“Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış” İnkişaf Konsepsiyasında prioritetlərlə bağlı təkliflər toplanır “Gənclərin təkliflərinə önəm veriləcək”

AMEA Rəyasət Heyətinin elmi katibi Sərxan Xavəri: “Bu təkliflər institutlardan, elmi-tədqiqat müəssisələrindən gəlir və bütün sahələri əhatə edəcək”

Bu mərhələdə əsas hədəfi çoxşaxəli, səmərəli və innovasiya yönümlü iqtisadiyyatın formalaşdırılması, sosial sahədə önləyici inkişaf trendinin təmin olunması və əhalinin rifahının layiqli, qabaqcıl beynəlxalq standartlara uyğun səviyyəyə çatdırılması, habelə elmin, mədəniyyətin inkişafında, ictimai həyatın bütün istiqamətlərində yeni nailiyyətlərin əldə olunmasıdır.

Bu baxımdan İnkişaf Konsepsiyasının layihəsi hazırlanarkən onun əhatəli səviyyədə müzakirəsi və geniş spektrdə təkliflərin nəzərə alınması, analiz edilməsi nəzərdə tutulub. Konsepsiya ilə bağlı Prezident sərəncamında göstərilir ki, İnkişaf Konsepsiyasının layihəsinə müvafiq dövlət orqanları, elmi təşkilatların və yüksək ixtisaslı mütəxəssislərin cəlb olunması təmin edilməlidir. Həmçinin, bu sahədə qabaqcıl dünya təcrübəsindən yararlanmaq məqsədi ilə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnkişaf Proqramı və digər beynəlxalq təşkilatlarla səmərəli əməkdaşlığın həyata keçirilməsi üçün zəruri tədbirlər görülməlidir. Bundan başqa, vətəndaş cəmiyyəti təsisatlarının iştirakı, habelə layihənin açıq müzakirəyə çıxarılması üçün müvafiq tədbirlərin görülməsi də təmin edilməlidir.

Bu baxımdan az öncə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Rəyasət Heyəti “Azərbaycan 2020: Gələcəyə baxış” İnkişaf Konsepsiyası ilə əlaqədar sərəncam imzaladı. Sərəncamda akademiyanın elmi müəssisə və təşkilat rəhbərlərinə İnkişaf Konsepsiyasından irəli gələn vəzifələrin yerinə yetirilməsi məqsədilə öz fəaliyyət istiqamətlərinə uyğun olaraq zəruri tədbirlər həyata keçirmək tapşırılıb. Sərəncamda həmçinin AMEA elmi bölmələrinə və Rəyasət Heyətinin nəzdindəki müvafiq strukturlara İnkişaf Konsepsiyasının həyata keçirilməsindən irəli gələn elmi fəaliyyət sahəsinə aid dövlət proqramlarının hazırlanmasına aid təkliflərini yanvarın 30-dək Rəyasət Heyətinə təqdim etmək tapşırılıb. Bəs bu sahədə hazırda vəziyyət necədir? Dövlət proqramlarının hazırlanması üçün təkliflərin toplanması prosesi necə gedir? Nə kimi təkliflərin proqramlarda əksini tapması gözlənilir? Bu barədə qəzetimizə AMEA Rəyasət Heyətinin elmi katibi Sərxan Xavəri belə bildirdi: “Bu işi yerinə yetirmək qarşıya vəzifə kimi qoyulub. Fərmanın dördüncü bəndində aidiyyəti dövlət qurumlarının rəhbərlərinə İnkişaf Konsepsiyasından irəli gələn vəzifələrin yerinə yetirilməsi məqsədilə fəaliyyət istiqamətlərinə uyğun olaraq zəruri tədbirlərin həyata keçirilməsi tapşırılıb. Həmin fərmanın icrasından irəli gələn məsələləri həll etmək üçün Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Rəyasət Heyəti müvafiq sərəncam imzalayıb. Həmin sərəncamda akademiyanın elmi müəssisə və digər təşkilat rəhbərlərinə tapşırılıb ki, “Azərbaycan 2020: Gələcəyə baxış” İnkişaf Konsepsiyasında əksini tapan Azərbaycanın 2020-ci ilədək sosial-iqtisadi və mədəni-mənəvi inkişafı ilə bağlı konseptual yanaşmaları, müvafiq fikir və mülahizələri öz fəaliyyətlərində əks etdirsinlər. İkincisi isə AMEA-nın elmi-tədqiqat institutları və müəssisələrinə rəhbərlik edən elmi bölmələrinə və Rəyasət Heyətinin nəzdindəki müvafiq strukturlara - şöbələrə tapşırılıb ki, konsepsiyanın həyata keçirilməsindən irəli gələn elmi fəaliyyət sahəsinə aid olan dövlət proqramlarının hazırlanmasına aid təkliflər hazırlasınlar və bu ayın sonuna qədər AMEA-ya təqdim etsinlər. Hazırkı mərhələdə AMEA-nın elmi-tədqiqat müəssisələrindən həmin təkliflər akademiyanın Rəyasət Heyətinə daxil olmaqdadır. Həmin təkliflər müvafiq bölmələrdə sistemləşdiriləcək, nəzərdən keçiriləcək, daha sonra isə onlar müzakirə olunacaq. Həmin müzakirələrin nəticəsi olaraq akademiyanın Rəyasət Heyəti daha konkret olaraq hansı işlərin görülməsi lazımdırsa, hansı elmi-tədqiqat sahəsinə aid proqramların hazırlanıb hökumətə təqdim olunması zəruridirsə, o məsələlərlə bağlı tədbirlər görəcək”.

