“İctimai təşkilatlar milli-mənəvi dəyərlərin təbliği sahəsində daha fəal olmalıdır”

Solmaz Əmirli: “Yad təsirlər televiziya, elektron vasitələrlə beyinlərimizi, ruhumuzu, mənəviyyatımızı zəhərləməyə yönəlib”

“Aydınlığa doğru” milli-mənəvi dəyərlərin qorunması İctimai Birliyinin sədri, telejurnalist Solmaz Əmirli layihə çərçivəsində fikirlərini “Palitra”ya bildirdi. Son vaxtlar “milli-mənəvi dəyərlər” ifadəsinin tez-tez eşidildiyini deyən S.Əmirli bunun çox dərin məzmunu, məna tutumu olduğunu dedi: “Çox işlədilib adiləşən, ilkin mahiyyətni itirən bir çox dəyərlər kimi hər bir xalqın simasını müəyyən edən bu ifadə də çox işləndiyindən adiləşərək, sadəcə söz olaraq qala bilər. Milli-mənəvi dəyərlərimiz əsrlərlə xalqımızın təfəkkürü, həyat tərzi, dini dəyərlərimiz, ailə, cəmiyyət və toplumarası münasibətlər əsasında formalaşıb nəsildən-nəslə ötürülərək zənginləşib çoxçalarlı, misilsiz dəyərlər toplumu halına gəlib. Qədim tariximizin keşməkeşli dönəmlərində xalqımız bu dəyərlərə söykənərək, milli mədəniyyətimizin zəngin, çoxşaxəli, çoxçalarlı nümunələrini yaradıb. Ailədaxili münasibətlərdən tutmuş, qohumluq, qonşuluq əlaqələrində, milli mətbəximizdə, toy-yas mərasimlərimizdə, dərin məzmunlu el bayramlarımızda, etnoqrafiyamızda, şifahi və yazılı ədəbiyyatımızda milli-mənəvi dəyərlərimiz öz əksini tapıb”.

Onun sözlərinə görə, hazırda yad təsirlər televiziya, elektron vasitələrlə beyinlərimizi, ruhumuzu, mənəviyyatımızı zəhərləməyə yönəlib: “Bu gün XXI əsrin əvvəllərində dünyamızın kiçildiyi bir zamanda qloballaşma adı ilə Qərbdən Şərqə, o cümlədən xalqımıza transfer edilən qondarma “mədəniyyət”, yad təfəkkür, ailə, cəmiyyətdaxili qeyri-sağlam münasibətlər xalqımızın kimliyini, simasını müəyyən edən milli-mənəvi dəyərlərimizi aşındırmağa, məhvərindən çıxarmağa xidmət edir. Hər bir şeyin iqtisadi maraqlara, əyləncəyə, şouya, ötəri hisslərə yönəldiyi bir zamanda milli simanı qoruyub saxlamaq, sağlam əqidəli, Vətənimizə, dünyamıza dəyərli övladlar tərbiyə etmək elə də asan iş deyil. Bir bənzətmə olsa da, sanki biz bellə, onlar isə buldozerlə qazırlar”.

Buna baxmayaraq, S.Əmirli millətini ürəkdən sevən, onun dəyərlərinə sadiq olan, zamanın ruhunu, ahəngini tutub, eyni zamanda milli-mənəvi dəyərlərimizi yaşatmaq əzmində olan insanların da az olmadığını vurğuladı: “Xüsusilə bu gün dövlət səviyyəsində bu işlərə dəstək verilməsi, fəaliyyət proqramlarının hazırlanması daha çox iş görmək üçün meydan açır. Və sözsüz ki, ictimai təşkilatlar bu sahədə daha fəal olmalı, milli qeyrət göstərərək, qrand, mükafat xatirinə yox, bu günümüz, gələcəyimiz naminə, milli sinmamızı saxlamaq naminə istər Bakıda, Bakıətrafı kəndlərdə, istərsə də regionlarda məqsədyönlü geniş, əhatəli iş aparmalıdırlar”.

