“İntellektual gənclərin yetişdirilməsi dövlətimiz qarşısında ən mühüm məsələlərdən birinə çevrilib”

Gənclərin mənəvi və intellektual inkişafında təhsilin, xüsusilə də ali təhsilin önəmli rolu var. Bu mövzu ilə bağlı gənclər və tələbələrin də fikirlərini öyrənməyi qarşımıza məqsəd qoymuşuq. Ona görə də budəfəki müsahibimiz Bakı Dövlət Universitetinin Sosial elmlər və psixologiya fakültəsinin idarəetmənin sosiologiyası ixtisası üzrə magistrantı Seyran Quliyevdir.

-Öncə mümkünsə, özünüzü oxuculara təqdim edin.

- Mən Quliyev Seyran Masallı rayonu Boradigah qəsəbəsində anadan olmuşam.İlk təhsilimi Nizami Gəncəvi adına Boradigah qəsəbə 1 saylı orta məktəbdə almış, əla qiymətlərlə təhsilimi başa vuraraq 2008-ci ildə Bakı Dövlət Universitetinin Sosial emlər və psixologiya fakültəsinin fəlsəfə bölməsinə 545 balla daxil olmuşam. Oranı bitirdikdən sonra həqiqi hərbi xidmətə getmişəm. Hərbi xidmətdən sonra isə həmin fakültənin idarəetmənin sosiologiyası ixtisası üzrə magistraturasına daxil olmuşam. Hazırda bu ixtisas üzrə təhsil alıram. İctimai və elmi-tədqiqat baxımından aktivlik göstərməyə çalışıram, gənclərin mənəvi inkişafı ilə bağlı layihələr üzərində işləyirəm.Məsələn, erkən nikahların zərərliliyi ilə bağlı belə bir layihəm Prezident yanında Gənclər Fondu tərəfindən dəstəklənmişdi... Bu layihəni reallaşdırdıqda, gənclərin bu mövzu ətrafında dərindən müzakirəsinə və bilgiləndirilməsinə nail olduq.

- Sizcə, təhsilin gəncliyin inkişafında rolu nədən ibarətdir? Bu barədə fikirlərinizi eşitmək istərdik.

- Mən bu barədə fikirlərimə ümummilli lider H.Əliyevin aşağıdakı sözlərini xatırlatmaqla başlamaq istəyirəm : “Təhsil millətin gələcəyidir”. Bəli. Hər bir millətə millətlər sırasında öncül yerlərdən birini qazandıran onun əqli potensialıdır. Bu baxımdan Azərbaycan xalqı xoşbəxt xalqdır.Təhsilimizi inkişaf etdirdikcə mən əminəm ki, yaxın onilliklərdə gənclərin intellektual inkişafı baxımından çox şeylər qazanacağıq. Bunun üçün mühüm işlər görülür.Təhsilə qayğı dövlət səviyyəsindədir.Çatışmazlıqlar bir-bir aradan qaldırılır. Boşluqlar doldurulur.Təhsil sistemimizin Avropa ənənələrinə müraciəti bizə bir sıra imkanlar bəxş etməkdədir. Bildiyiniz kimi, ölkəmiz 2005-ci ildən Bolonya prosesinə qoşulub. Bu da təhsilimizi müasir şərtlərə uyğunlaşdırmağa kömək edir.

- Qeyd etdiyiniz Bolonya sistemi hazırkı tələbələrə nə qazandırır? Tələbələrin özlərini həm seçdikləri ixtisas, həm də ümumi intellektual səviyyə baxımından inkişaf etdirmələri üçün nə verir?

