“Öz filmlərimizin keyfiyyətli analizini görmək istəyirik”

“Bu, gənclər üçün çox əhəmiyyətlidir”

“Teatr, təsviri sənət, musiqi sahəsində gənclərin aktivliyi ilbəil artır. Yeni kreativ layihələr həyata keçirilir, amma gənclərin sənət əsərləri lazımi ekspert rəyi almır, layihələr elmi nəzəri analiz edilmir, proqnozlar verilmir. Sənətşünaslıq, musiqişünaslıq, kino və ya teatr tənqidi bu sahədə çalışan insanlarda ya sifarişli tənqid və ya sifarişli tərif kimi qəbul olunur. Amma adı çəkilən sahələrdə gedən proseslərin dərin analizi, proqnozu çox vacibdir. Xüsusi ilə sənət sahəsində ilk addımını atan yaradıcı gənclər üçün bu çox əhəmiyyətlidir. Yaradıcı gənclərin maariflənməsi, püxtələşməsi üçün də sənətşünaslığın əhəmiyyəti danılmazdır”. Bu sözləri müsahibim Gənc Film İstehsalçıları Assosiasiyasının rəhbəri, Azərbaycanda yeganə analitik kino jurnalı kimi tanınan “Fokus” jurnalının layihə müəlliflərindən biri Əli İsa Cabbarov deyir.

Onun sözlərinə görə bu problemləri aktuallaşdırmaq, gənc art yazarlara dəstək olmaq, onların peşəkarlıq səviyyəsinin artırılması, yaradıcı gənclərin layihələrinin işıqlandırılması, analiz edilməsi məqsədi ilə Assosiasiya “İxtisaslaşmış art nəşrlər”, “Yaradıcı gənclərin kino evi”, “Yaradıcı gənclərin və art jurnalistlərin peşəkarlıq səviyyəsinin artırılma vasitəsi” kimi layihələri gerçəkləşdirir. “Bu sahəyə maraq sadə bir tələbatdan doğdu. Öz filmlərimizin keyfiyyətli analizini görmək istədik. Son dövrlər teatr və təsviri sənətdə gənclərin aktivliyini müşahidə edib bir problemi açıq-aydın sezdik: layihələr ekspert rəyinə həsrət qalıb, peşəkar analiz olunmur. Ona görə art yazarları dəstəkləyən, bu sahədə fəaliyyəti stimullaşdıran layihəyə başlamağı qərara aldıq. Layihə Azərbaycan Gənclər Fondunun qrant müsabiqəsinin qaliblərindəndir. “Yaradıcı gənclərin kino evi” konsepsiyası altında noyabr ayından etibarən müntəzəm olaraq fərqli, intellektual filmlərin baxışını keçiririk. Bundan başqa layihə çərçivəsində art yazarlar üçün master klaslar təşkil ediləcək, yaradıcı gənclərin və gənc art yazarların layihələri işıqlandırılacaq”.

“Məqsədlərdən biri də jurnalistlərimizin işlərinə dözümlü münasibəti formalaşdırmaqdır”

O bildirdi ki, layihə çərçivəsində ötən ay “Fokus” analitik kino jurnalının uzun fasilədən sonra növbəti sayı nəşr olundu. Onun sözlərinə görə ildə 4 dəfə nəşr olunan jurnalın bu sayında dünya və yerli kino bazarında baş verən hadisə və filmlər haqqında yazılar dərc olunub. “Nəşr etdiyimiz əvvəlki nömrələrlə jurnal peşəkar kinematoqrafçıların rəğbətini qazanıb. Daha çox peşəkarlar üçün nəzərdə tutulan jurnalımız həm də bir tədris vəsaiti kimi də təqdim olunmalıdır. Belə ki, son illər dünya kino nəzəriyyəsi, kino marketinq haqqında Azərbaycan dilində hansısa kitablar hazırlanmır və ya tərcümə olunmur. Jurnal bu boşluğu aradan qaldırmaq üçün xarici dillərdən müasir kino industriyanın getdiyi yollardan, cərəyanlardan, kommersiya layihələrindən bəhs edən müxtəlif məqalələrə geniş yer ayırıb”.