“Milli mədəniyyətimizin, mənəviyyatımızın qorunması və təbliği ilə bağlı bir sıra layihələr həyata keçirmişik”

Həmsöhbətimizın fikincə, bizə və bizdən sonra gələn nəslə çox mürəkkəb və çətin bir vaxtda yaşamaq nəsib olub: “Sovet rejimi, ideologiyası nə qədər qüsurlu olsa da, yalan üzərində qurulmuş olsa da, hər halda həm qapalı məkan olduğundan, yəni yad təsirlərin böyük sovet məkanına sızması çox çətin olduğundan, eləcə də ideologiyanın xalqların dostluğu, əməyin tərənnümü, mərhəmət kimi dəyərlərin təbliğinə yönəldiyindən çəkilən filmlər, yazılan ədəbiyyat, televiziya verilişləri də bu istiqamətdə idi. Mən televiziya jutnalisti kimi Azərbaycan Dövlət Televiziyasında fəaliyyət göstərirdim. Xatırlayıram, o dövrdə hətta xəstəxanalardan hazırlanan verilişlərdə belə iri planda cərrahiyyə əməliyyatı, bir damla olsa belə, qan efirə verilmirdi. Nümayiş olunan filmlərdə zorakılıqla, əxlaqsızlıqla bağlı kadrlar montaj edilib götürülürdü. Hətta efirə gedən mahnıların məzmununa belə son dərəcə diqqətlə yanaşılırdı. Uşaqlar üçün göstərilən cizgi filmlərində yardımlaşma, mərhəmətli olmaq, özündən kiçiklərə, xüsusilə təbiətə qayğı göstərmək kimi keyfiyyətlər təbliğ olunurdu. SSRİ dağıldıqdan sonra bütün postsovet məkanında olduğu kimi, Azərbaycanda da bir ideoloji boşluq yarandı: köhnə dağıldı, yerində yenisi yaranmamış yad təsirlər televiziya, kino ekranları vasitəsilə və daha sonralar müxtəlif elektron vasitələrlə üstümüzə ayaq aldı. Üstəlik Qarabağ müharibəsi! İnsanların doğma yurd-yuvalarından, adət etdikləri mühitdən, qohumluq, əqrabalıq, el-oba bağlılığından ayrı düşüb, onlar üçün yad olan şəhər və Rusiya mühitinə düşmələri mənəviyyatımızda ağrılı bir iz buraxdı”.

Birlik sədri qeyd etdi ki, ideologiyasızlıq və milli-mənəvi dəyərlərdən uzaq düşmə nəticəsində yeni, siması hələ də dəqiq formalaşmayan, nə şərqli kimi şərqli, nə də heç qərbli olmayan nəsil yetişib: “Bu proses bu gün də davam edir. Bir fərq var ki, o illərin ağır yükünü çiynimizdən yerə qoyduqca, itirib əldə etdiklərimizin fərqində olmağa başlayırıq. Ciddi fəaliyyətə keçmək vaxtıdır!”.

O, “Aydınlığa doğru”nun milli-mənəvi dəyərlərin qorunması istiqamətində fəaliyyətindən də danışdı. Qeyd etdi ki, milli mədəniyyətimizin, mənəviyyatımızın qorunması və təbliği ilə bağlı bir sıra layihələrin həyata keçməsinə, bir çox dəyərli ziyalıları, sağlam əqidəli insanları ətraflarına toplamağa nail olublar: “İlk layihələrimizdən biri hər birimizi narahat edən, narazılığımıza, etirazımıza səbəb olan toylarımızın ilkin simasının bərpa olunması ilə bağlı idi. O zaman biz AMEA Etnoqrafiya İnstitunun köməyi ilə İçərişəhər toy modeli əsasında çox maraqlı bir toy mərasiminin ssenarisini hazırladıq. Toyun reallaşması Milli Kulinariya Mərkəzinin rəhbəri Tahir Əmiraslanovun, istedadlı müğənnilərimiz Mənsum İbrahimov, Nəzakət Teymurova, Samirə Allahverdi və Samir Salamın bizə yaxından və təmənnasız köməyi nəticəsində ərsəyə gəldi. Toy mərasimində gəlin və bəyimiz, eləcə də qonaqların bir çoxu bənzərsiz gözəlliyi olan milli geyimlərimizdə idilər, mərasim boyu milli toylarımızı müşayiət edən adət-ənənələrimiz öz əksini tapmış, qonaqlar bu mərasimin həqiqi iştirakçısına çevrilmişdilər. Hamının ürəyincə olan bu milli toy mərasimindən fraqmentlər dəfələrlə televiziya kanalları vasitəsilə göstərilib”.

