“Biz təhsil işçiləri seçkilərdə Prezident İlham Əliyevə səs verəcəyik”

ADNA-nın prorektoru Qasım Məmmədov:

“Müəllimlərə dövlət qulluqçusu statusu verilməsi məsələsi

həll olunduqdan sonra bir çox problem aradan qalxacaq”

Təhsil hər bir ölkənin gələcəyini təmin edir. Ölkə başçısının sözlərinə görə, bu gün Azərbaycanın inkişaf dinamikası bizə diktə edir ki, təhsil sahəsində səviyyə ən yüksək zirvədə olmalıdır. Ölkədə fəaliyyət göstərən ali təhsil ocaqlarında təhsilin keyfiyyətinin artırılması, tələbələrin işlə təminatı da mühüm amillərdəndir. Müsahibimiz Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasının təlim-tərbiyə işləri üzrə üzrə prorektoru Qasım Məmmədovdur:

- Ölkə başçısı bildirib ki, bizim iqtisadi göstəricilərimiz dünya miqyasında ən gözəl göstəricilərdir. Azərbaycanda yaşanan inkişaf dünyada çox nadir hallarda müşahidə edilir-həm siyasi, iqtisadi, həm energetika, həm də mədəniyyət sahələrində. Bu bir faktdır ki, dövlət büdcəsindən elmin inkişafına sərf olunan xərclər 10,2 dəfə artıb. Təhsilə yönəldilən xərclər 7,6 dəfə artıb, 408,2 min şagird yerlik ümumtəhsil məktəbi, 9780 yerlik məktəbəqədər təhsil müəssisəsi tikilib, məktəblərin 87,2 faizi kompyuter və digər İKT avadanlığı ilə təmin olunub. Dövlət xətti ilə xarici ölkələrdə təhsil alanların sayı 2,6 dəfə çoxalıb. Son 10 ildə təkcə Bakı şəhərində 32800 şagird yerlik 46 yeni məktəb binası, o cümlədən Heydər Əliyev Fondunun “Yeniləşən Azərbaycana yeni məktəb” layihəsi çərçivəsində 7300 şagird yerlik 12 məktəb binası, 128 məktəb üçün 58550 şagird yerlik əlavə tədris korpusları tikilib istifadəyə verilib. Həmçinin 189700 şagird yerlik 203 məktəb binası isə əsaslı təmir edilib. Ötən 10 ildə Bakıda 2260 yerlik 22, o cümlədən Heydər Əliyev Fondunun təşəbbüsü ilə 580 yerlik 4 uşaq bağçası tikilib, 159 yerlik 132 uşaq bağçası isə əsaslı təmir edilib. Bütün bunlar dövlətin təhsilə olan diqqətinin, qayğısının nəticəsidir.

Ali məktəblərə göstərilən diqqətin bir nümunəsi olaraq, tələbə yataqxanalarında məcburi köçkünlər yerləşmişdi və dövlətin köməyi ilə onların hər biri mənzillə təmin edilib. Həmin binalar o qədər yararsız vəziyyətə salınmışdı ki, artıq o binaların sökülməsinə başlanılıb. 7 yataqxana binasından yalnız biri istifadəyə yararlıdır. Onu da qeyd edim ki, hələ sovet dövründə hər bir dövlət ali təhsil müəssisəsində tələbələrin 60 faizi qədər yataqxana yeri nəzərdə tutulurdu. O cümlədən ADNA-nın da yataqxana kompleksi ona imkan verirdi ki, 3 min tələbəni orada yerləşdirə bilək. Bu gün bəzi amillərlə bağlı bu rəqəmdə bir qədər fərqlilik var. Ancaq istənilən halda dövlətin qayğısı hər yerdə öz əksini tapır. Məsələn, elə tələbələrimiz var ki, böyük qayğıya ehtiyacı var və biz onu yatqxanada yerləşdirə bilmirik. Biz ümumiyyətlə, tələbələrin yataqxanada yerləşdirmə məsələlərini Tələbə Gənclər Təşkilatı və Tələbə Həmkarlar Təşkilatının iradəsinə vermişik. Tələbələrin özünüidarə sistemi əsasında yerləşdirilməsi barədə qərar qəbul edilir. ADNA-nın yataqxanasında yer olmayanda onlar digər ali təhsil müəssisələri ilə əlaqə yaradır, xüsusilə də Dillər və Slavyan univeristetlərinin yataqxanalarına yerləşdirirlər. Tələbə Həmkarlar Təşkilatı ehtiyacı olan tələbələrə aylıq təqaüd verir, hətta 100-ə qədər tələbə hər gün pulsuz olaraq isti yeməklə təmin edilir. Dövlətin qayğısı sayəsində bütün tədris binalarımız tam təmir edilib, ən müasir mebellərlə, İKT avadanlığı ilə təchiz edilib. Dərslər hamısı təqdimat üsulu ilə keçirilir. Artıq dərslərdə mühazirə üsulu tətbiq edilmir, müəllim öz mühazirəsini kompyuter vasitəsilə ekrana verməklə təqdim edir. Yəni, nə düsturu yazmağa, nə də “çertyoj” çəkməyə vaxt getmir. Hər şey birbaşa hazır şəkildə ekrana verilir.

