“Dirijorluq fakültəsində təhsil alan tələbələrimiz öz sözlərini deyəcəklər”

Müsahibimiz M. Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasında Azərbaycan Dövlət Xalq Çalğı Alətləri Orkestrının (XÇA) bədii rəhbəri və baş dirijoru, Əməkdar Kollektiv F. Əmirov adına Azərbaycan Dövlət Mahnı və Rəqs Ansamblın bədii rəhbəri, Xalq artisti, professor Ağaverdi Paşayevdir:

-Ağaverdi müəllim, getdiyiniz sonuncu səfərlərdə Azərbaycan mədəniyyətini təmsil edirsiniz. Vətənimizə hansı təəssüratlarla qayıtmısınız?

- Keçən 2013-cü il həm mənim, həm də rəhbərlik etdiyim kollektiv üçün çox uğurlu keçdi. Biz, bir neçə xarici ölkədə Azərbaycan mədəniyyətini təmsil etdik. Bildiyiniz kimi keçən il bütün dünyada Üzeyir Hacıbəyovun “Arşın mal alan” operettasının 100 illik yubileyi keçirildi. Yubiley çərçivəsində bizim kollektiv bu tədbirlərdə iştirak etdi. TÜRKSOY-un baş katibi Düsen Korabayeviç Kaseinov bizi Qazaxıstana dəvət etdi. Mən, Qazaxıstanın Qaraqanda şəhərinin Xalq Çalğı Alətləri Orkestrına bir neçə gün dirijorluq etdim və onlara “Arşın mal alan” operettasını öyrətdim. Bir müddətdən sonra isə M. Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Filarmoniyanın Xalq Çalğı Alətləri Orkestrından ibarət kiçik bir heyətlə yenidən Qazaxıstana ezam olunduq. Onların orkestrı bizim heyətlə birlikdə “Arşın mal alan” operettasını Qaraqanda şəhərində yüksək səviyyədə tamaşaçılara təqdim etdi. Tamaşada həm Qazaxıstan, həm də Qırğızıstan, Türkiyə və Azərbaycandan gələn solistlər türkdilli ölkələrin aktyorları idi. Bu tamaşa Qazaxıstanın paytaxtı Astana şəhərində də oynanıldı. TÜRKSOY-un yaradılmasının 20 illiyi ilə bağlı yubiley medalı da mənə təqdim edildi.

Daha sonra isə biz 75 nəfərlik heyətlə Fransaya ezam olunduq. Biz, Fransanın paytaxtı Paris və Strasburq şəhərində böyük bir konsert zalında “Arşın mal alan” operettasını beynəlmiləl bir tamaşa kimi ifa etdik. Sözsüz ki, hər tamaşada aktyorlar dəyişirdi.

Dirijorluq fəaliyyətimə gəldikdə isə, ötən il mənim yaradıcılığım üçün çox uğurlu il oldu. TÜRKSOY-un xətti ilə bir çox konsertlərə dəvət aldım. TÜRKSOY-un təşkil etdiyi Fransanın Strasburq şəhərində Azərbaycan ədəbiyyatının dahilərindən biri olan Nizami Gəncəvinin yubileyi ilə bağlı keçirilən möhtəşəm bir tədbirdə kollektivimizlə birgə iştirak etdik.

Daha sonra Qazaxıstana dəvət olundum. Orada Qazaxıstanın Xalq Çalğı Alətləri Orkestrının solo konsertində dirijorluq etdim. Konsertdə Ü. Hacıbəylinin, Q. Qarayevin, F. Əmirovun əsərləri səsləndi.

Ötən ilin dekabr ayında isə, Sankt-Peterburq şəhərinin Andreyev adına Akademik Rus Xalq Çalğı Alətləri Orkestrının 125 illik yubileyinə dəvət olundum. Yubiley gecəsində başqa ölkələrdən də dəvət olunan solistlər və dirijorlar iştirak edirdi. Konsert proqramı çox maraqlı təşkil olunmuşdu. Bütün bu konsertlərlə əlaqədar olaraq mən TÜRKSOY-un rəhbərliyinə öz dərin minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm.

2013-cü il həm mənim rəhbərlik etdiyim Azərbaycan Dövlət XÇA Orkestrınin fəaliyyətində və həmçinin mənim yaradıcılığımda yadda qalan izlər qoydu.

- Sizcə, tədris etdiyiniz fənn gənc ifaçıların musiqi maraqlarına necə təsir göstərir? Gənc ifaçıların potensialına olan baxışlarınız.

- Dirijorluq sənətinin tarixi deyərdim ki, təxminən 200 ilə yaxın bir dövrü əhatə edir. Bu sənət müasir elmdir. Mən deyərdim ki, hər zamanda dirijor yetişmir. Düzdür Azərbaycan Milli Konservatoriyasında Dirijorluq kafedrasında təhsil alan tələbələr ümid verirlər. Lakin hər il, hər an əsl dirijor yetişmir. Bunun üçün həm mühit lazımdır, həm daxili potensial, həm də imkanlar güclü olmalıdır. Artıq 10 ilə yaxın bir dövrdür ki, Azərbaycan Milli Konservatoriyası yaranıb və bu illər ərzində deyərdim ki, 1-2 nəfər yaxşı dirijor burada yetişib. Onlardan biri Rüzbeh Parəndəni deyə bilərəm ki, İran İslam Respublikasının vətəndaşı idi və o burada dirijorluq üzrə təhsil aldı. Mən əminəm ki, o hansı bir ölkədə çıxış etsə, bir dirijor kimi sözünü deyə bilər.

