Zəngin maarifçilik ənənələrinə malik ali məktəb

“Naxçıvan Dövlət Universiteti Azərbaycanın ən dəyərli, qabaqcıl ali məktəblərindən biridir”

Heydər Əliyev, Ümummilli lider

Hər bir xalqın milli mənliyinin, milli şüurunun formalaşması onun mədəniyyətinin, elminin, təhsilinin inkişafı ilə şərtlənir. Bəşəri sivilizasiyanın yüksək pilləsinə yüksəlmək kimi şərəfli yol keçmiş xalqlar hər şeydən əvvəl elm və mədəniyyətin inkişafına borcludur.

Təsadüfi deyildir ki, müasir sivilizasiyanın ən yüksək göstəricisi elmin, təhsilin inkişafı hesab olunur. Elmi və mədəni dəyərlərin meydana gəlməsi, mənəvi sərvətlərin formalaşması milli birliyin də vacib ünsürü hesab edilə bilər. Bu baxımdan xalqlar dünyanın spesifik şəkildə qavramağın milli formaları sistemini yaratmaqla özünəməxsus mədəni dəyərlər və sərvətlər kompleksini formalaşdırmaq zərurəti ilə qarşılaşırlar. Bu işdə çox mühüm rol universitetlərə, elm və təhsil ocaqlarına məxsus olub. Antik yunan akademiyalarının, qədim universitetlərin yaradılması bu ehtiyacdan irəli gəlib. Layihə çərçivəsində təqdim etdiyimiz yazı ölkəmizin qabaqcıl ali məktəblərindən biri olan Naxçıvan Dövlət Universiteti ilə bağlıdır. Universitetin tərbiyə işləri üzrə prorektoru, fəlsəfə elmlər doktoru, professor Məmməd Rzayev “Palitra”ya təqdim etdiyi yazıda qeyd edir ki, Naxçıvan Dövlət Universitetinin yaranması ölkəmizin iqtisadi, mənəvi, elmi və mədəni potensialının gücləndirilməsinə öz gərəkli töhfələrini verib: “Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyev deyib: “Naxçıvan Dövlət Universitetinin bu gün mövcud olması Naxçıvanda min illər bundan öncə elmin, mədəniyyətin varlığının inkişafının məntiqi nəticəsidir”. Prezident İlham Əliyevin dediyi kimi, “Naxçıvan Dövlət Universiteti zəngin maarifçilik ənənələrinə malik Naxçıvan diyarında yüksəkixtisaslı kadrların yetişdiriməsinə və bütövlükdə regionun tərəqqisinə öz müsbət təsirini göstərmişdir. Onun məzunları bu gün Azərbaycanda milli dövlət quruculuğunun ən müxtəlif sahələrində yaxından iştirak edir, ölkəmizin iqtisadi, elmi və mədəni potensialının gücləndirilməsinə layiqli töhfələr verirlər”. Naxçıvan Dövlət Universitetinin keçdiyi yola nəzər salarkən belə bir qənaətə gəlmək olar ki, Naxçıvanımızın bu gününü, onun elmini, mədəniyyətini, alimlərini, habelə iqtisadiyyatını, mənəvi-psixoloji durumunu, bir sözlə, bütövlükdə yaşadığımız ictimai mühiti bu təhsil ocağından ayrılıqda təsəvvür etmək olmaz. Dünyanın çoxəsrlik tarixə malik universitetləri ilə müqayisədə Naxçıvan Dövlət Universiteti cavan olsa da, o, çox mənalı həyat yolu keçib, 1967-ci ildə Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunun filialı kimi fəaliyyətə başlayan ali məktəb az sonra Azərbaycan Respublikasının ümummilli lideri Heydər Əliyevin 12 iyun 1972-ci il tarixli fərmanı ilə Naxçıvan Dövlət Pedaqoji İnstitutu kimi fəaliyyət göstərib. Pedaqoji institut sonralar 29 dekabr 1990-cı ildə Naxçıvan Dövlət Universitetinin təşkili üçün böyük baza funksiyasını yerinə yetirib”.

