“Kino sahəsinə aid ixtisaslarda qısa kursların keçirilməsi effektiv nəticə verir”

Fehruz Şamıyev: “Gənc kinematoqraf” layihəsi çərçivəsində televiziya və kinoprodüser ixtisasları üzrə 3 aylıq kursların keçirilməsi nəzərdə tutulur”

Layihə çərçivəsində növbəti müsahibimiz “Cinema” Gənc Kinematoqrafçılar Mərkəzinin rəhbəri Fehruz Şamıyevdir:

- Mən 1978-ci ildə Cəbrayılda doğulmuşam. Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin “Ədəbi yaradıcılıq və ekran dramaturgiyası” ixtisası üzrə ali təhsil, həmçinin televiziya üzrə magistr dərəcəsi almışam. 2004-cü ildə Tbilisidə “İncəsənətin marketinqi və prodüserlik” kurslarında iştirak etdim. 2004-2008- ci illərdə “Kino+” qəzetinin baş redaktor müavini kimi çalışmışam. 2006-cı ildə bir qrup kinematoqrafçılarla birgə “Cinema” Gənc Kinematoqrafçılar Mərkəzini təsis etdim və hazırda mərkəzin direktoru kimi çalışıram. 2004-cü ildən Bakıda keçirilən “START” Tələbə və Gənclərin Beynəlxalq Film Festivalına rəhbərlik edirəm. Hər il keçirilən bu festivalda dünyanın 27 ölkəsindən - Almaniya, Polşa, Fransa, Portuqaliya, Rusiya, İran, Misir və digər ölkələrin tələbə və gənc rejissorları iştirak edir. 2007-ci ildə “ÖZ” prodüser mərkəzini təsis etdim. Azərbaycan, İran, Türkiyə və İordaniya arasında həyata keçirilən “Yaxın Şərq ölkələri və kinobazar axtarışı” beynəlxalq layihəsini həyata keçirməklə yanaşı, kino və onun problemləri ilə bağlı məqalələrim dərc olunub. 2008-ci ildə İranda keçirilən “100 saniyə” Beynəlxalq Film Festivalının iştirakçısı, “Rahmat” Beynəlxalq Qısametrajlı Film Festivalının münsifi oldum. 2011-ci ildə Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin “Bu meydan-bu ekran” müsabiqəsində qalib gələrək “Yol” bədii filminə quruluş vermişəm.

-Bildiyimizə görə, “Gənc kinematoqraf” layihəsinə start verirsiniz. Layihə barədə ətraflı məlumat verərdiniz...

-Bilirsiniz ki, dövlət tərəfindən kinematoqrafiyaya ayrılan maliyyə vəsaiti artırılıb. Demək olar ki, ildə iki dəfə televiziya filmləri və serialların istehsalına 5 milyon manat, kinofilmlərin istehsalına isə hər il 7 milyon manat vəsait ayrılır. Amma təəssüf ki, bu sahədə yetərincə kadrların olmaması işin həm keyfiyyətinə, həm də sürətli inkişafına mane olur. Bu problem regionlarda xüsusi ilə gözə çarpır. Dünya təcrübəsi isə göstərir ki, kino sahəsinə aid ixtisaslarda qısa kursların keçirilməsi daha effektiv nəticə verir. Bu problemi qismən də olsa aradan qaldırmaq üçün “Gənc kinematoqraf” layihəsini hazırlayıb Gənclər Fondunun müsabiqəsinə göndərdik. Müsabiqədən uğurlu keçdi və artıq layihənin gerçəkləşməsi yönümündə işlərə başlamışıq.

-Layihə çərçivəsində hansı işlər görüləcək?

-Layihədə televiziya və kino sahəsində ən acınacaqlı istiqamət sayılan - ssenarist, televiziya və kinoprodüser ixtisasları üzrə 3 aylıq kursların keçirilməsi nəzərdə tutulur. Son illər bu sahədəki işlərdən, mütəxəssislərin müsahibələrindən və kino ictimaiyyəti arasında apardığımız kiçik sorğulardan belə nəticəyə gəlmək olar ki, audiovizual sahədə ssenarist və prodüser üzrə kadrlar demək olar ki, yox dərəcəsindədir. Nəzərə alaq ki, bu problem regionlarda, regional TV kanallarda ən başlıca problemdir. Audiovizual sahə daha çox Bakı şəhərində yaşayan gənclərin marağındadır. Bu da ondan irəli gəlir ki, bu sahədəki böyük şirkətlər Bakı şəhərində fəaliyyət göstərir. Amma nəzərə almaq lazımdır ki, regionlarda da ssenari, kinoprodüserlik və başqa bu kimi ixtisaslar üzrə istedadlı gənclər var. Amma onların bu sahədə məlumatlarının az olması istedadlarının aşkar olunmasına mane olur. Gözəl hadisələr uydurmaq, maraqlı hekayələr yazmağı hətta ucqar dağ kəndində də yaşayan hansısa gənc bacara bilər. Amma o məhz bu sahədə savadsız və məlumatsız olduğu üçün öz istedadını lazımı yerlərə təqdim edə bilmir. Bu baxımdan da “Gənc kinematoqraf” layihəsi bu tip gənclərə öz istedadlarını təqdim etməyə imkan verəcək. Layihəyə görə yaxın günlərdə elan ediləcək kurslara sənəd qəbulu aparılacaq. Təqdim olunacaq məlumatlara əsasən seçim mərhələsi keçiriləcək. Seçimlərdən keçən gənclər arasından hər region üzrə 20 nəfər ssenarist, televiziya və kinoprodüser kurslarına qəbul olunacaq.