“Fəaliyyətimiz milli-mənəvi dəyərlərimizə söykənərək, müasir dünyamızda layiqli yerimizi tutmağa istiqamətlənib”

2010-cu ildə isə İctimai Birlik tərəfindən “Müasir cəmiyyətdə qadın şəxsiyyəti” adılı konfrans keçirilib: “Konfransın şüarı “Sən diqqət mərkəzindəsən!” oldu. Qadına ünvanlanmış bu şüar konfransın məzmununu və daha sonrakı iş fəaliyyətimizi açıqlayır. Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin, bir sıra qadın ictimai təşkilatlarının, respublikamızın dəyərli ziyalılarının qatıldığı konfransda qadınlarımızın dünəni, bu günü göz önünə gətirilərək istər ailə, istərsə də cəmiyyət münasibətlərində, cəmiyyətin durulaşmasında, milli simanının saxlanmasında qadının boynuna düşən vəzifələr göz önünə gətirildi. Hindistanın böyük ictimai xadimi və mütəfəkkiri Mhatma Qandinin “Bir qadına təhsil-vermək millətə təhsil vermək deməkdir” ifadəsini leytmotiv götürərək, Azərbaycan qadınının müasir biliklərə yiyələnərək, dəyərli övladlar, yəni xalqımızın işıqlı gələcəyini quran nəsil tərbiyə etmək vəzifəsi ən ümdə vəzifə kimi önə çəkildi. Qadın əqidəcə sağlamdırsa, milli-mənəvi dəyərlərə sadiqdirsə, ailə məsuliyyətini, boynuna düşən vəzifələri dərk edirsə, deməli cəmiyyət də sağlamdır. Konfransda səslənən fikirləri, Azərbaycan qadınının boynuna düşən vəzifələri regionlarımızda yaşayan qadınlarımıza çatdırmaq məqsədi ilə Quba və Xaçmaz rayonlarında konfranslar keçirib, ziyalı, fəal qadınlarını daha fəal olmağa, qadınlar arasında maarifçilik işini genişləndirməyə təşviq etdik. Bu sahədə işimiz hələ də davam edir”.

2011-ci ildə isə “Yeni Yol” gənclərin maarifləndirilməsi İctimai Birliyi ilə birgə “Gənclərimizin gələcəyi-Vətənimizin gələcəyidir” adlı geniş konfrans təşkil ediblər. S.Əmirli deyir ki, konfransdan öncə bir neçə ay tələbə-gənclər arasında anket sorğusu aparıblar: “Sorğu anketlərindəki sosioloq və psixoloqların köməkliyi ilə tərtib edilmiş şəxsiyyət, təhsil, əks cinslə münasibət, ailə mövzusunda 50 sualı Bakı və Sumqayıt şəhərlərindəki ali və orta ixtisas məktəblərində oxuyan 5764 gənc anonim şəkildə cavablandırdı. Sorğunun nəticələri ekspertlər tərəfindən araşdırdı və adı çəkilən sahələrdə gənclərimizi narahat edən əsas problemlər müəyyənləşdirildi. 6 mart 2011-ci il tarixdə bu problemlərin və onların həlli yollarının müzakirə edildiyi, “Birləşək, həll edək!” devizi altında “Gənclərimizin gələcəyi Vətənimizin gələcəyidir” adlı konfransda fəal gənclər iştirak edərək, mövcud vəziyyətin düzəlməsi ilə bağlı öz təkiliflərini verdilər. Çıxışlar əsasında hazırlanan təkliflər paketi hər iki ictimaii birlik tərəfindən Prezident Administrasiyası yanında Strateji Araşdırmalar Mərkəzinə təqdim olundu”.

İki ildən bəri fəaliyyət göstərən “Ziyalı ünsiyyəti” layihəsini isə bu ildən etibarən “Elm yurdu” sosial araşdırmalar İctimai Birliyi ilə birlikdə ali məktəblərə çıxarıblar. O bildirir ki, Azərbaycan Dillər Universitetində və Bakı Türk Liseyində keçirdikləri görüşlər tələbə-gənclərlə ziyalıların görüşünün vacibliyini və son dərəcə faydalı olduğunu göstərib: “Qoyulan mövzuların (“Müasir elm və mənəviyyat”, “Müasir kinonun mənəviyyata təsiri və milli simanın itməsi”, “Gənclərimizin virtual ünsiyyətə marağı və sosial fəallığının azalması” və s.) aktuallığı gənclərimizin böyük marağına və müzakirələrdə yaxından iştirakına səbəb oldu və onları bu sahələrdə yaranmış problemlərin həllində daha fəal mövqe tutmağa sövq etdi”.

Gələcək planlarından da danışan S.Əmirli bildirdi ki, cəmiyyətimizdə dialoq mədəniyyətinin formalaşması istiqamətində geniş layihə hazırlayıb, müxtəlif ictimai təşkilatları bu işə cəlb edərək bir sıra tədbirlər keçirməyi nəzərdə tuturuq. “Arzularımız, istəklərimiz, fəaliyyətimiz xalqımızın milli-mənəvi dəyərlərinə söykənərək, müasir dünyamızda layiqli yerimizi tutmağa istiqamətlənib”,-deyə o, fikirlərini tamamladı.

Fuad HÜSEYNZADƏ

Palitra.-2013.-18 yanvar.-S.13.