O qeyd etdi ki, kino jurnalı layihəsi sırf kino məsələlərini işıqlandırmaq yox, həm də art jurnalistikaya dəstək olmaq məqsədi daşıyır. “Çeşitli art nəşrlərin, peşəkar art jurnalistlərin olmasında bütün sənət xadimləri maraqlıdır. Çünki mədəniyyətin bütün sahələrində , kinematoqrafiya da daxil olmaqla, peşəkar art jurnalistlərə, keyfiyyətli analizlərə ehtiyac var. Bu sahədə çalışan jurnalistlərimizin fəaliyyətinin dəstəklənməsi təkcə KİV və ya kinonun deyil, ümumilikdə, mədəniyyətimizin vacib məsələlərindən biridir. Sənətşünaslığımız və art jurnalistikamız çox təəssüf ki, kinematoqrafçıların, teatr xadimlərinin, rəssamların və bəstəkarların xidmətində farağat pozasında dayanmağa öyrəşib. Bu bərbad vəziyyətdən nə art jurnalistikası, nə də incəsənət qazanacaq. Bu baxımdan “Fokus” kino jurnalının qarşısında duran məqsədlərdən biri də art jurnalistlərimizin işlərinə dözümlü münasibətin formalaşdırılmasıdır. Biz art jurnalistikanın inkişafı üçün münbit şərait yaratmaq istəyirik. Amma deməliyəm ki, bu sahədə müəllif qıtlığı ilə üzləşirik. Bunun üçün art sahəsini işıqlandıran KİV-lərin sayı artmalıdır. Bu sahədə nəşrlərin sayı dəhşətli dərəcədə azdır. Teatr və təsviri sənəti işıqlandıran xüsusi nəşrlərin hələ də olmaması biabırçılıqdır. Çox sevinirəm ki, “Fokus” kino sahəsindəki boşluğu azacıq da olsa doldurur. Ancaq bu o demək deyil ki, biz mükəmməlik. Art jurnalistika intellektual fəaliyyət növüdür, siyasi jurnalistikadan, sosial və şou-biznes problemləri işıqlandıran yazılardan fərqli olaraq, art jurnalistika ilə müəyyən intellektual bazası olan oxucular maraqlanır. Bir qayda olaraq da intellektual məhsul az reytinqli olur. Yeri gəlmişkən, art jurnalistikanın janr kimi az populyarlığı bununla əlaqəlidir. Layihəmizin əsas məqsədlərindən biri də intellektual məhsulun yüksək reytinqli olması yollarının tapılmasıdır. Bunun üçün biz, jurnalın dizaynında və mövzuların seçimində daha geniş oxucu kütləsinin marağını cəlb etməyi bir məqsəd olaraq düşünmüşük”.

Qeyd edək ki, jurnalın dekabr nömrəsində Jan Lyuk Qodarın master klası, alman kinorejissoru Verner Hersoqun müsahibəsi yer alıb. “Nömrənin özəlliklərindən biri filosof, ictimai xadim Heydər Camalın mühazirəsidir. Bu müəllifin doğma dilində ilk nəşridir. Son dövrlərin səs salmış filmlərindən olan “Dolu” və Amerika Kino Akademiyasının Tələbə Oskarı mükafatına layiq görülmüş “Tabutçunun yelləncəyi” filminə resenziyalar müasir Azərbaycan kinematoqrafı haqda təsəvvür yaratmağa kömək edəcək. “Müharibə edən ölkənin kinosu necə olmalıdı?” sualına Aysel Əsgərova “Kinoda savaş” məqaləsində axtarır. Jurnalın daimi müəlliflərindən olan Aliyə Dadaşova “Kino və magiya”, professor Aydın Dadaşov isə Line Rifenştalın filmoqrafiyası nümunəsində “Totalitarizmdə TV və təbliğat” mövzusunu araşdırır. Gələcəkdə xüsusi ilə televiziya, teatr mövzularına daha çox yer vermək istəyirik. Bunlar hamısı kinorejissura ilə bağlıdır. Ölkədəki bütün sahədəki reformalar teatr, televiziya, kinoya da təsirini göstərir, ona görə bu sahədəki uğurlardan danışmamaq günahdır. Bütün uğurların analizə ehtiyacı var ki, onun nəzəri əsasları çözülsün. Bu həmin uğurları daimi edər”.

