Şükufə Ağamirzəyeva: “Leyli və Məcnun” artıq opera tariximizə həmişəyaşar əsər kimi
daxil olub”
Layihə çərçivəsində müsahibimiz Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrının mətbuat xidmətinin rəhbəri Şükufə Ağamirzəyevadır:
- Ötən il 140 yaşını qeyd etdiyimiz Azərbaycan milli teatrının qabaqcıl dəstəsi olan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrı milli muğam, vokal və balet sənətimizin təbliği ilə məşğul olan aparıcı sənət ocağıdır. Teatr çox zəngin repertuara malikdir. Hazırda repertuarda milli və klassik dünya bəstəkarlarının 50-yə yaxın opera və balet tamaşası var. Yaradıcı kollektiv vaxtaşırı bir-birindən maraqlı və zəngin tamaşalarla sənətsevərlərin görüşünə gəlir. Mövsümün başlanmasından ötən aylar ərzində teatrda Ü.Hacıbəylinin “Leyli və Məcnun”, “Əsli və Kərəm”, “Arşın mal alan”, Z.Hacıbəyovun “Aşıq Qərib”, M.Maqomayevin “Şah İsmayıl”, F.Əmirovun “Sevil”, L.Vaynşteynin “Çəkməli pişik” və “Zoluşka” (uşaqlar üçün), C.Verdinin “Aida”, “Trubadur” və “Traviata”, C.Puççininin “Boqema”, J.Bizenin “Karmen”, S.Raxmaninovun “Aleko” operalarının tamaşaları səhnəyə qoyulub. Baletsevərlər isə Q.Qarayevin “Yeddi gözəl”, “Don Kixot”, “Leyli və Məcnun”, F.Əmirovun “Min bir gecə”, A.Adanın “Jizel”, P.Çaykovskinin “Qu gölü”, “Romeo və Cülyetta”, “Şelkunçik”, M.Ravelin “Bolero”, İ.Ştrausun “Düyməcik” və s. balet tamaşaları seyr ediblər. Növbəti aylarda təbii ki, repertuarda olan digər tamaşalar da səhnəyə qoyulacaq. Yeri gəlmişkən, qeyd etmək istəyirəm ki, Opera və Balet Teatrının repertuarına daxil olan ən populyar əsər “Leyli və Məcnun” operasıdır. “Leyli və Məcnun”un müxtəlif solistlərin ifasında ən azı ayda bir dəfə səhnəyə qoyulmasına baxmayaraq, tamaşaçıların bu ölməz əsərə marağı heç bir zaman azalmır. Telefon zəngləri, elektron ünvanımıza gələn məktublarda operasevərlər növbəti tamaşanın nə vaxt və hansı ifalarda baş tutacağı barədə suallar verirlər. Bu bir daha göstərir ki, milli opera sənətimizin ilk nümunəsi olan 106 yaşlı “Leyli və Məcnun”umuz artıq opera tariximizə həmişəyaşar bir əsər kimi daxil olub.
- Teatrda davamlı olaraq premyeralar da keçirilir. Bu tamaşalar
sırasında mövsüm
ərzində hansı əsərlərə müraciət olunub?
- Ötən
aylar ərzində cari repertuara daxil olan əsərlərin nümayişi ilə
yanaşı, yaradıcı
kollektiv yeni əsərlərə də
müraciət
edib və teatrda bir necə
opera və
balet tamaşasının
premyerası keçirilib.
Mövsümün ilk premyerası italyan
bəstəkarı Q.Donisettinin “Sevgi şərbəti” operası oldu. Ötən
il sentyabrın
21-də baş tutan premyera Ü.Hacıbəyli beynəlxalq
musiqi festivalı çərçivəsində tamaşaçılara təqdim edilmişdi. Operanın quruluşunu Ukraynadan
dəvət edilmiş istedadlı opera
rejissoru Nikola Tretyak həyata
keçirmişdi. Yeni ilin
ilk ayında - yanvarın
26-da isə
C.Puççininin “İl-Tabarro”
(“Plaş”) operasının
möhtəşəm premyerası oldu. Bu tamaşa Azərbaycan Opera və Balet Teatrının almaniyalı teatr mütəxəssisləri - quruluşçu-rejissor Lüdviq
Bauman və
dirijor Korneliya fon Kerssenbrofkla
birgə
layihəsi
idi. Bundan başqa yanvarın 29-da Azərbaycanın
Xalq artisti, bəstəkar Şəfiqə Axundovanın 90 illik yubileyi münasibətilə teatrın muğam bölməsi
onun xeyli müddətdən bəri
göstərilməyən “Gəlin qayası” operasını bərpa
edərək, bu tamaşa ilə
xanım bəstəkarın xatirəsini yad etdilər.