Dünya standartlarına cavab verən ali məktəb

Professor Məmməd Rzayev qeyd edir ki, bir neçə müəllim, 3 ixtisasla fəaliyyətə başlayan tədris ocağı ötən dövr ərzində dünya standartlarına cavab verən ali məktəbə çevrilib. Universitetin yenidən qurulmasında və daha da inkişaf etdirilməsində Azərbaycan xalqını ümummilli lideri Heydər Əliyev daim böyük qayğı göstərib: “Onun Azərbaycana ikinci dəfə rəhbərlik etdiyi dövrdə universitetimizin inkişafı daha sürətli gedib. Müharibənin və milli müstəqilliyin ilk illərinin səriştəsiz rəhbərlərinin uğursuz siyasətinin yaratdığı dağıntılar, iqtisadi sıxıntılar, təhsilə qayğının arxa plana keçməsi Naxçıvan Dövlət Universitetinin də həyatında güclü tənəzzülə səbəb olmuşdu. Yalnız Heydər Əliyevin xalqın təkidi ilə 1993-cü ilin yayında hakimiyyətə, ölkə rəhbərliyinə gəlməsi bu tənəzzülün qarşısını aldı. Bu müdrik şəxsiyyət böyük uzaqgörənliklə görürdü ki, ali təhsili yuvarlandığı uçurumdan çəkib çıxarmaq bütünlükdə ölkənin, onun iqtisadiyyatının, elminin, mədəniyyətinin gələcək inkişafının bünövrəsini yaratmaq üçün ilkin şərtdir. Buna görə də qısa zamanda NDU-ya dövlət qayğısı artırıldı. 1996-cıi ildən başlayaraq, universitetin yeni şəraitdə fəaliyyətini canlandırmaq, təhsilin və tədrisin keyfiyyətini yüksəltmək məqsədilə yeni tövsiyələr verildi, mükəmməl konsepsiya hazırladı. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin apardığı səriştəli, mükəmməl, elmi dayaqlara söykənən prinsipial siyasət də universitetimizin yüksəlişində mühüm və həlledici rol oynayıb. Yüksək dövlət qayğısı ilə əhatə olunmuş ali məktəb qısa müddətdə böyük intibah dövrünü keçərək, əyalət universiteti titulunu öz üzərindən atıb. Universitetimiz özünün yeni həyatı və indiki yüksək inkişaf səviyyəsi üçün həmişə dövlət qarşısında borcludur. Məhz dövlətin müəyyən etdiyi proqrama uyğun olaraq Naxçıvan Dövlət Universitetində aparılan genişmiqyaslı işlər regionda möhkəm maddi-texniki bazaya, güclü kadr potensialina malik olan inkişaf etmiş ali təhsil ocağının yaradılması ilə nəticələnib. Ümummilli lider Heydər Əliyevin 12 iyun 2002-ci il tarixli fərmanı ilə Naxçıvan Dövlət Universitetinə özünü idarə statusunun verilməsi kollektiv qarşısında daha mühüm, şərəfli və məsuliyyətli vəzifələr qoyub. Bütün bunların sayəsində Naxçıvan Dövlət Universitetinin 12 fakültəsində 57 ixtisas üzrə ali təhsil alan 5000-ə yaxın tələbə, magistr və aspirant müstəqil Azərbaycanın dövlətçilik maraqlarının gerçəkləşdirilməsi istiqamətində köklənmiş layiqli nəsil kimi formalaşır. Məhz dövlətimizin böyük qayğısı sayəsində yüz hektarlıq geniş bir ərazini əhatə edən universitetin 15 tədris korpusu, elektron kitabxanası, olimpiya idman mərkəzi, konservatoriyası, tibb fakültəsi və xəstəxanası, kompüter sinifləri, internet mərkəzi, çoxsaylı fənn kabinetləri və laboratoriyaları, Botanika bağı, idman bazası, hüquq klinikası, ictimai təşkilatlar mərkəzi regionda elm, təhsil və mədəniyyəti, habelə milli ictimai fikri inkişaf etdirməyə münbit şərait yaradır. 2006-cı ildən fəaliyyət göstərən Universitet Televiziya Studiyasına muxtar respublika ərazisində fəaliyyət göstərmək üçün Naxçıvan Muxtar Respublikası Nazirlər Kabinetinin 11 oktyabr 2006-cı il tarixli sərəncamı ilə müvafiq tezlik verilib. Amerika, Avropa, Müstəqil Dövlətlər Birliyi ölkələrinin, Türkiyə və İranın universitetləri ilə yaradılmış əlaqələr Naxçıvanı və universiteti dünyada tanıdıb, NDU beynəlxalq standartlara cavab verən qabaqcıl universitetə çevrilib”.

3 akademik, 7 müxbir üzv, 38 elmlər doktoru, 179 fəlsəfə doktoru, 28 professor, 111 dosent bu gün universitet auditoriyalarında tədris fəaliyyəti ilə məşğuldur.

