Milli dəyər və adətlərimiz kimliyimiz üçün əsasdır

Qloballaşmanın süni və zərərli məqamlarından qorunmaq zərurətə çevrilib

Xəbər verildiyi kimi, qəzetimiz Azərbaycan Prezidenti yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun(KİVDF) dəstəyi ilə “Azərbaycanın dövlətçilik tarixinin, milli adət-ənənələrinin və mədəniyyətinin təbliği” istiqaməti üzrə yanvar ayından başlayaraq layihə həyata keçirəcək. Layihə çərçivəsində hər sayımızda dövlətçilik tariximiz, adət-ənənələrimiz, mədəniyyətimiz, dəyərlərimizlə bağlı maarifləndirici və məlumatlandırıcı məqalələr çap olunacaq. Bu layihənin mövzusu hazırkı zamanda daha çox aktual olduğu üçün bir daha bu istiqamətdə ekspertlərdən, ziyalılardan müsahibələr, həmçinin araşdırma yazılar çap etməyi qərara aldıq.

Beləliklə, nədən dövlətçilik tarixinin, milli adət-ənənələrin, mədəniyyətin təbliği məsələləri bu qədər aktuallıq kəsb edir?

Məlumdur ki, hazırda qloballaşma prosesi bütün dünyanı ağuşuna alıb. Bu prosesin müsbət və mənfi tərəfləri barəsində çox deyilib, çox yazılıb. Eyni zamanda qloballaşmanın yeni bir hadisə olmadığını, bu prosesin hələ lap qədimlərdən başladığını, millətlərin, dövlətlərin və ölkələrin inkişaf prosesinə bu və ya digər dərəcədə təsir göstərdiyini bildirən alim və ekspertlər də var. Bir nüans aksiom kimi qəbul edilə bilər ki, hazırkı dönəmdə qloballaşma prosesi daha sürətlə və əhatəli bir şəkildə öz təsirini göstərməkdədir. Yəni bu prosesin ciddi təsirini bu gün hər bir ölkə, xüsusən də milli kimliyini, özünəməxsusluğunu və milli inkişaf yolunu saxlamağa çalışan ölkələr, gənc dövlətlər daha çox duymağa məruz qalır. Görünən odur ki, qloballaşma prosesi istər-istəməz bu cür ölkələr üçün gözlənilməz təhlükələr, pusqular, qəsdlərlə doludur. Qloballaşmanın əsasən iqtisadi bazada baş verdiyi və nəticədə transmilli korporasiyalar, nəhəng şirkətlər vasitəsilə ölkələrin iqtisadiyyatını öz təsiri altına aldığı bildirilir. Amma bu proses təkcə iqtisadi sfera ilə məhdudlaşmır. Belə ki, qloballaşma eyni dərəcədə üstqurum sahələrinə də ciddi müdaxilə etmiş olur. Bu zaman isə milli dəyərlər, adət-ənənələr, milli dövlətçilik və sair milli kimlik göstəriciləri ciddi təhlükə altında qalmış olur. Bunun isə öz növbəsində başqa səbəbi var. Belə ki, qloballaşma əslində iki formada baş vermiş olur: təbii, öz axarı ilə əsrlərdən bəri baş verən xalqların, millətlərin yaxınlaşması, qarşılıqlı mədəni-texnoloji əxzetmə prosesi kimi, bir də ayrı-ayrı supergüclərin millətlərin, bəşəriyyətin təbii inkişaf prosesinə süni müdaxilə cəhdləri formasında. İkinci forma daha çox süni qloballaşma kimi də xarakterizə edilə bilər. Süni qloballaşma prosesində həmin supergüclər dünyaya özlərinə sərf edən yeni “dəyər”lər, vərdişlər, standartlar ixrac edir və yayırlar. Bu zaman isə onların məqsədi xalqları, millətləri öz təbii inkişaf yolundan, xüsusilə də milli inkişafdan sapındırmaqdır. Bu isə eyni zamanda mədəni, milli, etnik assimilyasiyanı, formasızlaşmanı nəzərdə tutur. İndiki zamanda, xüsusilə də Şərq cəmiyyətləri, müsəlman ölkələri süni qloballaşmanın daimi hədəfləri kimi xarakterizə edilə bilər. Süni qloballaşma prosesində ayrı-ayrı sahələr üzrə bu cəmiyyət və ölkələrin inkişafını, hər baxımdan artımını ləngidən, dayandıran və deqradasiyaya çevirən müxtəlif proqramlar və formulalar həyata keçirilir. Belə bir şəraitdə hər bir ölkə və dövlət qloballaşmanın zərərli təsirlərindən qurtulmaq üçün çox çevik olmalı və bu cür zərərli təsirləri önləmək, minimuma endirmək üçün ciddi nəzarət həyata keçirilməlidir. Çünki qloballaşma belə hallarda milli adət-ənənələri, dəyərləri ciddi təhdid edir.