Qeyd edək ki, AMEA-nın bu fəaliyyəti ilə bağlı əlaqələndirici orqan İqtisadi İnkişaf Nazirliyidir. S.Xavəri bildirdi: “İqtisadi İnkişaf Nazirliyinə də məsələ ilə bağlı olaraq fəaliyyət qrupunun yaradılması təklif olunub. Nazirlikdəki fəaliyyət qrupunda da akademiyanın rəhbərliyi səviyyəsində nümayəndə iştirak edəcək. Ya akademiyanın prezidenti, ya da vitse-prezidentlərdən biri bu fəaliyyət qrupunda təmsil olunacaq. Konkret işlərin görülməsini artıq İqtisadi İnkişaf Nazirliyi nəzdində fəaliyyət göstərən fəaliyyət qrupu müəyyənləşdirəcək. Akademiyanın üzərinə düşən odur ki, müxtəlif sosial-iqtisadi, mədəni-mənəvi sahələrin inkişafını nəzərdə tutan konkret dövlət proqramları hazırlansın. Məsələn, humanitar sahənin inkişafı ilə bağlı proqramlar hazırlanacaq. Tutalım, konkret olaraq mədəni abidələrin qorunması ilə bağlı dövlət proqramı hazırlanıb hökumətə təqdim olunacaq, bu proqram təsdiq olunandan sonra 2020-ci ilədək bu sahədə bütün inkişaf tədbirləri icra ediləcək. Bu, strateji sənəddir. Bu sənədlə oriyentirlər və hədəflər müəyyənləşdirilir. Amma konkret proqramlar artıq bundan sonrakı mərhələdə hazırlanacaq”.

Bəs hazırlanacaq konkret proqramlarda hansı prioritet istiqamətlər əksini tapacaq? Bununla bağlı fikirlərini bildirən AMEA nümayəndəsi qeyd etdi ki, prioritetlərlə bağlı təkliflər toplanmaqdadır: “Bu təkliflər institutlardan, elmi-tədqiqat müəssisələrindən gəlir və bütün sahələri əhatə edəcək. Çünki elmdə yeniləşmələr, modernləşmələr və “Elmin İnkişafı üzrə Milli Strategiya” əsasında fəaliyyətlər aparılır. Proqramlarda nəzərdə tutulan prioritetlər bu fəaliyətlərlə də uzlaşdırılacaq. Prioritetlərlə və konkret proqramlardakı məqamlarla bağlı bir müddətdən sonra daha təfərrüatlı açıqlama vermək mümkün olacaq”.

Bu təkliflər hansı formada toplanır? S.Xavəri qeyd etdi ki, akademiyanın elmi-tədqiqat institutları öz elmi-tədqiqat sahələrinə aid olan alimləri yığır, konsepsiyanı təhlil edir, onların elom sahələrinə müvafiq qarşıya qoyulan vəzifələr müəyyənləşdirilir, görülməli olan işlər, proqramlar müzakirə nəticəsində ortaya çıxarılır və bu barədə rəsmi məktubla akademiyanın elmi bölmələrinə öz təkliflərini göndərirlər. Elmi bölmələr isə bu təklifləri ümumiləşdirib Rəyasət Heyətinə təqdim edir. Beləliklə, bütün sahələr üzrə - həm ictimai və humanitar, fizika-riyaziyyat və texniki elmlər bölməsi üzrə, həmçinin kimya, yer, aqrar elmlər bölmələri üzrə, bundan başqa akademiyanın regional bölmələri üzrə təkliflər toplanır. Bu baxımdan heç bir elmi strukturun təklifi kənarda qalmır.

Gənc alimlərin fəaliyyətinin stimullaşdırılması ilə bağlı təkliflər proqramda əksini tapacaqmı? Yaxud gənc alimlərin təklifləri nəzərə alınacaqmı? Bu barədə fikirlərini bildirən S.Xavəri qeyd etdi ki, gənclərlə bağlı təkliflər proqramlarda əksini tapacaq və bu barədə intensiv tədbirlərin reallaşdırılması gözləniləndir: “Akademiyanın strukturlarından biri gənclərin intellektual inkişafı ilə bağlı mərkəzdir. Onlar da yəqin ki, təkliflərini verəcəklər”.

AMEA-nın Rəyasət Heyətinin elmi katibi onu da bildirdi ki, gənclərin təkliflərinə də bu baxımdan önəm veriləcək.

İlkin AĞAYEV

Palitra.-2013.-24 yanvar.-S.4.