“Hüquqşünaslıq bizdə qadınların fəaliyyət sahəsi kimi qəbul olunmur, amma belə deyil”

Şəlalə Həsənova: “Arzu edərdim ki, xaricdə təhsil alan gənclərimiz, hər şeyə rəğmən, Vətənə dönsünlər, öyrəndiklərini burada tətbiq etsinlər”

Şəlalə Şakir qızı Həsənova 1993-cü ildə Sumqayıt şəhər 4 saylı orta məktəbi əla qiymətlərlə bitirib, həmin il Bakı Dövlət Universitetinin Hüquq fakültəsinə qəbul olunub, 1998-ci ildə həmin fakültəni fərqlənmə diplomu ilə bitirərək hüquqşünas ixtisasına yiyələnib.

O, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının(AMEA) Fəlsəfə və Hüquq İnstitutunun direktor müavini, hüquq elmləri doktoru Bəhram Zahidovun dəvəti ilə AMEA-da əmək fəaliyyətinə başlayıb, əvvəlcə elmi işçi, sonra böyük elmi işçi kimi fəaliyyət göstərib. 1999-cu ildə Bakı Dövlət Universitetinin dissertanturasına qəbul olunaraq Azərbaycan Respublikasının yeni Cinayət Məcəlləsi üzrə yetkinlik yaşına çatmayanların məsuliyyətdən azad edilməsinin problem məsələləri mövzusunda dissertasiya üzərində tədqiqatlar aparmış, 2005-ci ildə bu mövzu üzrə müdafiə edərək, hüquq elmləri namizədi (hüquq üzrə fəlsəfə doktoru) alimlik dərəcəsinə layiq görülüb. 2013-cü ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyası tərəfindən dosent elmi adına layiq görülüb. 2005-ci ildə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Fəlsəfə və Hüquq İnstitutunun Cinayət hüququ və cinayət prosesi şöbəsində əvvəlcə elmi işçi, 2008-ci ildən isə həmin şöbənin böyük elmi işçisi kimi fəaliyyət göstərir. Şəlalə Həsənova eyni zamanda 16 ilə yaxındır ki, pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olur.

Şəlalə Həsənovanın hüquq elminin aktual probleminə həsr olunan çoxsaylı məqalə və tədqiqatları Azərbaycanla yanaşı, Rusiya, Ukrayna və s. xarici dövlətlərin nüfuzlu elmi jurnallarında nəşr olunub. O, bir monoqrafiyanın müəllifidir, növbəti monoqrafiyası yekunlaşmaq üzrədir, hazırda isə iqtisadi fəaliyyət sahəsində olan cinayətlərlə mübarizənin cinayət-hüquqi və kriminoloji problemləri (nəzəriyyə və praktika) mövzusunda doktorluq dissertasiyası üzərində işləyir. Bu yaxınlarda isə o, Beynəlxalq Kriminalistlər və Kriminoloqlar İttifaqına üzv seçilib. Ş.Həsənova təşkilata hüquq elmləri doktoru, professor, Kriminalistlər və Kriminoloqlar İttifaqının Azərbaycan nümayəndəliyinin sədri İsaxan Vəliyevin tövsiyəsi ilə üzv seçilib.

- Öncə təhsil aldığınız və elmi fəaliyyət göstərdiyiniz sahə ilə bağlı məlumat verərdinizmi?

- Təhsil aldığım sahə mənim ən çox sevdiyim sahədir. Baxmayaraq ki, hüquqşünaslıq bizdə qadınların fəaliyyət sahəsi kimi bir o qədər də qəbul olunmur, həqiqətdə bu, belə deyil. Mən də belə düşünmürəm. “Aslanın erkəyi, dişisi olmaz” deyərlər. Qadınlar və kişilər arasında gender bərabərliyi var. Hər bir sahədə xanımlarımızın təmsil olunması gözəl haldır. Təqdirəlayiq haldır ki, ilk Ombudsman da xanımlar arasından Elmira xanım Süleymanova seçildi və bu xanımın gördüyü işlər göz önündədir. Bu baxımdan, bizim hüquqşünaslıq sahəsində də qadınların yetərincə təmsil olunması olduqca mütərəqqi haldır.

- İxtisasınızın ölkəmiz üçün aktuallığını necə ifadə edərdiniz?

- Təhsil aldığım və yiyələndiyim hüquqşünaslıq ixtisasının Azərbaycan üçün aktuallığı danılmazdır. Əvvəla, qanunları, hüquq və vəzifələrimizi bilmək hər bir Azərbaycan vətəndaşının borcudur. İkincisi, qanunlarımız olmasa, savadlı hüquqşünaslar, cinayətkarlıqla mübarizə aparan qanunların keşiyində duran orqan işçiləri olmasa, cinayətkarlıq baş alıb gedər.

- İxtisasınız yönündə Azərbaycan təhsilində və elmində hansı islahatların aparılmasının məqsədəuyğun olduğunu düşünürsünüz?

