“Almaniyada doktorluğu uğurla müdafiə edənin elmi rəhbərini qoşquya qoşurlar”

Ağamir Əsgərov: “Əlillərin məşğulluğunun təmin olunması problemləri ilə bağlı mövzum almanların diqqətini cəlb etdi”

Almaniya ideyalar ölkəsidir. Bu ölkədə təhsilə, elmə və elmi tədqiqatlara hər zaman xüsusi diqqət ayrılıb. Sevindirici haldır ki, universitetlərinə dünyanın bütün ölkələrindən böyük axın olan Almaniya ali məktəblərində təhsil alan azərbaycanlıların sayı son illər durmadan artmaqdadır. Azərbaycanla Almaniya arasında inkişaf edən təhsil əlaqələrinin nəticəsidir ki, “2007-2015-ci illərdə Azərbaycan gənclərinin xarici ölkələrdə təhsili üzrə Dövlət Proqramı” çərçivəsində 120-yə yaxın azərbaycanlı Almaniyanın ən nüfuzlu universitetlərində təhsil almaq imkanı qazanıb. Artıq onların bir çoxu ali təhsillərini başa vuraraq yüksək ixtisaslı mütəxəssis kimi Azərbaycanda çalışmaqda, ölkə həyatının ayrı-ayrı sahələrinin inkişafına layiqli töhfələr verməkdədirlər. Bu imkanları dəyərləndirənlərdən biri də Qafqaz Universitetinin İqtisadiyyat fakültəsinin Mühasibat Uçotu və Audit Kafedrasının müəllimi, iqtisad üzrə fəlsəfə doktoru Ağamir Əsgərovdur. Almaniya və onun təhsili haqqında özündən eşidək.

- Almaniyada keçirdiyiniz günlərlə bağlı təəssüratlarınızı öyrənmək istərdik. Gediş məqsədləriniz nə idi və nələrə nail ola bildiniz?

- Almaniya təhsili hər zaman diqqət mərkəzində olub. Elə mənim də maraq dairəmdə olan bu ölkəyə doktorluq araşdırması proqramı çərçivəsində 11 ay müddətində (13 yanvar 2014 – 19 dekabr 2014) getdim. Erasmus Mundus Alrakis II proqramı çərçivəsində bu ölkənin Goettingen şəhərində yerləşən “Georg – August” Universitetinin Sosial elmlər fakültəsində doktorantura işimlə bağlı araşdırma aparmaq imkanım oldu. Yeri gəlmişkən deyim ki, Georg-August universiteti 2014- cü ildə 43-cü Nobel mükafatını aldı.

- Proqram çərçivəsində qarşıya qoyulan məqsədlərinizə nail ola bildinizmi?

- Çox sevinirəm ki, proqram çərçivəsində qarşıma qoyulan məqsədlərimə nail ola bildim. Belə ki, mənim doktorantura təhsilim zamanı araşdırma mövzum “Əlillərin məşğulluğunun təmin olunması problemləri və bu sahədə AB təcrübəsi” idi. Bu müddət ərzində nəzərdə tutduğum mövzuları ciddi araşdıraraq tamamladım və uğurlu bir nəticə əldə etdim. Uğurumun isə əsas səbəbi o oldu ki, Almaniyada əlillərin əmək fəaliyyətinin genişləndirilməsi ilə bağlı çox sayda tədbirlər işləyib həyata keçirilir. Eyni zamanda Almaniyada bu sahəyə diqqət böyükdür. Hətta mən bir şeyi nəzərə çatdırmaq istərdim ki, bu proqram vasitəsilə hər hansı bir ölkəyə gemək üçün ingilis dilini bilməli və bunun üçün İELTS sertifikatına sahib olmalı idim. Ancaq sertifikatım olmadığı halda, məqaləmin mövzusu onları cəlb etdi və proqrama qatılma imkanım oldu. Bunu deməkdə məqsədim almanların əlil insanların cəmiyyətə inteqrasiyası ilə bağlı həssaslığını nəzərə çatdırmaqdır. Bu ölkədə fiziki məhdudiyyətli bir şəxs özünü digərlərindən fərqli hiss etmir. Hətta bir gün kitabxanaya daxil olan fiziki məhdudiyyətli bir şəxsə əyləşmək üçün neçə nəfər yer versə də, o, bundan imtina edir. Onlara hər şərait yaradıldığı üçün hər ehtiyaclarını istənilən yerdə özləri təmin edə bilirlər. Ona görə də bu kimi xüsusi münasibətlərlə qarşılaşdıqları zaman “mənim səndən heç bir fərqim yoxdur” baxışı ilə baxırlar.