Bu baxımdan qeyd edilənlər Azərbaycan cəmiyyəti üçün də olduqca böyük önəm kəsb edir. Yəni bu gün Azərbaycan bir dövlət və cəmiyyət olaraq dünya birliyinə sağlam təməl və prinsiplərlə inteqrasiya olunmaqdadır. Bu inteqrasiya qloballaşma şəraitində həyata keçirilir və qloballaşmada zərərli təsirlərdən sivişmək üçün bütün səviyyələrdə diqqətli olmaq çox vacibdir. Cəmiyyət bütün səviyyələrdə bu prosesə hazırlıq səviyyəsini daha da gücləndirməlidir. Çünki burada söhbət məhz cəmiyyətin gələcəyinin necə olmasından gedir. Gələcəyimizi başqalarının yox, özümüzün təyin etməyimiz üçün də qloballaşmada ağı qaradan, pisi yaxşıdan, mənfini müsbətdən seçməyi bacarmalı, bütün bu məqamlarda milli mənafeyə əsaslanmalıyıq. Təsadüfi deyil ki, dövlət bununla bağlı ciddi tədbirlər həyata keçirir, dilimizin, mədəniyyətimizin, dəyərlərimizin qorunması, təbliği və inkişafı ilə bağlı məqsədyönlü və intensiv işlər aparılır. Bu barədə ötən saylarımızda da dəfələrlə yazıldığına görə təfərrüatı ilə təkrarlamağa ehtiyac görmürük. Amma eyni zamanda diqqətə çatdırılmalı olan bir məqam da var.

Belə ki, qloballaşma prosesində ən vacib məsələlərdən biri milli dövlətçilik tariximizin düzgün araşdırılması, öyrənilməsi və cəmiyyətin bununla bağlı dolğun, hərtərəfli məlumatlandırılmasıdır. Yəni tariximiz bizim bütün milli kimliyimizin formalaşması prosesini tam dolğunluğu ilə əks etdirir. Sadəcə olaraq ona düzgün və hərtərəfli yanaşma və tədqiq etmə lazımdır ki, yeni nəsillər tarixi keçmişimiz, dövlətçiliyimizlə bağlı ətraflı bilgilənsinlər. Bu isə son dərəcə vacib amildir. Çünki hazırda dövlətimiz müstəqil milli siyasət aparır, dünya birliyində öz layiqli yerini tutub və beynəlxalq imicini, mövqeyini gündən-günə daha da gücləndirir. Bu isə bir sıra qısqanc xarici qüvvələrə xoş gəlmir. Onlar Azərbaycanı müstəqil dövlət kimi görmək istəmirlər. Belə halda, bu cür qüvvələr ölkəmizdəki söz və ifadə azadlığından istifadə edib hər cür saxtalaşdırmalara gedirlər və ideoloji baxımdan tariximizi zəhərləməyə çalışırlar. Onların burada əsas hədəfi Azərbaycanın dövlətçilik tarixinin və bu tarixin qədimliyinin guya olmadığını aşılamaqdır. Onlar bu cür tarixi saxtalaşdırmalarla Azərbaycan cəmiyyətini çaşdırmaq, ictimai rəydə “Azərbaycanın həmişə hara isə bağlı olduğu”, yaxud “Azərbaycandakı qədim dövlət başçılarının İslam, dünya tarixində mənfi rol oynadığı” barədə fikirlər formalaşdırmağa cəhd edirlər. Məsələn, bu yaxınlarda Babəklə, Şah İsmayılla bağlı mediada bir sıra qərəzli və məhz dediyimiz cəhdlərə xidmət edən yazılar getmişdi. Bu cür yazılar bir daha göstərir ki, bəziləri Azərbaycan tarixini saxtalaşdırmağa həddindən çox maraq göstərirlər. Çox təəssüflər olsun ki, belə hallarda bəzi “sapı özümüzdən olan baltalar” da onların işinə yarınmağa çalışırlar. Belə hallarda həmin bizimkilər ya işin mahiyyətini bilmədən, ya da tarixi baxımdan bilikləri məhdud olduqda da bu yola gedirlər. Doğrudur, onların bu yöndə olan məhdud və qərəzli araşdırmalarına tutarlı cavablar verilir və cəmiyyət də tariximizin saxtalaşdırılması cəhdlərinin qarşısının alındığını görür. Məsələn, bu yaxınlarda Səfəvilər dövlətinin qurucusu Şah İsmayılla bağlı gedən qərəzli yazılara Azərbaycan Prezidenti Administrasiyasının rəhbəri, akademik Ramiz Mehdiyev tutarlı faktlarla dolu bir məqalə ilə kəskin reaksiya verdi. Bununla da tariximizlə bağlı qərəzli araşdırmaların layiqli qiyməti bir daha verildi. Bununla belə, kütləvi informasiya vasitələri də bu məsələdə çox diqqətli və həssas olmalı, qloballaşma şəraitində tariximizə, dəyərlərimizə, mədəniyyətimizə qarşı uzanan əllərin geri çəkilməsinə cidd-cəhdlə səy göstərməlidir. Burada eyni zamanda cəmiyyətin, xüsusilə də ziyalıların, ali təhsilli insanların, müvafiq sahə mütəxəssislərinin kəskin mövqeyi, reaksiyası operativ olmalıdır. Unutmaq lazım deyil ki, indiki şəraitdə hər bir sahədə çalışan vətəndaş birinci növbədə milli və ictimai mənafedən çıxış etməlidir və vətənpərvər olmalıdır. Məhz bu halda, qloballaşmanın süni təsirlərini və mənfi nüanslarını rədd etmək mümkün olacaq...

İlkin AĞAYEV

Palitra.-2013.-8 yanvar.-S.11.