Uşaqlar vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə almalıdır

“Bu gün dünyada qloballaşma prosesi gedir. Bunun həm mənfi, həm müsbət tərəfi var. Mən çox istəyirəm ki, uşaqlarımız məhz milli ruhda böyüsünlər, Vətənə, xalqa bağlı olsunlar. Öz milli ənənələrinə sadiq və dəyərli vətəndaş olsunlar”

Qloballaşmanın geniş vüsət aldığı müasir dövrdə milli-mənəvi dəyərlər sisteminin qorunması, gənc nəslə aşılanması çox böyük əhəmiyyət kəsb edir. Müasir cəmiyyətin, dövlətin inkişafını yenliklərdən kənarda təsəvvür etmək mümkün deyil. Elm-mədəniyyət, təhsil, sosial və digər sahələrdə tədbirlərin görülməsi ilk növbədə durmalıdır ki, xalqın mənəvi və mədəni dəyərləri sarsılmalara məruz qalmadan qloballaşmanın gətirdiyi sürprizlərə qarşı müqavimət göstərərək özünü qoruya bilsin. Elə bir texnologiya dövründə yaşayırıq ki, istəsək də, istəməsək də, qloballaşmanın, yəni dünyada gedən proseslərin tərkib hissəsi olmalıyıq və oluruq da.

Bunun müsbət tərəfləri ilə yanaşı bir çox mənfi cəhətləri də var ki, onlardan özümüzü, əsasən də gənc nəsli qorumalıyıq. Müasir dövrdə uşaq və yeniyetmələrin milli ruhda tərbiyəsi, fiziki-mənəvi inkişafı çox aktualdır. Bu gün respublikamızda milli-mənəvi dəyərlərin qorunması və təbliği istiqamətində bir çox işlər görülür. Qədim tarixə malik olan Azərbaycan xalqının çox zəngin mədəni dəyərləri var və bizim xalqın bütün dövrlərdə milli kimliyini qoruması məhz bu milli-mənəvi, mədəni dəyərlərimiz sayəsində mümkün olub. Bu gün həmin dəyərləri təbliğ edib gənc nəslə aşılamaq bəlkə də heç vaxt indiki qədər vacib və aktual olmayıb. Bu məsələdə məktəblərin üzərinə çox iş düşür. Layihə çərçivəsində təqdim etdiyimiz yazıda uşaq-yeniyetmələrin fiziki-mənəvi inkişafında məktəblərin üzərinə düşən vəzifələrə toxunacağıq. Qeyd edək ki, son illərdə dövlət başçısının rəhbərliyi altında ölkədə həyata keçirilən təhsil islahatları uğurla davam etdirilir. Müasir dünyada təhsil hər bir ölkədə inkişaf konsepsiyasının mühüm tərkib hissəsi kimi qəbul olunur. Bu baxımdan ölkəmizdə təhsilin inkişafı ilə bağlı həyata keçirilən tədbirlər deməyə əsas verir ki, Azərbaycan öz gələcəyini daha etibarlı və inamlı görmək istəyir. Son illərdə dövlət başçısının ölkədə məktəblərin maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi ilə bağlı sərəncam və tapşırıqlarına uyğun olaraq yüzlərlə məktəb binası tikilib və ya təmir olunub. Təhsil ocaqlarının kompüter texnologiyaları ilə təchiz olunması ilə bağlı sərəncam və tapşırıqlara uyğun olaraq ümumtəhsil məktəblərinin informasiya və kommunikasiya texnologiyaları ilə təminatı gücləndirilib. Ucqar bölgələrdə müəllim çatışmazlığını aradan qaldırmaqla bağlı hökumət müvafiq proqram qəbul edib. Heydər Əliyev Fondunun da həyata keçirdiyi layihələr dövlət səviyyəsində icra olunan fəaliyyət proqramına güclü dəstək verib. Fondun “Yeniləşən Azərbaycana yeni məktəb” və “Təhsilə dəstək” layihələri çərçivəsində ölkə üzrə yüzlərlə orta məktəb binası tikilib və bu proses davam etdirilir.