Bugünkü təhsil alan tələbələrimizə gəlincə gərək təhsillə birgə, hər bir insanın özünün yaradıcı potensialı da olmalıdır. Yaxşı dirijor olmaq üçün insanın öz üzərində çalışması vacibdir.

İnanıram ki, bu gün Dirijorluq fakültəsində təhsil alan tələbələrimiz layiqincə öz sözlərini deyəcəklər.

-Gələcək musiqi sahəsi üçün yeni orkestr kadrları yetişdirilir?

- Artıq Azərbaycanda orkestr ifaçıları üçün münbit şərait yaradılıb. Çünki istər BMA-da, istərsə də AMK-da təhsil alan ifaçılarımızın gücü ilə XÇA Orkestrləri dünyanı fəth edə bilərlər. Mən buna əminəm. Bakı şəhərində iki XÇA Orkestr fəaliyyət göstərir. Ümumilikdə, Azərbaycanda 4 orkestrdan biri Naxçıvan şəhərində, biri Gəncə şəhərində ikisi də Bakıda fəaliyyət göstərir. Orkestrlara yaradılan şəraitdən isə gənclər könül rahatlığı ilə yararlanırlar. Ali təhsillərini bitirdikdən sonra orkestrlarda çıxış edirlər. Həm orkestrant kimi, həm də solist kimi iştirak edirlər.

-Bugünkü gündə bəstəkarların yaradıcılığında orkestr üçün əsərlər yer alırmı?

- Çox maraqlı sualdır. Çünki XÇA Orkestrı üçün əsər yazmağa hər bəstəkar can atmır. Simfonik orkestr üçünsə əsər yazmaq bəstəkarın peşəsidir. Çünki bəstəkar təhsil aldığı dövrdə simfonik orkestr üçün əsər bəstələməyin yolunu keçir. Baxsaq görərik ki, XÇA orkestrının partetura təsnifatı simfonik orkestrın parteturasından qat-qat sadədir. Lakin bəstəkarlar nədənsə bu sahə üzrə əsər yazmağa ehtiyat edirlər. Vaxtilə XÇA orkestrı üçün S. Rüstəmov, S. Ələsgərov, C. Cahangirov, X. Cəfərov, Q. Hüseynli, Ş. Kərimov kimi böyük bəstəkarlarımız əsərlər yazıblar. Hal-hazırda bizim kollektivlə sıx yaradıcılıq əlaqələri saxlayan D. Dadaşov, O. Kazımov, R. Mirişli kimi görkəmli bəstəkarlarımız bir çox əsərlər yazıb-yaradırlar. Gənc bəstəkarlardan V. Allahverdiyev, C. Allahverdiyev, S. Fərəcov, M. Umudov, C. Abbasovun adlarını fəxrlə çəkə bilərəm ki, bizim kollektiv üçün əsərlər bəstələyirlər.

-Gənc musiqiçilərin marağı ən çox hansı orkestr kollektivinə yönəlir? Simfonik yaxud XÇA Orkestrinə?

- Hər orkestrın özünün öz dəst-xətti var. İncəsənət aləmində hər sənətin öz gözəlliyi var. Xüsusilə də, musiqi sahəsində. İstər tarda, istər qarmonda, istər skripkada, istərsə də pianoda. Çünki orada musiqi var. Bu gün bizim gənclərimiz axın olaraq həm simfonik orkestra, həm də XÇA Orkestrına, kamera orkestrına böyük həvəslə gəlirlər. Bunun özü sevindirici bir haldır ki, gənclər bu sahəyə üstünlük verirlər.

Məsələn, son illər Azərbaycanda muğam müsabiqələri keçirilir. Bu çox gözəl bir haldır. Dövlətin qayğısı, ələlxüsus bizim ölkə başçımızın, Prezidentimizin ciddi nəzarəti və eyni zamanda YUNESCO və İSESCO-nun xoşməramlı səfiri, millət vəkili Mehriban xanımın xüsusi diqqəti nəticəsində son illərdə Azərbaycan muğamlarına, muğam ifaçılığına münasibət daha da yüksəlmişdir. Artıq dünyanın möhtəşəm şəhərlərində muğamımızın səsi-sədası gəlir. İstər Amerikada, istər Fransada, istərsə də İtaliya şəhərlərində. Bu, artıq istər-istəməz ölkələr arası münasibətdə də körpü rolunu oynayır.

-Yeni ildə sənət yolunuzda nələr etmək arzusundasınız?

- 2014-cü ildə Süleyman Ələsgərovun 90 illik yubileyi ilə bağlı tədbirə hazırlaşırıq. Eyni zamanda mart-aprel aylarında professor, Xalq artisti Ramiz Mirişlinin 80, Xalq artisti Şəfiqə Axundovanın 90 illik yubileyinə hazırlaşırıq. İnanıram ki, qarşıda bizim xaricə səfərlərimiz və yeni tədbirlərimiz həyat keçiriləcək.

Xəyalə GÜNƏŞ

Palitra.-2016.-16 yanvar.-S.13.