Teatrın balet truppası
üçün də cari mövsümün ötən
ayları çox məhsuldar
olub. Keçən ilin mayında britaniyalı xoreoqraf Maksin Brahan xüsusi
layihə
çərçivəsində Əməkdar incəsənət xadimi, bəstəkar Fərəc Qarayevin “Qobustan kölgələri” baletinin quruluşunu həyata
keçirmişdi və balet truppamızın ifasında bu tamaşa Qobustanda açıq havada nümayiş olunmuşdu.
Həmin tamaşanın teatrda
premyerası isə oktyabrın 6-da baş tutdu. Qeyd edim ki, “Qobustan
kölgələri”nin
ötən
il dekabrın 19-da keçirilən
tamaşası isə Fərəc Qarayevin 70 illik yubileyinə
həsr
edilmişdi. Bugünlərdə isə
balet ustalarımız
ölməz
Azərbaycan
dirijoru və bəstəkarı Niyazinin
“Rast” simfonik muğamı əsasında hazırlanmış
muğam baletini tamaşaçılara təqdim etdilər.
- Teatrda həmçinin
xarici əsərlərə də yer verilir. Adətən repertuarda hansı
ölkələrin əsərlərinə
üstünlük verilir?
- Opera və
Balet Teatrında milli bəstəkarların əsərləri ilə
yanaşı, klassik dünya bəstəkarlarının
ən populyar opera və balet tamaşaları da ifa olunur. Bu sırada əlbəttə ki, operanın vətəni sayılan İtaliya bəstəkarlıq məktəbi nümunələrinə daha geniş yer verilir. Hazırda teatrın repertuarında Cüzeppe Verdinin 4 (“Aida”, “Traviata”, “Trubadur”, “Riqoletto”), Cakomo Puççininin isə
5 (“Toska, “Boqema”, “Madam
Batteflyay”, “Canni Skikki”, “İl Tabarro”) əsəri var. Eyni zamanda Q.Donisetti, C.Rossini, R.Leonkovallo kimi italyan bəstəkarların əsərləri də
yer alıb. Bundan başqa repertuarımıza rus bəstəkarları P.Çaykovski, S.Raxmaninov,
S.Prokofyev, D.Şostakoviç,
fransız bəstəkarları J.Bize,
A.Adan, M.Ravel, avstriyalı V.A.Motsart və
İ.Ştraus, polşalı
F.Şopen və b. yaradıcılığına məxsus bir sıra dəyərli əsərlər daxildir.
- Opera və Balet Teatrı ilə
bir sıra ölkələrin müvafiq teatrları arasında müqaviləyə əsasən mübadilə
nəzərdə tutulur. Mövsüm
başlayandan bu istiqamətdə hansı tədbirlər
həyata
keçirilib?
- Teatrımızın bir sıra ölkələrin qabaqcıl
teatrları ilə geniş əməkdaşlıq əlaqələri mövcuddur. Bu sırada Rusiya Akademik Böyük Teatrı, Sankt-Peterburqun Mariinski adına teatrı, Ukrayna Milli Operası, Belorus Böyük Akademik Milli Opera və
Balet Teatrı, Gürcüstan Opera və Balet Teatrının adını çəkmək olar. Ukrayna və
Belorus Teatrları ilə
əlaqələr daha intensiv xarakter daşıyır. Mövsümün
əvvəlindən bəri
teatr rəhbərliyinin
dəvəti ilə
Ukraynanın məşhur vokal ulduzları Viktoriya Çenskaya, Olqa Naqornaya, Mixail Kirişev, balet ustalarından Tatyana Lyozova və
Andrey Qura Bakıda çıxış
etmişlər.
Qeyd etdiyim kimi, ukraynalı
rejissor N.Tretyak isə
səhnəmizdə “Sevgi şərbəti”
operasının quruluşunu
həyata
keçirmişdir. Həmçinin Belorus Teatrının solistləri
- vokalçılar Vladimir Qromov,
Vladimir Petrov, balet ulduzları Olqa Qayko, Lyüdmila Kudryavtseva, İqor Onoşko və İqor Artamonovun çıxışları
çox böyük uğurla baş tutmuşdur. Teatrımızın solisti Azərbaycanın Xalq artisti Əli Əsgərov
isə
ötən
ilin dekabrında Belorus teatrında keçirilən
Milad festivalına dəvət almış və orada müvəffəqiyyətlə çıxış
etmişdir. Azərbaycanın Xalq artisti, quruluşçu baletmeyster
Mədinə Əliyeva və
gənc
dirijor Əyyub Quliyev də hazırda F.Əmirovun “Min bir gecə” baletinin quruluşu ilə
əlaqədar Minskdədirlər.