- Bu prosesə qoşulma ali təhsil sənədlərimizin və ixtisaslarımızın Avropa məkanında qarşılıqlı tanınmasını şərtləndirir. Hazırda universitetimizin bütün fakültələrinin də Bolonya sisteminə qoşulması bizlər üçün əlavə imkanlar açır. Tələbələrin ümumi inkişafında bu baxımdan münbit şərait yaradılır. Məsələn, 10-15 il bundan öncə kimin ağlına gələrdi ki , tələbə fənn və müəllim seçimində müəyyən imtiyazlara malik olacaq. Bu sistem müasir tələbənin bütün maraqlarını nəzərə almağa çalışır. Doğrudur, Bolonya prosesi tətbiq olunmağa başladığı ilk günlərdə bəzi müəllimlərin bu sistemə münasibəti birmənalı olmadı. Mənim fikrimi bilmək isəyirsinizsə, mən bu addımı müsbət dəyərləndirirəm. Çünki bu sistem müəllimləri məcbur edir ki, tədris edəcəyi kursun materialını əvvəlcədən elektron formatda dolayısı ilə tələbəyə çatdırsın. Bu da tələbəni material tapmaq üçün ora-bura qaçmaqdan xilas edir. Bu, əlavə vaxt itkisinin qarşısını alır. İmtahan sualları da o materialdan kənar salına bilmir. Söylədiklərim bir-iki misal idi. Oxuduğum ali təhsil müəssisəsində hər şey tələbənin xeyrinə həll olunur. Mən əminliklə qeyd edə bilərəm ki, fərasətli olan tələbə burada özünü tam təkmilləşdirməyə qadirdir.

- Sessiya imtahanlarından söz düşmüşkən maraqldır, imtahan ərəfəsi neqativ hallarla rastlaşırsınızmı?

- Xeyr. Bu illər ərzində bircə dəfə də olsun, belə neqativ hallarla üzləşməmişəm. Bilirsiniz, o düşüncə tərzi yavaş-yavaş silinir. Həm müəllimlərin, həm də tələbələrin şüurunda artıq bununla bağlı təsirlərin olması çətindir. Məlumdur ki, neqativ hallar həm subyektiv, həm də obyektiv səbəblərdən baş verir. Əvvəllər “pulsuz imtahan olmaz” anlayışı vardı. İndi o əvvəllərin məzunları bizdən “bütün imtahanları özün verirsən?” deyə soruşanda və onlara bununla bağlı cavab olaraq “hə” deyəndə inanmırlar. Onlara izah etməli olursan ki, indi imtahan prosesi elə qurulub ki, bəzi “müəllimlər” istəsələr belə, bəd niyyətlərini həyata keçirə bilmirlər. Əvvəllər tələbə imtahanda bilet çəkərək şifahı şəkildə müəllim qarşısında cavab verərdi. Bu da imtahan üzərində müəllim monopoliyasını yaradırdı. Belə deyək ki, müəllim istədiyini imtahandan keçirə, istədiyini də kəsə bilərdi. Bəzən də belə imtahan tələbənin biliyinin müxtəlif səbəblərdən qeyri-obyektiv qiymətləndirilməsi ilə sonuclanırdı. Amma indi belə deyil. Tələbə imtahana girir və bütün imtahanlar monitorinqlə keçirilir. Nə deməkdir bu? Tələbə imtahana girəndən sonra bilet çəkir və bu biletlərə yazılı şəkildə cavab verir. Nəticənin yoxlanılması zamanı tələbənin ad, familiyası xüsusi imtahan vərəqəsindən cırılaraq imtahan yoxlayan müəllimlərə təhvil verilir. Bildiyimə görə, gələcəkdə isə imtahanların testləşdirilimiş şəkildə kompüterlə verilməsi nəzərdə tutulub. Amma bu barədə mənim öz fikrim də var. Belə ki, bəzi fənlərlə bağlı test imtahanlarının keçirilməsi bir qədər məqsədəuyğun olmazdı. Ona görə də həmin ixtisaslara aid imtahanlarla bağlı test üsulunun tətbiqinin əleyhinə olardım. Məsələn, fəlsəfə fənnindən imtahanı test şəklinə salmaq, fikrimcə, doğru addım olmazdı. Bu, tələbənin fəlsəfi idrakının inkişaf səviyyəsini əyani ölçməyə mane olardı.