- Builki tələbə qəbulu abituriyenlərin ADNA-ya marağının artığını təsdiq edirmi?

- Əlbəttə, bu bizim ali məktəbə 1650 nəfər tələbə qəbul olub ki, ötən il bu rəqəm 1400-dən bir qədər artıq idi. Ali təhsil ocağına yüksək balla daxil olan tələbələrimiz də var. Xüsusilə, sentyabr 16-da “Bilik günü”keçiririk, həmin gün hər bir fakültədə 5 ən yüksək bal toplayaraq daxil olmuş I kurs tələbəsinə qiymət kitabçası və tələbə bileti şəxsən rektor tərəfindən təqdim edilir. Tələbələr də öz çıxışlarında ADNA-nı seçdiklərinin təsadüfi olmadığını etiraf edirlər. Bəzilərində bu ali təhsil ocağında təhsil almaq ənənə halını alıb, bəziləri Azərbaycanın inkişaf perspektivi, bu inkişafda neft strategiyasının xüsusi önəmini nəzərə alaraq məhz bu ali məktəbi seçiblər.

Hazırda burada təhsil alan xarici tələbələrin sayı 500-600 arasındadır. Onların sayı ildən-ilə artır. Bizdə bir sıra xarici ölkələrdən tələblər təhsil alır. Onlardan bir çoxu Vyetnamdan olan tələbələrdir. Vyetnamla xüsusi müqavilə bağlamışıq. Belə ki, Vyetnam neft şirkətinin vitse-prezidenti bizm ali məktəbin məzunudur və maraqlıdır ki, onların tələbələri gəlib bizdə təhsil alsınlar. Bir məsələ ilə bağlı müraciət etmişdilər ki, yataqxanada da onlara yer ayıraq və biz ötən il bunu nərəzə almışıq. Bundan başqa, Çin, Türkiyə, Ərəb ölkələri, Latın Amerikası ölkələrindən olan tələbələrimiz var. Pakistan, Hindistan, İran və digər ölkələrdən tələbələrin bəziləri bilabasitə özləri gəlsə də, bəziləri dövlət tərəfindən göndəriş əsasında gəlirlər. Son vaxtlar müqavilə əsasında gələn tələbələrin sayı xeyli artıb. Onlara bir il dil kursları keçirilir, müvafiq ixtisas üzrə təhsilini davam etdirir. Sovet dövründə ADNA-da 65 ölkədən tələbə təhsil alırdı, hazırda bu qədər olmasa da amma onlarla ölkə var.

- Məzunların işlə təminatı ilə bağlı nə deyərdiniz?

- Hər il iki dəfə tələbələrin işlə təminatı ilə bağlı yarmarka keçirilir. Bundan başqa qəbul olunan tələbələrin əksəriyyəti dövlət sifarişi ilə qəbul olunub və bu, o deməkdir ki, artıq dövlət müəssisələrinin özlərinin mütəxəssislərə marağı var. Bizdə ödənişli təhsil alan tələbələrin sayı ildən-ilə azalır. Hətta elə fakültə var ki, 100 tələbə qəbul olur, ondan ancaq 4-5-i ödənişli təhsil alır. Dövlət sifarişi ilə qəbul olan tələbə əgər öz üzərində çalışırsa, intizamlıdısa, əla qiymətlərlə oxuyursa bu, dövlətin təqaüdünü almaqla yanaşı, ADNA-da həyata keçirilən müxtəlif beynəlxaq layihələrin iştirakçısı olurlar. Belə ki, beynəlxalq və milli şirkətlərin proqramlarına qoşulurlar və onların seçimi əsasında istər ARDNŞ, “Lukoil”, “Rezerford” kimi şirkətlərin proqramlarında qalib gələrək həm dövlətin təqaüdü ilə yanaşı, onların təqaüdünü alırlar, həm də həmin şirkətlərin fəaliyyətindən bəhrələnərək müxtəlif idman növləri ilə məşğul olur, dil kurslarına göndərilir, yay məktəblərinə, yay təcrübələrinə cəlb olunurlar. Bu şirkətlərin nəzarətinə götürüldükdən və ali məktəbi bitirdikdən sonra məzun kimi birbaşa işlə təmin olunur. Əgər tələbə qarşısına işlə təmin olunmaqla bağlı proqram qoysa çox rahatlıqla buna nail ola bilir. Onlar üçün yaşıl işıqfor yanır.

