“Müasir tədris və təlim müəllimdən əyanilik tələb edir”

Tarix: 08.07.2015 | Saat: 17:46:00 | E-mail | Çapa göndər

Şirift ölçüsü:

Günay Hüseynzadə: “Keçdiyim təlimlərdə iştirak edən müəllimlərin fikirlərinə əsaslanaraq onu deyə bilərəm ki, interaktiv lövhə ondan istifadə edən hər bir müəllimin dərsinin əvəzedilməz köməkçisidir”

Bakı Modern Məktəbi və 193 saylı tam orta məktəbin riyaziyyat və informatika müəllimi, AMEA, Kibernetika İnstitutunun doktorantı Günay Hüseynzadə ilə müsahibəni təqdim edirik. O, müsahibəyə müasir dərs metodları, Promethean lövhələrdən istifadə etməklə keçilən dərslərin keyfiyyəti haqqında məlumat verməklə başladı:

- Elm və texnikanın sürətlə inkişaf etdiyi müasir dövrdə müəllim də yeni texnologiyalardan istifadə etmək bacarıqlarına yiyələnməlidir. Əgər biz bu gün şagirdləri dünənki kimi öyrədiriksə, deməli, onların gələcəyini oğurlayırıq. Dünya təcrübəsi göstərir ki, texnologiyalar müasir tədrisdə mühüm rol oynayır. Müasir tədris və təlim müəllimdən əyanilik və bununla yanaşı, dərsə emosionallıq və rəngarənglik qatmağı tələb edir. Qeyd etdiyimiz meyarlara əsaslanan fəal təlimin təşkilində Promethean- interaktiv lövhələr müəllimin əvəzolunmaz köməkçisidir. “Activİnspire” proqramında hazırlanmış resurs müəllimin dərsinə rəngarənglik qatır, əyaniliyi təmin edir. Fəal interaktiv təlimin tələblərinə uyğun dərsin təşkili prosesini asanlaşdırır. Dünya statistikasına nəzər salsaq, görərik ki, ən keyfiyyətli dərslərdə nəzəriyyəyə nisbətən təcrübəyə daha çox üstünlük verilir. Bu lövhələr biliklərin təcrübə əsasında qazanılmasına zəmin yaradır. Promethean-interaktiv lövhələrdə hazırlanmış elektron dərs şagirdin diqqətini cəmləməyə imkan verir, qavrama qabiliyyətini artırır.

“Videodərslərin adi dərsdən əsas üstünlüyü odur ki, şagird bu dərsləri bir neçə dəfə təkrar izləmək imkanına malikdir. Bununla da şagird dərsi tam mənimsəyənə qədər təkrar izləyə bilər. Bu da şagirdin dərsi anlama keyfiyyətini artırır. Videodərslərdən məktəbdə tədris prosesində də istifadə etmək olar. Bu, artıq müəllimin yaradıcı yanaşmasından asılıdır”

Bu lövhələrin digər lövhələrdən üstün cəhəti iki “interfeyzinin” olmasıdır. İbtidai siniflər üçün nəzərdə tutulmuş “Activ primary interfeyzi” şagirdin özünü sanki sehrli bir aləmdə hiss etməyə sövq edir. Bununla da dərsə daha böyük maraq, rəngarənglik qataraq effektivliyi artırır. Promethean-interaktiv löhvələrindən istifadə edən müəllim təlim prosesində əlavə vasitələrə çox az müraciət edir. Artıq təlimdə plakatlardan, stikerlərdən, rəngli markerlərdən və əlavə silgidən istifadəyə ehtiyac qalmır. Bütün bu imkanlar hamısı “Activİnspire” proqramının daxilində nəzərə alınıb. Bu lövhə vasitəsilə müəllim əyanilik üçün şagirdə keçəcəyi mövzunu əhatə edən şəkillər, səs faylları, videoçarxlar təqdim edə bilər. Promethean-interaktiv lövhələri xüsusi imkanlara malikdir. Bu imkanlardan biri də riyazi alətlərin proqram daxilində istifadə olunmasıdır. Ehtiyac duyduğunuz anda riyazi alətləri -transportir , pərgar, xətkeşi asanlıqla lövhəyə gətirə və dərs prosesində istifadə edə bilərsiniz. Bu alətlərin, obyektlərin, şəkillərin ölçüsünü böyütməklə hətta arxa sıralarda əyləşən şagirdlərin dərsdə aktivliyini, diqqətinin cəmlənməsini təmin etmək olar. Promethean lövhələrin imkanları bununla kifayətlənmir. Əlavə funksiyalardan istifadə etməklə müəllim “fasilitator” rolunu oynayaraq istiqamətləndirici olub, şagirdin tədqiqatçı olmasına şərait yarada bilər. Məsələn, sehrli qələm, konteyner, gizlilik kimi funksiyalar şagirdin araşdırma nəticəsində doğru cavab tapmasına kömək edir. Bununla da şagird təkcə cavabın tapılması deyil, eləcə də problemin tədqiqi prosesində iştirak etdiyi üçün daha yaxşı anlayır və yadda saxlayır.

