsaq, hələ ibtidai icma quruluşundan qalan Qobustandakı qayalıqların üzərində qədim insanlar tərəfindən çəkilmiş rəsmlər, tarixi abidələr minilliklərə təsadüf olunan qəbirlər, süxurlar, kurqanlar buna bariz nümunədir. Zəngin tariximiz, mədəniyyətimiz bu gün də öyrənilir, qorunur və inkişaf etdirilir. Dahi yazıçımız H.Cavidin sözlərinə istinad edək-Turana qılıncdan daha iti, daha kəskin ulu qüvvət, yalnız mədəniyyət, mədəniyyət, mədəniyyət. Demək istəyirəm ki, hər bir dövlət onun tarixi, dili, keçmişi, milli dəyərləri, adət-ənənələri, mədəniyyəti- incəsənəti ilə tanınır. Bunlar yoxdursa, bir dövlət kimi tanına bilməz. Eləcə də bizim ölkəmizdə milli-mənəvi dəyərlərimizin, mədəniyyət və incəsənətimizin qorunması, inkişafı, yaşadılması və gənclərə ötürülməsi yönümündə, müxtəlif tədbirlərin, sərgilərin, görüşlərin, maarifləndirmə, təkanverici işlərin aparılması, xaricilərin vətənimiz, tariximiz, mədəniyyətimiz və müasir incəsənətimiz haqqında ətraflı biliklərə malik olmaları üçün ölkəmizin ümumi inkişafının təmin olunması baxımından çox əhəmiyyətlidir.

-Bu gün milli-mənəvi dəyərlərin qorunmasında QHT-lərin üzərinə hansı vəzifə düşür?

- Yuxarıda sadaladığım kimi ictimaiyyət arasında belə təşəbbüslərin keçirilməsində, əlbəttə, QHT-lərin üzərinə böyük vəzifələr düşür. Layihələr üzrə maarifləndirmə işlərinin aparılması, müxtəlif tədbirlərin keçirilməsi və beynəlxalq aləmə tanıdılmasında çox nailiyyətlər əldə olunur.

-QHT-lər bu işin öhdəsindən yetərincə gələ bilirlərmi?

- Başqa QHT-ləri deyə bilmərəm, şəxsən bizim “Zirvə” Ziyalılar Təşkilatının milli-mənəvi dəyərlərimizin, adət-ənənələrimizin qorunması və inkişafı yolunda keçirdiyi sərgilər, tədbirlər, görüşlər, yüksək səviyyədə təşkil olunur, maarifləndirmə işləri aparılır, bir çox müxtəlif layihələrə öz imzasını ataraq bu gün də tədbirlərini keçirməkdədir. Turizmin inkişafı, suvenirlərin hazırlanması, sənət adamlarının arasında müsabiqələrin, tanınmış insanların yubileylərinin keçirilməsi və mükafatlandırılması, gənclər arasında sərgilərin təşkil olunması, tariximiz, mədəniyyətimiz haqqında çoxlu kitabçalar, bukletlər vasitəsilə maarifləndirmə işlərini aparırıq. Bunlar TV, KİV-lər vasitəsi ilə beynəlxalq aləmə yayımlanır və s.

-Gənc nəslin mənəvi zənginləşməsi üçün hansı işlərin görülməsinə ehtiyac var?

-Əsas prioritet məsələlərdən biri də gənclərimizin gələcəyi, düzgün inkişafıdır. Buna görə də bu sahədə çox işlər görülür. Gənclər arasında milli mədəniyyətimizin tanınması, qorunması və inkişafı yolunda müxtəlif seminarlar, müsabiqələr, konfranslar, sərgilər təşkil olunur. Vətənimizə, dövlətimizə, tarix və mədəniyyətimizə, milli-mənəvi dəyərlərimizə, adət-ənənələrimizə maraq oyadır, sevgi aşılayır və vətənpərvərlik, vətəndaşlıq hisslərinin gücləndirilməsinə və inkişafına böyük təkan verir və dəstək oluruq. Lakin bununla belə, hələ də gənclər arasında maarifləndirmə işlərinə böyük ehtiyac var.

- Mümkünsə bu sahədə həyata keçirdiyiniz layihələr haqda məlumat verərdiniz.

- Təşkilatımız belə təşəbbüslərlə bağlı bir çox layihələr həyata keçirib. Əgər onların hamısını sadalasam, gərəkdir ki, “böyük bir kitab çapdan çıxsın...”. Lakin bəziləri haqqında deyə bilərəm. 2005-ci ildən irili-xırdalı böyük layihələr həyata keçirilib. Təşkilatımız milli-mənəvi dəyərlərimizin, adət-ənənələrimizin, mədəniyyət və incəsənətimizin qorunması və inkişaf etdirilməsi sahəsinə xidmət edən qurum olduğundan, əsasən mədəniyyət, incəsənət adamlarına daha diqqətcildir. Keçirilən sərgilərdə, tariximizi, mədəniyyətimizi əks etdirən əl işləriylə müxtəlif sənət adamları iştirak edir və özlərini müsabiqələrdə sınayırlar. Qaliblərə təşkilat tərəfindən pul mükafatları, diplomlar, həvəsləndirici hədiyyələr təqdim olunur. Ölkəmizin müxtəlif bölgələrindən-muzeylərdən, şəxsi kolleksiyalardan antik və qədim sənət nümunələri toplanılaraq sərgilərdə nümayiş etdirilir. Məsələn, xalq yaradıcılığı, tətbiqi sənət, ipəkçilik, oyma, milli rəsmlər, kiçik ölçülü milli xalçalar, taxta və dəmir üzərində işləmələr, milli geyimlər, gəlinciklər, misgərlik-keramik məişət əşyaları, tikmələr, qurama, zərgərlik sənət nümunələri, sərgiyə gələn vətəndaşlarımız və xarici turistlərin böyük marağına səbəb olur.

-Bu işlərin həyata keçirilməsində dövlət və QHT-lərlə əməkdaşlıq edirsinizmi?

- Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Şurasının köməyi ilə bir sıra tədbirlər həyata keçirilib. “Milli mədəniyyətimizin qorunması, inkişafı və gənclərə ötürülməsi” (Z.Tağıyev adına tarix muzeyi), “Turizmin inkişafına dəstək”, “Sarı gəlin” adlı sərgi (Şirvanşahlar Sarayında), milli suvenirlərimizin hazırlanması və inkişafı (Rəssamlar İttifaqında və bir çox bölgələrimizdə). Buna baxmayaraq, təşkilat müstəqil layihələrlə işləməyə üstünlük verir. Çünki maliyyələşən belə layihələr ildə, ayda bir dəfə keçirilir (layihədən layihəyə, o da əgər layihə müsabiqədən keçərsə). Əlbəttə, təşkilat belə layihələri gözləmədən, öz missiyasını, öhdəsinə düşən vəzifəsini həyata keçirmək üçün üzərinə böyük məsuliyyət götürərək mütəmadi hər ay öz işlərini qurur.

- Qarşıda görəcəyiniz işlər haqda nə deyə bilərsiniz?

- Qarşıda 2013-cü ildə bir çox layihələr hazırlayıb həyata keçirilməsi yönümündə çalışırıq. Hal-hazırda ölkəmizdə xarici vətəndaşların mədəniyyət, adət-ənənələrinin qorunması və inkişaf etdirməsi layihəsi üzərində işlər görülür.

Fuad HÜSEYNZADƏ

Palitra.-2013.-16 mart.-S.11.