Bu minvalla mən sadəcə olaraq əlillərin məşğulluğuna aid xarici təcrübəni deyil, bundan başqa dünyanın inkişaf etmiş əksər ölkələrində tətbiq olunan və əlillərin məşğullunun təmini üçün AB-nin fərqli-fərqli ölkələrinin də tətbiq etdiyi Kvota (əlillərin məşğulluğunun təmin edilməsinə xidmət edən və dövlət tərəfindən tətbiq olunan metod) sisteminə aid təcrübəni də araşdırdım.

- Ağamir müəllim, Almaniyada olduğunuz müddətdə hansı dərslərdə iştirak etdiniz? Hansı fürsətləri dəyərləndirmə imkanı əldə etdiniz?

- Proqram müddətində universitetdə ingilis dilində tədris olunan “European Economy (Avropa iqtisadiyyatı)” , “Introduction to Scientific Writing (Elmi yazılara giriş) adlı iki dərsdə iştirak etdim.” Eyni zamanda alman dili biliklərimi inkişaf etdirmək üçün də “German language course (Alman dili kursu)” dərsinə dinləyici olaraq qatıldım. Əlimə fürsət düşmüşkən universitetin zəngin kitabxanasından istifadə edərək “məşğulluq və əmək bazarı haqqında Qərb nəzəriyyəsi” ni araşdırdım. Eyni zamanda universitetin elektron kitabxanasından istifadə edərək araşdırma mövzum ilə əlaqədar elektron databazalardan 100-dən çox məqalə və kitab endirərək bunların bir çoxunu oxudum və lazımi qeydlərimi götürdüm. Almaniyada topladığım materiallar əsasında iki elmi məqalə hazırlamışam və yayımlanması üçün müxtəlif elmi jurnallara göndərmişəm. Almaniyada olduğum müddətdə həmçinin ingilis dili biliklərimi inkişaf etdirmək üçün özəl kurslara qatılmışam.

- Almaniyada Azərbaycanla bağlı hər hansı tədbir keçirildimi? Nə kimi mözular müzakirə olundu?

- Təbii ki Azərbaycanla bağlı məsələlərin müzakirə olunduğu tədbirlərdə iştirak etdim. Georg-August Universitetində elmi rəhbərim professor İlona Ostner tərəfindən təşkil olunan tədbirdə iştirak edərək “Azərbaycanda əlillərin məşğulluq problemi və onun həlli yolları” mövzusunda çıxış etmişəm. Bu çıxış zamanı Möhtərəm Prezidentimiz İlham Əliyevin əlillərə olan diqqəti və ölkəmizdə bu sahədə görülən işlər barədə ətraflı məlumat vermişəm. Bununla bağlı dinləyicilərin suallarını cavablandırdım. Keçirdiyimiz görüşlər içərisində Almaniyada təhsil alan tələbələr və elmi işçilər birliyi (VASW) tərəfindən fərqli vaxtlarda Almaniyanın Qoslar şəhərində təşkil olunan iki günlük tədbirdə və Almaniyanın Maqdeburg şəhərində təşkil edilən III konfransa qatılaraq apardığımız elmi müzakirələr də xüsusi əhəmiyyət kəsb etdi.