Ailələrdə və məktəblərdə tərbiyə düzgün aparılmalıdır

Prezident Bakının Xəzər rayonunun Şağan qəsəbəsindəki Füzuli Gözəlov adına 124 nömrəli tam orta məktəb üçün yeni inşa edilən binanın açılışında qeyd edib ki, təhsil prosesinin keyfiyyəti çox önəmlidir: “Müəllimlərin hazırlığı burada xüsusi yer tutur. Əlbəttə ki, uşaqlar da yaxşı oxumalıdırlar. Uşaqlar başa düşməlidirlər ki, onların gələcəyi özlərinin əlindədir. Bu gün bizim gözəl ölkəmizdə - sürətlə inkişaf edən ölkədə hər bir vətəndaş üçün bütün imkanlar var. Çünki ölkəmizin dinamik inkişafı, yeni iş yerlərinin, yeni istehsalat sahələrinin açılması əlbəttə ki, hər kəs üçün imkan yaradır. O insanlar ki, böyük biliklərə malikdirlər, onlar həyatda öz layiqli yerini tuta bilərlər. Ona görə, yaxşı oxumaq həm ölkənin gələcəyinə verilən töhfədir, eyni zamanda, hər bir insan üçün önəmlidir. Yaxşı bilikli insan həyatda yaxşı iş də tapa, yaxşı dolanışıq da qura bilər, həm də öz ölkəsinə, xalqına daha da böyük xidmət göstərmiş olar. Ona görə uşaqlar da bunu dərk etməli və bilməlidirlər ki, onların gələcəyi özlərinin əlindədir. Müəllimlər isə əlbəttə ki, uşaqlara yaxşı tərbiyə verməlidirlər”. Dövlət başçısı bildirib ki, uşaqlar, eyni zamanda, vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə almalıdırlar: “Bizim gənclərimiz müstəqillik illərində formalaşır. Müstəqilliyin üstünlüklərini hər bir insan görür. Ancaq müstəqil olan zaman Azərbaycan xalqı, dövlətimiz sürətlə inkişaf edir. Müstəqillik bizim ən böyük xoşbəxtliyimizdir, ən böyük sərvətimizdir. Əlbəttə ki, ölkəmizin uğurlu gələcəyi cəmiyyətin intellektual potensialından asılıdır. Çünki inkişaf etmiş ölkələrin təcrübəsinə nəzər saldıqda görürük ki, məhz o ölkələrdə ki təhsilə, elmə, texniki tərəqqiyə diqqət verilir, o ölkələr inkişaf edir. Əlbəttə, Azərbaycanda elmə, təhsilə göstərilən diqqət mütləq öz nəticəsini verəcək. Bizdə savadlılıq yüksək səviyyədədir, savadsız insan yoxdur. Bu, böyük üstünlüyümüzdür. Ancaq bu gün yeni texnologiyalar tətbiq olunur. Uşaqlar da bunu bilməlidirlər. Elmin, təhsilin inkişafı ölkəmizin dayanıqlı inkişafını təmin edəcək. Bizim güclü iqtisadiyyatımız, güclü siyasi iradəmiz və bu gün dövlətimizin inkişafında öz rolunu oynayan gözəl gənclərimiz var. Bizim gənclərimiz, dediyim kimi, vətənpərvər olmalıdırlar və milli ruhda tərbiyə almalıdırlar. Bu gün dünyada qloballaşma prosesi gedir. Bunun həm mənfi, həm müsbət tərəfi vardır. Mən çox istəyirəm ki, uşaqlarımız məhz milli ruhda böyüsünlər, Vətənə, xalqa bağlı olsunlar. Öz milli ənənələrinə sadiq və dəyərli vətəndaş olsunlar. Əlbəttə ki, buna nail olmaq üçün ailələrdə və məktəblərdə tərbiyə düzgün aparılmalıdır. Belə gözəl məktəbin özü artıq bir tərbiyə üsuludur. Çünki burada oxuyan uşaq bu gözəlliyi, təmizliyi görəcək, uşaqlıq yaşlarından buna öyrəşəcək və gələcəkdə də öz həyatında bu prinsipləri rəhbər tutacaq”.

