Rövşən Muradov: “Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Mərkəzi ən nüfuzlu təşkilatlarda etibarlı strateji tərəfdaş kimi qəbul olunur”

Azərbaycan mədəniyyətinin, tarixinin, elmi-ədəbi irsinin dünyaya çatdırılmasında Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Mərkəzi çox vacib və böyük rol oynamağa başlayıb. Mərkəz dünya liderləri, siyasi xadimlərini bir araya gətirməklə, onların diqqət və fəaliyyətini Azərbaycanın dünya siyasi-mədəni xəzinəsinə öz töhfələrini verməsi məsələlərinə yönəldib. Təsadüfi deyil ki, bu məqsədlə Mərkəzdə dünyanın ən görkəmli liderləri, tanınmış şəxsiyyətləri təmsil olunur. Onlar Azərbaycan mədəniyyəti, dini və milli tolerantlığı, zəngin və qədim dövlətçilik, birgəyaşayış və humanizm ənənələri ilə bağlı faktları bütün dünyaya çatdırmaqdadırlar. Bu isə Mərkəzin dünya və Azərbaycan üçün oynadığı rolun önəmini bir daha göz önünə gətirmiş olur.

İndi isə bir qədər ətraflı qeyd edək. Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Mərkəzi 30 sentyabr 2012-ci ildə Latviya Respublikasının sabiq Prezidenti xanım Vaira Vike-Freiberga və İsgəndəriyyə Kitabxanasının direktoru dr. İsmail Serageldinin təşəbbüsü ilə təsis olunub. Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Mərkəzinin əsas məqsədi dahi Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvinin adını daşımağa layiq olmaq, o cümlədən Azərbaycan və dünya üçün qürur mənbəyi ola biləcək mərkəzə çevrilməkdir. Mərkəzin fəaliyyəti ilə bağlı dünya liderləri və tanınmışlarının fikirləri də maraqlıdır. “Bu, bizim bəşəriyyətdə müxtəlif mədəniyyətlərdən olan insanları dostluq ideyası ətrafında birləşdirəcək ən gözəl simvoldur”. Qeyd edək ki, bunu ABŞ sabiq Prezidenti Bill Klinton Nizami Mükafatı alması münasibətilə bildirib. UNESCO-nun xüsusi müraciətində isə belə bildirilir: “Xüsusi olaraq Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Mərkəzinə tolerantlıq və qarşılıqlı anlaşmanın təbliğindəki fəaliyyətinə görə minnətdarlığımızı bildirmək istərdik. Biz əminik ki, böyük şair Nizami Gəncəvinin irsinin qorunaraq araşdırılması və gələcək nəsillərə çatdırılması ilə Mərkəz, türk, fars, ərəb, yunan, hind və kürd xalqları arasında konstruktiv anlaşmanın qurulmasında çox önəmli rol oynamaqdadır”.

Bizə açıqlamasında Mərkəzin baş katibi Rövşən Muradov qeyd etdi ki, təsis olunmasından iki ildən az zaman keçməsinə baxmayaraq, Mərkəz artıq önəmli beynəlxalq simaların iştirakı ilə Bakı, Gəncə, Afina, İsgəndəriyyə, Vaşınqton, Madrid, Stokholm, Oslo, Vyana, Brisbane, Ankara və Bişkekdə önəmli tədbirlər keçirib. Hazırda Mərkəzin üzvləri sırasına dünyanın 27 ölkəsindən 43 sabiq prezident və baş nazirlər daxildir. Bunlardan Latviyanın sabiq prezidentləri Vaira Vike-Freiberga və Valdis Zatlers, Finlandiyanın sabiq Prezidenti Tarja Halonen, Ukraynanın sabiq Prezidenti Viktor Yuşşenko, Polşadan sabiq Prezident Aleksandr Kvasnievski, Estoniyanın sabiq Prezidenti Arnold Rüütel, Bolqarıstanın sabiq prezidentləri Petar Stoyanov, Jelyu Jelev və Giorgi Pırvanov, Albaniyanın sabiq prezidentləri Slai Berişa, Rexhep Meidani, Bamir Topini, İsrailin sabiq Baş naziri Ehud Barakı misal göstərmək olar. Ümumiyyətlə, indiyə kimi Mərkəzin toplantılarında 80-dən çox qlobal lider iştirak edib.

R.Muradov dedi ki, qısa zaman ərzində yaranan Mərkəz qürurla dünyanın ən nüfuzlu təşkilatlarında etibarlı və strateji tərəfdaş kimi qəbul olunur, bu əməkdaşlıqlar sırasında İsgəndəriyyə Kitabxanası, Madrid Klubu, Roma Klubu, Dünya Elmlər və Mədəniyyət Akademiyası, Smitsonian İnstitutu, Böyük Britaniya Kral Akademiyası, Metropolitan Muzeyi, Rumınya Demokratiya Fondunun adını sadalamaq olar: “Mərkəzin əsas qərarverici qurumu idarə heyətidir ki, onun üzvləri sabiq Latviya Prezidenti Vaira Vike-Freiberga - həmsədr, İsgəndəriyyə Kitabxanasının direktoru İsmail Serageldin – həmsədr, Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Nazim İbrahimov, Finlandiyanın sabiq Prezidenti Tarja Halonen, Emil Constantinescu - Rumıniyanın sabiq Prezidenti, Boris Tadic - Serbiyanın sabiq prezidenti, Petar Stoyanov - Bolqarıstanın sabiq prezidenti, səfir, UNESCO komissarı Valter Füst, Marianna V. Vardinoyannis - UNESCO-nun xoşməramlı səfiri, Giuli Alasania - Gürcüstan Universiteti Qəyyumlar Şurasının sədri, Elmar Vəliyev - Gəncə Şəhər İcra Hakimiyyətinin başcısı, Farida Allaghi - Beynəlxalq insan hüquqları müdafiəçisi, Naseem Ahmad Şah - İslam Araşdırmalar İnstitutunun direktorudur (Kəşmir Universiteti).