- Almanlar çox çalışqan və dəqiq millət olaraq tanınırlar. Sizcə, onlar belədirlərmi?

- Açığını desəm, Almaniya insanları haqqında çox şey demək olar. Adət-ənənələri və yaşayış tərzləri bizdən tamamən fərqlidir. Yemək adətləri, qonaq qarşılama adətləri və s.

Dəqiqlik və çalışqanlıq məsələsinə gəldikdə isə bu fikirlə tamamən razıyam. Çünki dəqiqlik deyəndə ağıla ilk gələn millət elə alman milləti olur. Hətta bəzən dəqiq insanlar haqqında “filankəsdə alman dəqiqliyi var” da deyirlər. Diqqətimi çəkən məqam isə o oldu ki, dərslərdə iştirak etmək sərbəst olduğu halda tələbələrin davamiyyətsizlik problemi demək olar ki yoxdur. Davamlı şəkildə dərslərdə iştirak edir, hər hansı bir mövzu ilə bağlı araşdırma aparırlar. Bu kimi hallara gündəlik yaşantımızda da rast gəlmək mümkündür. Belə ki, istənilən almanla görüş təyin etsəniz, əmin ola bilərsiniz ki, təyin etdiyiniz vaxtın tamamında həmin yerdə olacaq.

Qeyd edim ki, Almaniyada iş rejimi 5 günlükdür. Hətta bununla bağlı bir şey danışmaq istərdim. Deməli, azərbaycanlı iş adamlarından biri Almaniyada təhsil aldıqdan sonra orada ailə şirkətini qurub. Təxminən 17-20 nəfərdən ibarət olan işçilər həftənin 5 günü işləyir, iki günü istirahət edirlər. Ancaq bəzən şirkət sahibinin atası işlərini tezləşdirmək üçün şənbə günləri də işə gedirdi. Atasına bunu tərgitdirə bilmədiyi üçün iş sonlarında şirkətin daxili şəbəkəsini kökündən kəsib sonra evə gedirdi. (Gülür.)

İnsanlarda stres adlı heç bir şey yoxdur. Almanlar ciddi şəkildə idmanla məşğul olaraq sağlamlıqlarına diqqət edirlər. Şəhərdə velisopedlə hərəkət edirlər.

- Almaniyada azərbaycanlılara necə münasibət gördünüz? Hansı özəlliklər diqqətinizi çəkdi?

- Almaniyada çoxlu sayda azərbaycanlı yaşayır. Demək olar ki, hər şəhərdə 15-20 nəfər azərbaycanlı ilə tanış ola bilərsiniz. Qeyd edim ki, buradan gedən vətəndaşlarımızın hər biri elmi işlərdə fəaliyyət göstərdiklərindən bizə qarşı münasibətləri müsbət mənada fərqlidir. Hətta mən Azərbaycan haqqında soruşduğum təxminən hər 10 nəfərdən 4-nün Azərbaycan haqqında məlumatları vardı. Kimi nefti ilə, kimi “Evrovision” mahnı müsabiqəsi ilə, kimi də elə Almaniyada fəaliyyət göstərən elm və iş adamları ilə bağlı məlumatlıydı.

Digər yadımda qalan adətlərindən də danışmaq istəyirəm. Belə ki, olduğum şəhərdə doktorluğu müvəffəqiyyətlə müdafiə edən şəxs universitetdən xüsusi arabaya əyləşdirilərək (at arabası kimi bir şeydir və qoşqu yeri var) akademik kollektivi ilə birlikdə elmi rəhbəri tərəfindən(elmi rəhbəri qoşqu yerində olur və o çəkir) şəhərin mərkəzi hissəsinə qədər aparılır. Və orada kollektiv ilə birlikdə doktorluğunu qeyd edirlər.

İlkin AĞAYEV

Palitra.-2015.-18 mart.-S.11.