Mənəvi-əxlaqi tərbiyə uşaq vaxtından başlayıb ömrün sonuna qədər davam etməlidir

AMEA-nın müxbir üzvü, iqtisad elmləri doktoru Əli Nuriyev hesab edir ki, mənəvi-əxlaqi keyfiyyətləri qoruyub saxlamaq və inkişaf etdirmək üçün bütün dünyəvi və milli mənəvi-əxlaqi keyfiyyətləri öyrədən və təbliğ edən tərbiyə üslubu formalaşdırılmalıdır. Elmi, əqli tərbiyə kimi mənəvi-əxlaqi tərbiyə də uşaq vaxtından başlayıb ömrün sonuna qədər davam etməlidir: «Çünki həyat göstərir ki, bütün ən yaxşı insani keyfiyyətlər qismən nəslən keçsə də əsasən təhsilin və tərbiyənin, xüsusilə əmək tərbiyəsinin məhsulu kimi meydana gəlir. Tərbiyə zamanı ümumbəşəri dəyərlərin dünya xalqları tərəfindən qəbul olunmuş, tarixin sınaqlarından keçmiş və sağlam ruhlu şəxsiyyətin formalaşmasına müsbət təsir edən, eyni zamanda bizim milli-mənəvi dəyərlərlə ziddiyət təşkil etməyən formalarını təbliğ etmək xüsusilə vacibdir. Eyni zamanda bizim milli-əxlaqi dəyərlərimiz geniş təbliğ edilməlidir. Tərbiyənin tarixin sınaqlarından keçmiş köhnə və yeni üsullarını birləşdirmək vacibdir. Belə bir mövqe insanlara aşılanmalıdır ki, insanlığın əsas göstəricisi insanın əməlləridir, cəmiyyətə göstərdiyi xeyirxah xidmətlərin məcmuudur». Ə. Nuriyev bildirir ki, mənəvi-əxlaqi keyfiyyətlərin formalaşmasında tarixən ailə, ailə tərbiyəsi mühüm rol oynayıb: «Sağlam ailə sağlam cəmiyyətin, möhkəm dövlətin əsas dayaqlarından biri, bəlkə də birincisidir. Demokratik cəmiyyətdə insanlara qanun çərçivəsində həyat və fəaliyyət azadlığı verildiyindən insanın Vətənə, torpağa bağlılıq, insanlığa, milliliyə, böyüyə, kiçiyə hörmət ruhunda ailə tərbiyəsinə ehtiyac artır. Uşaqlar birinci növbədə Vətənə və anaya hörmət ruhunda tərbiyə olunmalıdır. Bu hörmət birinci növbədə valideynlərin özlərinin qarşılıqlı münasibətindən asılıdır. Uşaq atasının böyüklüyünü, ailənin başçısı olduğunu anasının ona münasibətində, ona qayğıkeş xidmətində, anasının böyüklüyünü və əzizliyini atasının ona qayğısında, məhəbbət və nəvazişində görməlidir». Onun sözlərinə görə, yeni nəslin tərbiyəsində, milli mənəvi-əxlaqi keyfiyyətlərin qorunub saxlanması və inkişafının ən mühüm vasitəsi təhsildir: «Təhsilin ümumiliyinə fikir verilməli, təhsilin və tərbiyənin qarşısına aydın məqsəd qoyulmalıdır. Çalışmaq lazımdır ki, heç kim təhsildən kənarda qalmasın, məktəbdə təhsil və tərbiyə əlaqələndirilsin. Müəllim tərbiyə etmirsə onun təhsildə rolu azalır. Təhsildə Azərbaycan dilinin tədrisinə, öyrənilməsinə xüsusi diqqət verilməlidir. Bu məsələ xarici dillərdə təhsil alan orta məktəb şagirdləri üçün xüsusilə vacibdir. Gənclərimizdə alimlərə, müəllimlərə, ziyalılara, elmimizə, təhsilimizə hörmət hissi təbliğ etməliyik. Eyni zamanda təhsil müəssisələrinin ən yaxşı insani keyfiyyətlərini özündə birləşdirən müəllimlərlə təmin olunmasına çalışmalıyıq. Yaxşı şagird, mütəxəssis, vətəndaş yetişdirmək üçün əvvəlcə yaxşı valideyn və müəllim yetişdirmək vacibdir. Müəllim bilikli, yüksək əxlaqi keyfiyyətli və obyektiv olmaqla yüksək insani keyfiyyətləri öz yetişdirmələrinə aşılaya bilər”.

Anar Miriyev

Palitra. - 2014.- 2 oktyabr.- S. 11.