-Səhv etmirəmsə, Bakı Film İnstitutunda siz kinoprodüserlər yetişdirirsiniz.

- Bəli, Azərbaycanda ilk dəfə olaraq ödənişli əsaslarla “Bakı Film İnstitutu” layihəsi çərçivəsində kino prodüser kursları yaratdıq. Bu kurslara bir çox yerli və xarici müəllimləri dəvət etdik. Bundan əlavə, 2011-ci ildə Avropa Kino Akademiyasının ən yaxşı prodüser mükafatı almış Zeynəb Özbatur Atakan kurslarımızda dərs dedi və 3 gün ərzində onun ustad dərsləri keçirildi. Azərbaycana belə bir tanınmış prodüserin gəlməsi kino sahəsində böyük hadisədir. Bizim bu prodüser kursları prodüserliyə gedən bir addım idi. Amma bizim kurslar Bakıda yaşayan gənclər üçündür.

-Yetişdirdiyiniz kinoprodüserlərin uğurları olubmu?

- Kursu bitirən ilk müdavimlərimiz artıq bir neçə qısametrajlı film çəkiblər. Kursumuzun məzunu Həmid Nəcəfli Hollivudda təhsil almağa gedib. Rauf Abbaslı Türkiyədə kino təhsilinə başlayıb. Pərviz Məmmədov Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin animasiya ssenariləri müsabiqəsində qalib olub. Cavid Zahidov London Film Məktəbinə daxil olub. Natiq Rəsul, Ramiz Fətəliyev, Yavər Rzayev və digər peşəkarların münsif olduğu ssenari müsabiqəsinin qalibi olub. Möhsün Quliyevin çəkdiyi film “İlin gənc kinematoqrafı” Milli Mükafatının nominasiyalarının birində qalib olub.

-“İlin gənc kinematoqrafı” Milli Mükafatını da sizin mərkəz təsis edib. Mükafat hər il təqdim olunacaq?

-Düşünürəm ki, belə bir mükafatın təqdim olunması vacib məsələdir. Bu gənclərdə gördükləri işə ruh yüksəkliyini artırmaq, özünəinam, güvən hissini artırıb, gələcək işlərə həvəsləndirmək, eyni zamanda özlərini kino cameəsində təsdiqləməkdir. Qalibləri peşəkarlardan ibarət münsiflər heyəti təyin edib. O baxımdan biz mükafatı hər il təqdim etməyi düşünürük. Onu da qeyd edim ki, Milli Mükafatın qalibləri 2012-2013-cü illərdə istehsal olunmuş qısametrajlı bədii, sənədli və animasiya filmlərinin müsabiqəsinin nəticəsinə əsasən müəyyən olunub. İlk ilimiz olduğuna görə 9 nominasiya üzrə (“Ən yaxşı bədii film”, “Ən yaxşı sənədli film”, “Ən yaxşı animasiya filmi”, “Ən yaxşı gənc rejissor”, “Ən yaxşı gənc prodüser”, “Ən yaxşı gənc ssenarist”, “Ən yaxşı gənc operator”, “Ən yaxşı gənc səs rejissoru”, “Ən yaxşı film musiqi müəllifi”) təqdim etdik. Gələcəkdə nominasiyaların sayı arta bilər.

-Rəhbəri olduğunuz “Öz” prodüser mərkəzinin işləri ilə bağlı nə deyərdiniz?

Ümumiyyətlə, Azərbaycanda prodüser mərkəzlərinin fəaliyyətini necə qiymətləndirirsiniz? Onların işlərində canlanma hiss olunurmu?

-“Öz”ün məqsədi Azərbaycanda daha çox distribusiya, film yayımı, film reklamı və PR məsələlərini həll etməkdir. Demək olar ki, indi belə bir ixtisaslaşmış şirkət yoxdur. İstəyirik ki, Azərbaycanda dövlət, ya özəl, ya sifarişlə hazırlanan istehsal olunmuş filmin reklam kampaniyasını biz aparaq. Prodüser mərkəzlərinin fəaliyyətinə gəlincə, son illər bu sahədə canlanma baş verir. Misal üçün, “Nərimanfilm” kino şirkəti Gürcüstanın bir şirkəti ilə “Sahə” adlı filmi çəkdi. Film çox böyük uğur qazandı. Azərbaycanda prodüser mərkəzlərinin fəaliyyəti hələ indi başlayır. Tammetrajlı film sahəsində çalışan prodakşnlar öz güclərinə film çəkmək üçün çox əziyyət çəkirlər. Son 1 ildə özəl şirkətləri müəyyən qədər kinoya cəlb etmək üçün bir neçə layihə həyata keçirilməyə başlayıb.

-Niyə biz hələ də çəkilən yeni filmlərimizə baxa bilmirik? Ən azından bu filmləri televiziyada nümayiş etdirmək mümkündür.

-Axı niyə yeni çəkilən filmlər birbaşa televiziyada yayımlanmalıdır? Tamaşaçı filmi nə üçün pulsuz izləməlidir? Prodakşn bir filmi ərsəyə gətirmək üçün xərclədiyi maliyyəni bəs necə geri qaytarsın? Əslində yeni filmlərimiz kinoteatrlarda göstərilməlidir və tamaşaçılar bu filmləri izləmək üçün bilet almalıdırlar. Bunun üçün bizə ilk növbədə kifayət qədər kinoteatr lazımdır, ikinci növbədə isə film yetərincə reklam olunmalıdır.

Nigar Abdullayeva

Palitra.-2013.-28 sentyabr.-S.11.