- Qeyd edə bilərəm ki, ixtisasım yönündə Azərbaycan təhsilində müəyyən islahatların aparılmasının zəruri olduğunu düşünürəm. Baxmayaraq ki, özüm Bakı Dövlət Universitetinin Hüquq fakültəsini bitirmişəm, amma uzun illər bir çox özəl universitetlərin Hüquq fakültələrində dərs demişəm. Bunların sırasında Naxçıvan Universiteti, Qərb Universiteti, Qafqaz Universitetinin adlarını çəkmək olar. Hüquqşünaslığa axının çox olduğunu hesab edərək, özəl universitetlərdən Hüquq fakültələrini yığışdırdılar. Mənim fikrimcə, hamısına olmasa da, bəzi universitetlərə bu ixtisasın qaytarılması daha məqsədəuyğun olardı. Şəxsən mənim Qafqaz Universitetində çox savadlı tələbələrim olub. Çox yox, bir tələbəmin adını çəkmək istərdim - İsrail İmamlı. Qafqaz Universitetinin Beynəlxalq hüquq fakültəsini bitirən kimi, sənədlərini həm Bakı Dövlət Universitetinə, həm də Dövlət İdarəçilik Akademiyasına verdi, birində magistr, digərində ikinci ali təhsil kimi Hüquq fakültəsini oxudu.

- Xaricdə təhsil alan tələbələrimizə nələri tövsiyə edərdiniz?

- Bu gün dövlətimizin savadlı, gələcəkdə dövlətimizi hərtərəfli təmsil edə biləcək gənclərə ehtiyacı var. Xaricdə təhsil alan gənclərimizə və elmi tədqiqatçılarımıza tövsiyə edərdim ki, təhsillərini uğurla başa çatdırıb, Vətənlərinə qayıtsınlar. Bəzən əməkhaqlarının azlığından gileylənib, elə orada da karyera qururlar. Mən çox istərdim ki, hər şeyə rəğmən Vətənə dönsünlər, öyrəndiklərini buradakı iş həyatlarında tətbiq etsinlər. Çox savadlı bir rəfiqəm Almaniyaya dissertantura oxumağa getdi və orada da qaldı.

- Son dövrlərdə gənc alimlərə diqqət və qayğı artıb. Bu baxımdan nələri deyərdiniz?

- Bəli, dövlətimiz gənc alimlərin fəaliyyətinin stimullaşdırılması üçün bir sıra tədbirlər həyata keçirir. Həmçinin AMEA-da çalışan gənc alimlərə diqqət və qayğıya görə institutumuzun direktoru, şəxsiyyətinə və elmi təfəkkürünə dərin hörmət bəslədiyim fəlsəfə elmləri doktoru, professor İlham Məmmədzadəyə də dərin təşəkkürümü bildirirəm. Gənclər, hər birimiz çalışmalıyıq ki, bizi beynəlxalq arenada daha da yaxından tanısınlar.

- Gələcək planlarınızla bağlı nələri bölüşərdiniz?

- Gələcək işlərimlə bağlı deyə bilərəm ki, doktorluq dissertasiyası üzərində işləyirəm. İnşallah, yekunlaşdırıb müdafiə etmək, hüquq elmləri doktoru elmi dərəcəsini almağı qarşıma məqsəd qoymuşam. Bundan başqa, durmadan öz üzərimdə işləmək, yeni məqalələr, kitablar yazıb çap etdirməyi düşünürəm. Baxmayaraq ki, ixtisasca hüquqşünasam, məktəb illərindən bu yana həvəskar şeirlər də yazıram. İş yoldaşlarımın təkidi ilə bu il “Qəlbimin şəlaləsindən qaynaqlanan şeirlərim” adlı şeirlər toplum da kitab şəklində çap olundu. Elmi fəaliyyətlə yanaşı, bu fəaliyyətimi də davam etdirməyi düşünürəm. Tərəzi bürcündənəm və təbiətcə çox romantik insanam, şeiri, şeiriyyəti çox sevirəm. Poeziya demək olar ki, həyatımın mühüm hissəsini təşkil edir. “Ot kökü üstə bitər” deyirlər. Babam Rəfi müəllim tanınmış ədəbiyyatçı, məktəb direktoru olub, bibim Rüdabə müəllimə ədəbiyyat müəlliməsidir, bəlkə də bu irsidir, bəlkə də Allah vergisidir. Deməzdim ki, çox gözəl yazıram, qeyd etdiyim kimi ədəbiyyatçı yox, hüquqşünasam, əsas odur, heç kimi təkrarlamıram. Şeirdə özüməm, özüm kimi yazıram, ürəyimdən axıb gələnləri qələmə alıram. Adım kimi qəlbimdə də şəlalə çağlayır çılğın, səs küylü… Bakı Dövlət Universitetində təhsil aldığım illərdə tələbə yoldaşlarımı tez-tez başıma yığıb tanınmış şairlərin şeirlərindən deyirdim. Bir gün mühazirələrin birində Hüquq fakültəsinin dekan müavini Alış Qasımov içəri daxil oldu, şairlərlə universitetin akt zalında görüş, konsert proqramı olacağını, kimin yaxşı intonasiya ilə şeir deyə biləcəyini soruşdu, tələbə yoldaşlarım bir ağızdan “Şəlalə” dedilər. Öncə tərəddüd etdim, böyük zal, şairlər, qonaqlar mənə qəribə gəldi, sonra qəbul etdim. Cabir Novruz, aktyor Əlabbas Qədirovun, bir çox qonaqların dəfələrlə gəlişində şeirlər söyləyər, alqışlarla qarşılanardım. Bu istedadımı görən elmi rəhbərim, böyük alim, gözəl insan, hüquq elmləri doktoru, professor Firudin Səməndərov mənə artıq “Şəlalə xanım” yox, “şairə xanım” deməyə başladı.

İlkin AĞAYEV

Palitra.-2015.-23 may.-S.11.