Mərkəz təsis olunduğu gündən, Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi ən önəmli tərəfdaşı kimi onun bütün təşəbbüslərinə dəstək göstərir.

İdarə Heyətinin sonuncu toplantısında idarə heyətinin üzvləri tərəfindən xüsusi olaraq qeyd olunub ki, Mərkəzin qısa zaman ərzində bu miqyasda uğur qazanaraq, reallaşdırdığı beynəlxalq əməkdaşlıqda önəmli tərəfdaşa çevrilməsində Azərbaycan Respublikası Prezidentinin inam və etimadı, göstərdiyi dəstək əsas rol oynayıb“.

Onu da qeyd edək ki, Mərkəz haqqında xarici mətbuatda məqalə yazılıb. İngiliscə yazılmış məqalənin müəllifi Kəşmir Universitetinin İslam Araşdırmalar İnstitutunun direktoru Naseem Ahmad Şahdır. Məqalədə bildirilir ki,

Azərbaycanın, mədəniyyətlərin birləşməsi və dini harmoniya ilə bağlı zəngin və qürurverici tarixi var. Bu birləşmə və harmoniya isə heç şübhəsiz ki, Azərbaycan idarəçilərinin siyasi patronajlığı altında zaman-zaman daha da güclənib və konsolidasiya olunub: “Yerli Qafqaz ənənələri ilə fars-ərəb və Mərkəzi Asiya ənənələrini təmsil edən İslam irsi Azərbaycana güclü tolerantlıq dəyərlərini, inanc və insan qardaşlığının birliyini bəxş edib. Bu xalqın mədəniyyət tarixi mənfi fikirlərdən, qeyri-tolerantlıqdan tamamilə uzaq olub. Azərbaycan rəhbərləri, filosofları, şairləri, sufiləri və alimləri dini tolerantlığın və horizontal insani dəyərlərin böyük müdafiəçiləri və təmsilçiləri olublar. Bu gün müxtəlif dini inanclar, xüsusən də xristianlıq və islam arasında səmimi münasibətlərin qurulmasının müzakirə edildiyi bir zamanda, biz “sivilizasiyaların toqquşması” kimi təhlükələrlə, planetin müxtəlif yerlərində dini ekstremizmin qalxması halları ilə qarşılaşırıq. Belə hallarda böyük Azərbaycan şair-filosofu Nizami Gəncəvinin sivilizasiyaların sintezi, mədəni adaptasiya, dini tolerantlıq və birgə mövcudluq, dünyanın müxtəlif cəmiyyətləri arasında bənzərliklərin tapılması barədə mesajları yada düşür. Böyük mədəni qütblər və ideoloji fikir ayrılıqları şəraitində, biz yenidən Nizamiyə və onun poeziyasının ruhunu öyrənməyə ehtiyac duyuruq. O, universal ədaləti axtarır və adi insanın haqlarına istinad edir, həqiqəti qeyd-şərtsiz zərurət kimi göstərir. Dünyadakı müsəlman cəmiyyətləri hazırda texnologiyanın təzyiqi və dini gərginlik arasında dərin tərəddüddə qalmış insanlar kimi xarakterizə edilirlər. Onlar modern elmin və texnologiyanın hücumundan yaranan problem və məsələlər barədə danışıqlar aparmaq üçün zəruri intellektə malik olmayan xalqlar hesab edilirlər. Onlarla rasional və müstəqil seçim edə bilməyən insanlar kimi davranılır. Onlar sözü hərfi mənada anlayan, təriqətçi və fundamentalist kimi qəbul edilirlər. Dünya müsəlmanları bu barədə modern çağırışlara ən yüksək intellektual fərasət, ən dərin dini müdriklik, ideoloji dərinlik və ən gözəl diplomatik üsullarla cavab verməlidirlər”.

Daha sonra məqalədə qeyd edilir ki, bütün bu faktların işığında Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Mərkəzinin həlledici aktuallığı tamamilə aydın görünür: “Bu mərkəz bütün dünyaya Nizaminin mesajlarını yaymaqla sübut etməyə qabildir ki, Azərbaycan siyasi anarxiya, ekstremizm, nifrət, iqtisadi disbalansdan uzaq dəyərlərin və prinsiplərin dünyaya çatdırılmasında, onların müdafiəsində və təbliğində qlobal aktor ola bilər. Bu baxımdan Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Mərkəzi, təkcə Azərbaycan və region üçün yox, eyni zamanda və daha çox dünya üçün olduqca önəmlidir”.

O da qeyd edilir ki, son iki ildə sözügedən dünya məsələləri barəsində Mərkəz dünya liderlərinin diqqətini cəlb edə bilib, onlar Bakıda Mərkəzə baş çəkiblər və bu minvalla dünya liderləri ilə Azərbaycanın arasında qarşılıqlı və səmərəli anlaşma qurulub. Bütün bu dünya liderləri məmnuniyyətlə Mərkəzin üzvü olmağa qərar veriblər. Onlar Mərkəzin dünyanın anlaşma, tolerantlıq və dialoq mərkəzi olmasına öz dəstəklərini də məmnuniyyətlə təklif ediblər. Mərkəz həm də dünya liderləri qrupunun öz idarə heyətində təmsil olunmasından uğur qazanıb.

İlkin AĞAYEV

Palitra.-2014.-19 iyul.-S.5.