- Təlimçi kimi muəllimlərin bu lovhəyə munasibətini necə dəyərləndirirsiniz? Muəllimlər belə lovhələrlə isləməyə həvəslidirlərmi?

- Promethean-interaktiv löhvələrin tədrisə tətbiqi təliminin təlimçisi olaraq deyə bilərəm ki, müəllimlərin bu lövhəyə münasibəti çox yaxşıdır. İKT bacarığı olan müəllimlər lövhənin üstünlüklərini öyrənir, fərqli elektron dərs nümunələri hazırlayır və dərslərində tətbiq etməklə onun tədris prosesinə nə qədər müsbət təsir göstərdiyinin şahidi olurlar. Bunun sayəsində, hətta sadə İKT bacarığı olmayan müəllimlər məhz elektron lövhənin imkanlarından yararlanmaq üçün könüllü olaraq ilkin mərhələdə İKT kurslarından keçərək ikinci mərhələdə Promethean lövhələrdən istifadə qaydalarını öyrənir və dərslərində geniş istifadə edirlər. Keçdiyim təlimlərdə iştirak edən müəllimlərin fikirlərinə əsaslanaraq onu deyə bilərəm ki, bu gün Promethean-interaktiv lövhə ondan istifadə edən hər bir müəllimin dərsinin əvəzedilməz köməkçisidir.

-Videodərslərin xeyrini necə qiymətləndirirsiniz?

-Təhsil Nazirliyi tədris sistemində qabaqcıl müəllimlərin dərslərini videoçəkiliş edərək interaktiv texnologiyaları tətbiq etməklə şagirdlər üçün maraqlı videodərslər yaradıb. Əgər şagird dərs zamanı hər hansı mövzunu yaxşı dinləyə bilməyibsə, başa düşməyibsə və ya müəyyən səbəblərdən dərsdə iştirak etməyib və bununla da keçirilən mövzu ilə bağlı heç bir anlayışı yoxdursa, bu zaman şagird internet vasitəsilə videoportala daxil olub, müvafiq fənni seçməklə həmin mövzunu tapıb izləyə bilər. Videodərslərin adi dərsdən əsas üstünlüyü odur ki, şagird bu dərsləri bir neçə dəfə təkrar izləmək imkanına malikdir. Bununla da şagird dərsi tam mənimsəyənə qədər təkrar izləyə bilər. Bu da şagirdin dərsi anlama keyfiyyətini artırır. Şagird hər videodərsi dinlədikdən ona bir neçə test təklif olunur, bu testləri cavablandırmaqla sonda topladığı bala əsasən dərsi nə dərəcədə doğru mənimsədiyini anlamaq olar. Video dərslərdən məktəbdə tədris prosesində də istifadə etmək olar. Bu, artıq müəllimin yaradıcı yanaşmasından asılıdır. Videodərslərin evdə istifadəsində diqqətçəkən bir məqam var. Bəzən valideynlər bunu birmənalı qarşılamır. Buna səbəb onların elektron dərs resursları, yəni “www.e-resurs.edu.az” saytı haqqında kifayət qədər məlumatının olmamasıdır. Bildirmək istəyirəm ki, elektron resurslar portalı kifayət qədər zəngindir. Burada video- dərslərlə yanaşı, elektron dərsliklər, e-test, elektron tapşırıqlar, xarıcı elektron resurslar, intellektual oyunlar və s. var. Lakin bu haqda məlumatı olan valideyn və müəllimlərin sayı qənaətbəxş deyil. Düşünürəm ki, burada əsas iş məktəb və sinif rəhbərlərinin üzərinə düşür. Valideynlər arasında maarifləndirmə işləri görülməli, bu resursların təqdimat çarxı onlara nümayiş etdirilməlidir. Hər bir valideyn övladının təhsil sahəsində irəli getməsini, nailiyyətlər qazanmasını istəyir. Əgər valideyn bu portalın onun övladına biliyini genişləndirmək və möhkəmləndirməkdə nə dərəcədə müsbət təsir edəcəyini bilsə, bu məsələyə səthi yanaşmaz, əksinə, övladına dəstək olar. Biz bu təcrübəni işlədiyim 193 saylı tam orta məktəbdə sınaqdan keçirdik. Pedaqoji şuranın iclasında ilk öncə müəllimlərə bu resurslar portalı haqqında məlumat verərək , üstünlüklərini qeyd etdik. Maraqlı müzakirələr aparıldı. Daha sonra eyni təqdimatda sinif rəhbərləri valideynlər arasında maarifləndirmə işləri apardı. Bir sinif rəhbəri olaraq qeyd edim ki, şagirdlərim valideynlərin dəstəyi sayəsində bu portaldan geniş istifadə edir. Elektron testlər həll etməklə reytinq cədvəlində önə keçməyə çalışırlar. Bu da nəticədə onların biliyinin möhkəmlənməsinə gətirib çıxarır. Hər həftəsonu sinfin təşkilati saatlarında həftə ərzində öndə gedən şagirdlər həftənin qalıbləri elan edilir. Bununla da şagirdlərin portala marağı daha da artır.

Anar Miriyev

Palitra.- 2015.- 9 iyun.- S. 11.