Müsahibim Azərbaycanda kino tənqidinin zəif və az olmasını əsasən mentallıqla əlaqələndirir. “Biz tənqidi bədxahlıq kimi qəbul edirik. Ona görə bu peşə məddahlığa çevrilib. Həyatımızdan ümumiyyətlə analitik keyfiyyət itmək üzrədir. “Mənə elə gəlir ki” sözünü çox gec eşidirik. Biz bu sahədə addım - addım irəliləyirik. Amma bu çox azdır. Bu işi ağsaqqalarımız nümunə verməlidir. Çünki tənqidi bədxahlıq kimi qəbul etmək artıq gənclərin arasında da var. Başqa tərəfdən təhsilin keyfiyyəti də əhəmiyyətli rol oynayır. Ümidimiz Aydın Dadaşov, Aydın Talıbzadə kimi sənətşünaslarımızadır. Onların artıq Aygün Aslanlı, Aliyə Dadaşova kimi tələbələri var. Zaman və təhsildə qəti qərarlara ehtiyac var”.

“Gəlirlilik haqda düşünmürük”

O deyir ki, jurnalın oxucu kütləsi artıq formalaşıb. “Bunun 80 %-i peşəkarlar, qalanı kino ətrafı oxuculardır. Bir qayda olaraq oxucularımız ziyalılar, tələbələr və intellektual insanlardır. Ümumilikdə redaksiyanın işini yüksək qiymətləndirirəm. Bizdən sadəcə öz yolumuzdan dönməmək tələb olunur. Jurnalı ərsəyə gətirən hamının adını çəkmək istəyirəm - Asif Rüstəmov, Aygün Aslanlı, Aliyə Dadaşova, Sevda Sultan, Rəqibə Nazimqızı, dizayner Hikmət Hüseynov və s. Amma hələ də gəlirlilik haqda düşünmürük. İlk həll ediləsi məsələ dövrülükdür. Oxucumuz bilməlidir ki, hər 4-cü ay “Fokus” jurnalını əldə edə biləcək. Bir də müəllif tərkibimizi genişləndirmək istəyirik. Xüsusən beynəlxalq müəlliflərin cəlb edilməsini düşünürük”. Müsahibim hesab edir ki, kino jurnalı formatında informasiya xarakterli rəngli jurnala və həftəlik qəzetə də ehtiyac var. “Kinonun təbliğatı total olmalıdır. Mətbuat oxucuda, vətəndaşda kinonu prestijli sahə kimi təqdim etməlidir. Kino mənəviyyatın sanki bir gigiyenasıdır, tərbiyə məsələsidir. Ona görə insanların milli-mənəvi dəyərlərdə tərbiyə olunması dövlətimizin gələcəyidir. Belə yanaşsaq kinonun nə qədər vacib sahə olduğunu görərik. Ümid edirəm ki, bölgələr də kino ilə bağlı təşəbbüslər qaldıracaq. Məsələn, Gəncə kimi iri şəhərdə niyə kino ilə bağlı nəşrlər olmasın? Bu çox gözəl olardı”.

Nərmin MURADOVA

Palitra.-2013.-17 yanvar.-S.12.