Fəlsəfə elə bir sahədir ki, onunla hər adam məşğul ola bilməz. Amma cəmiyyətə, gənclərə sağlam düşüncə aşılamaq üçün hər bir kəsdə fəlsəfi düşüncəni formalaşdırmaq lazımdır. Bu gün Qərbdə fəlsəfəyə çox böyük önəm verilir. Bir ara bizdə bu sahədə boşluqlar görünsə də, indi mühüm irəliləyişlər görünməkdədir. Mən özümü xoşbəxt hiss edirəm ki, Azərbaycanda fəlsəfəni mükəmməl bilən müəllimlərdən fəlsəfəni öyrənmişəm. Belə müəllimlər sırasına başda professor Əziz Məmmədov, professor Fikrət Əfəndiyev, professor Zeynəddin Haciyev, dosent Arif Tağıyev və adını çəkmədiyim əsl müəllimləri aid etmək olar. Fəlsəfəyə diqqət son zamanlarda özünü göstərməkdədir. Bununla bağlı olaraq ölkəmizdə keçirilən əlamətdar beynəlxalq tədbirlər, konfranslar və bu tədbirlərdə dünyanın məşhur fikir adamlarının, müasir və tanınmış filosoflarının iştirak etmələri, fəlsəfi mövzularda müzakirələr aparılması fəlsəfə sahəsində çox müsbət tendensiya yaradıb. Bu beynəlxalq konfransların əsas önəmi həm də ondadır ki, orada çox aktual mövzular müzakirəyə qoyulur. Bu da fəlsəfənin və onun əhatə etdiyi mövzuların dünya üçün böyük önəm daşıdığını bir daha önə çəkir. Mən xüsusi ilə prof. Səlahəddin Xəlilovun fəlsəfə sahəsində apardığı tədqiqat işlərini vurğulamaq istərdim.

- Sonda bir gənc olaraq müasir gəncliyi necə dəyərləndirirsiz? İctimai,siyasi və digər sahələrdə gənclərin çəkisi, onların inkişaf tempi sizi qane edirmi?

- Gənclər həmişə cəmiyyətin aparıcı simaları olublar. Bu da yəqin ki, gəncliyin təbiətindən doğur. Bu gün Azərbaycan gəncliyi özünün sürətli inkişaf dövrünü yaşamaqdadır. Gənclərə diqqət dövlət səviyyəsində həyata keçirilir. Gənclərlə bağlı 2011-2015-ci illəri əhatə edən yeni bir dövlət proqramının qəbul edilməsi və proqramın hazırda uğurla həyata keçirilməsi gənclərin hərtərəfli inkişafına hesablanıb. Bütün bu işlər bir gənc kimi məni də çox sevindirir. Gənclərin hərtərəfli inkişafı üçün hər cür şərait yaradılır. Xüsusən də intellektual gənclərin yetişdirilməsi dövlətimiz qarşısında ən mühüm məsələlərdən birinə çevrilib. Prezident İlham Əliyev dəfələrlə vurğulayıb ki, biz iqtisadi kapitalımızı intellektual sahəyə yönəltməliyik. Son sualınıza gəlincə isə demək istərdim ki, bugünkü gənclər çox fəaldırlar. Hər sahədə aktiv iştirak etməyə can atırlar. Mən düşünürəm ki, gənclik enerjisindən qaynaqlanan bu istək həyata keçəndə, özünü tam doğruldar. Cəmiyyətin ictimai-siyası sferasında gənclərin çəkisi getdikcə artmaqdadır. Məncə, Milli Məclisdə və digər dövlət strukturlarında gənc kadrların sayı daha da artmalıdır. Sonda fürsətdən istifadə edərək ölkə Prezidentinə gənclər üçün daha geniş imkanlar açan dövlət proqramlarını reallaşdırdığına və yeni-yeni proqramlarla bağlı təşəbbüslər göstərdiyinə görə öz səmimi təşəkkürümü bildirirəm.

İlkin Ağayev

Palitra.-2014.-22 avqust.-S.11.