- Mövsümdə hansı qastrol səfərləri təşkil olunub və
qarşıda yeni belə
səfərlər varmı?
- Teatrın qastrol səfərləri bir qayda olaraq yay
aylarında baş tutur. 2013-cü ilin
avqustunda simfonik orkestrimiz Almaniyada keçirilən
Qut-İmmlinq (Bavariya)
opera sənəti festivalına dəvət almış
və
festivalın Böyük
Final konsertində
çox böyük uğurla çıxış
etmişdi. Bu yaxınlarda həmin festivalın
təşkilat
komitəsindən daxil olan dəvət məktubunda orkestrimiz 2014-cü ildə keçiriləcək növbəti
festivalda iştirak etməyə dəvət olunur. Sentyabr ayında solistlərimizin bir qrupu - Xalq
artisti Azər Zeynalov,
Əməkdar
artist İnarə
Babayeva, gənc solistlər Fərid
Əliyev, Tural Ağasıyev və b. “Arşın mal alan” operettasının YUNESKO xətti ilə
Fransada keçirilən 100 illik yubiley tədbirlərində iştirak etmişdilər. Yəqin
ki, bir müddət sonra ənənə üzrə hər
il Türkiyədə keçirilən TÜRKSOY
opera festivalına dəvət alacaq və
iştirak edəcəyik. Teatrımızın solisti Xalq artisti
Əvəz
Abdullayev hazırda Almaniya, Çexiya, Slovakiya və Avropanın
bir sıra digər
ölkələrin qabaqcıl teatrlarında uzun müddətli qastrol
səfərindədir.
- Ötən il Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi tərəfindən Opera və Balet Teatrının simfonik orkestrinin musiqiçiləri üçün aparıcı Avropa firmalarının istehsalı olan yeni simli musiqi alətləri alınıb. Ümumiyyətlə, teatr yeni musiqi alətləri ilə təmin oluna bilirmi?
- Hazırda Teatrın simfonik orkestri yeni musiqi alətləri ilə tam şəkildə komplektləşdirilib. 2011-2012-ci illərdə Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi tərəfindən orkestrimizin musiqiçiləri üçün xeyli sayda simli (skripka, alt, violonçel) və nəfəs alətləri (qoboy, fleyta, klarnet və s.) alınmışdı. Ötən il isə teatrın müraciəti əsasında Nazirlik orkestri yeni elektropianino ilə təmin etdi.
- Teatrda
adətən
azərbaycanlı
bəstəkarların
əsərləri
kimi adətən Ü.
Hacıbəyov, Q. Qarayev,
F.Əmirov və
digər
böyük sənətkarların
əsərlərinə
müraciət olunur.
Ümumiyyətlə, teatra
yeni bəstəkarların
əsərləri
təqdim
olunurmu?
- Ü.Hacıbəyli, Q.Qarayev, F.Əmirov Azərbaycan bəstəkarlıq məktəbinin görkəmli nümayəndələridir və onların əsərləri hər zaman bizim səhnəmizdə olmalıdır. Opera və Balet Teatrının repertuarında Azərbaycanın digər bəstəkarları Vasif Adıgözəlov, Tofiq Bakıxanov, Aqşin Əlizadə, Xəyyam Mirzəzadə və b. əsərlərinə də yer verilib. Ümumiyyətlə isə, opera və balet çox çətin janrlardır və bu janrlarda dəyərli əsərlər hər zaman yaranmır. 2012-ci ildə Əməkdar incəsənət xadimi, bəstəkar Elnarə Dadaşova “Sayalı” baletini teatra təqdim etmişdi. Bədii Şura və balet mütəxəssisləri əsəri dinləyəndən və bəzi düzəlişlərdən sonra baletin quruluşu üzərində iş başladı və tamaşa albaniyalı xoreoqraf Pulumb Aqalliyayın quruluşunda səhnəyə qoyuldu.
- Hazırda
hansı tamaşalar öz
tamaşaçılarını gözləyir?
- Bəli, mövsümün başa çatmasına hələ xeyli var və bu müddətdə tamaşaçılara bir neçə yeni tamaşa təqdim ediləcək. Ən yaxın günlərdə - fevralın 16-da teatrda məşhur bəstəkar Fridrik Şopenin “Şopeniana” baletinin premyerası keçiriləcək. Opera truppamız isə hazırda D.Perqolezinin “Qulluqçu-Xanım” tamaşası üzərində çalışır.
Nigar Abdullayeva
Palitra.-2014.-11 fevral.-S.11.