Bununla yanaşı, biz istərdik ki, eyni zamanda tələbələrimiz məzun olduqdan sonra təyinat alsın. Bundan başqa, biz bir çox elmi tədqiqat müəssisələri ilə müqavilələr bağlamışıq. Artıq AMEA-nın Neft Kimya Problemləri İnstitutu, Geologiya İnstitutu, ARDŞ-in Neft-qaz elmi tədqiqat layihə institutunda artıq baza kafedraları yaratmışıq. Baza kafedraları həmin təşkilatlar tərəfindən ən müasir səviyyədə təchiz edilir, bizm tələbələr orada təcrübələrə gedəcəklər. Onların mütəxəssisləri gəlib bizdə mühazirələr oxuyacaqlar. Gələcəkdə də təcrübə keçən müddətdə yaxşı tərəfdən özünü göstərən tələbəni onlar işlə təmin edəcəklər.

- ADNA-da "2007-2015-ci illərdə Azərbaycan gənclərinin xarici ölkələrdə təhsili üzrə Dövlət Proqramı” üzrə iş necə qurulub?

-Bizim ali məktəbdə də tələbələr xaricdə təhsil proqaramına cəlb edilirlər və o proqramdan keçdikdən sonra özləri xaricdə təhsilə cəlb edilirlər. Hətta bizdə elə tələbələr var ki, 3-cü kursa çatıblar, onlar da təhsillərini xaricdə davam etdirmək istəyirlər. Biz onlara şərait yaradırıq və onlar burda təhsilini dondururlar və gedib davam etdirirlər. Özləri də etiraf edirlər ki, sonra yenidən gəlib burda təhsillərini davam etdirəcəklər. Tələbələrə maksimum şərait yaradılıb ki, özləri seçim etsinlər. Hətta müəllimləri seçməyə biz onlara şərait yaratmışıq. Ümumiyyətlə, xaricdə təhsillə bağlı yaradılan şərait də dövlətin gənclərə dəstəyinin, qayğısıının göstəricisidir.

O cümlədən biz, aldığımız maaşlardan da hiss edirik ki, ildən-ilə dövlət təhsilə qayğı göstərir. Büdcədən kənar vəsaitlər hesabına əməkhaqqından əlavələr alırıq. Bu yaxınlarda elm adamlarının, elmi dərəcəyə görə maaşların artırılması da bunun bariz nümunəsidir. Müəllimlərə dövlət qulluqçusu statusu verilməsi məsələsi həll olunduqdan sonra bir çox problem aradan qalxacaq. Bu özü də dövlətin bir qayğısıdır. Biz təhsil işçsi kimi qarşıdan gələn seçkilərdə birmənalı olaraq İlham Əliyevi dəstəkləyirik və ona səs verəcəyik. İlham Əliyev ulu öndər Heydər Əliyevin yetirməsidir və onun məktəbini keçib. Təsadüfi deyil ki, onu addım-addım prezidentliyə gəlmək yolunu hazırlamışdı. İlham Əliyev ARDNŞ-in vitse-prezidenti oldu, “Əsrin müqaviləsi” üzrə danışıqlar prosesinə rəhbərlik etdi. Sonra AŞPA da nümayəndə heyətinə rəhbəri kimi özünü doğrultdu. Daha sonra Milli Olimpiya Komitəsinin sədri kimi idmanın inkişafında mühüm rol oynadı. Son 10 ildə də ölkəyə rəhbərlik edir. İlham Əliyev ulu öndərin siyasətini uğurla davam etdirir.

Nigar Abdullayeva

Palitra.-2013.-25 sentyabr.-S.5.