Fəlsəfə elmlər doktoru, professor Məmməd Rzayev qeyd edir ki, 2014-cü il Naxçıvan Dövlət Universitetinin tarixində əlamətdar illərdən biri olub. Naxçıvan Muxtar Respublikasının 90 illik yubileyi çərçivəsində həyata keçirilən tədbirlər, ardıcıl və hərtərəfli dövlət qayğısı sayəsində tədris və təhsilin inkişafı, təlim-tərbiyə və elmi tədqiqat işlərinin səviyyəsi 2014-cü ilin prioritet sahələri olub: “Universitetin siması burada çalışan elmi-pedaqoji heyətin tərkibi ilə müəyyən olunur. Bu baxımdan son on ildə universitetdə sanballı mütəxəssislər ordusu yaranıb. 3 akademik, 7 müxbir üzv, 38 elmlər doktoru, 179 fəlsəfə doktoru, 28 professor, 111 dosent bu gün universitet auditoriyalarında tədris fəaliyyəti ilə məşğuldur. Peşə hazırlığının səviyyəsini təkcə rəqəmlər aydın ifadə etmır. Belə ki, əməkdaşlar arasında ABŞ-da Yaponiyada, İtaliyada, Fransada, Türkiyədə, İranda, Almaniyada, habelə Müstəqil Dövlətlər Birliyi ölkələrində kitabları, məqalələri çap olunmuş, bir sıra beynəlxalq konqreslərin, simpoziumların, toplantıların iştirakçıları olan alimlər çalışırlar. Universitet alimləri ictimai tərbiyə işinin müasir səviyyədə qurulmasında, müxtəlif istiqamətli proqramların reallaşdırılmasında fəallıq göstərir, Naxçıvan maarifçilik ənənələrinin tarixi köklərinin zənginliyini qoruyub saxlayırlar. “Qeyrət” nəşriyyatı elmi, metodik və kütləvi kitabları, universitetin elmi xəbərlərini yüksək səviyyədə çap edir. Universitetdə həyata keçirilən yeniləşmə tədbirlərinin mühüm istiqaməti “Elektron Universitet” layihəsinin əsası sayılan informasiya-kommunukasiya texnologiyalarının tətbiqinin əhatə dairəsinin daha da genişləndirilməsi ilə bağlı olub. Belə ki, muxtar respublika rəhbərliyinin böyük qayğısı və layihə çərçivəsində ayrılan vəsait hesabına bir ildə informasiya kommunikasiya texnologiyalarına ayrılan vəsaitin məbləği 1,7 milyon dollardan artıq olub. Bütün fakültələrdə yeni İKT sinifləri yaradılıb, həmin siniflər ən müasir proyektorlar, kompüterlər və digər müvafiq texniki avadanlıqlarla təchiz olunub. Qeyd edək ki, hazırda universitetdə elektron lövhə ilə təchiz edilmiş 53 sinif, proyektorla və ekranla təchiz olunmuş 56 ixtisaslaşdırılmış auditoriya, 42 elektron lövhə, 730 kompüter tələbələrə xidmət edir. Naxçıvan Dövlət Universiteti Tədris, Sosial iş, İKT, Tibb, Beynəlxalq əlaqələr və Turizm üzrə Avropa Şurasının TEMPUS proqramının 7 layihəsinin iştirakçısıdır. Bu gün tədris bazasını daha da möhkəmləndirilməsi məqsədilə yeni fənn kabinələri və laboratoriyalarının qurulması, yaxud mövcud olanların zənginləşdirilməsi istiqamətində də işlər görülür. Prezidentin imzaladığı sərəncamla “Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası”nda təhsil müəssisələrinin reytinq sisteminin yaradılması əsas hədəflərdən biri kimi nəzərdə tutulub. Bu istiqamətdə atılan ilk addım Təhsil Nazirliyinin 11 oktyabr 2013-cü il tarixli, 842 nömrəli əmrə əsasən təşkil etdiyi “İctimai təşəbbüslərin dəstəklənməsi üzrə layihə müsabiqəsi” olmuşdur. Layihənin qalibi olmuş Azərbaycandan Kənarda Təhsil Almış Mütəxəssislər təşkilatının Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin sifarişi ilə həyata keçirdiyi “Azərbaycanda ali məktəblərin reytinqinin müəyyən edilməsi” layihəsi beynəlxalq təcrübəyə və metodlara əsaslanan ilk genişmiqyaslı layihə olmaqla ali məktəblərin milli reytinq cədvəlinin tədqiqatlar əsasında təşkil edilməsində də mühüm rol oynayıb. Reytinq tədqiqatlarının aparılması üçün 20 dövlət, 12 özəl ali təhsil müəssisələri və Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunun 10 filialı seçilib. 2 dövlət və 8 qeyri-dövlət ali təhsil müəssisələri sorğuları cavablandırmadıqları üçün reytinq tədqiqatlarında iştirak etməyiblər. Göstərilən kriteriyalar üzrə toplanmış ballar əsasında Naxçıvan Dövlət Universiteti 799 balla Azərbaycan ali təhsil müəssisələri içərisində birinci yerə layiq görülüb”.

Anar Miriyev

Palitra.-2015.-22 aprel.-S.11.