“Peşəkar marketoloq olmaq üçün dil və fərqli mədəniyyətləri öyrənməyə çalışıram”

Rəhim Məmmədov: “Dəqiqlik, məsuliyyət, limitini bilmək və s. kimi gözəl xüsusiyyətlər ailədən və məktəbdən gəlir”

Xaricdə təhsil almaq üçün əcnəbi dili bilmək, bacarıqlı olmaqla yanaşı, cəsarət də şərtdir. Axı, qarşıda onları Vətəndən uzaqda tələbəlik həyatı gözləyir... Bu, həm də bir məsuliyyətdir. Çünki ümumi götürəndə dövlətin və xalqın xaricdə oxuyan gənclərdən gözləntiləri var. Elə müsahibimiz Rəhim Məmmədov da xaricdə təhsil almağın məsuliyyətini anlayaraq bu yola çıxıb. Qeyd edək ki, Rəhim Məmmədov 1988-ci ildə Zəngilan rayonunda anadan olub. 2012-ci ildə bakalavr təhsili üzrə Litvanın Kaunas Texnologiya Universitetinə daxil olub. Hazırda isə Litvanın Vilnüs Universitetinin Biznes administrasiyası fakültəsində 3-cü kurs tələbəsidir. Bu il isə Erasmus proqramı çərçivəsində Almaniyanın Karlsure şəhərindəki Karlshochschule Universitetinə 1 semestrlik təqaüdlə göndərilib. 4 dil bilir; ingilis, rus, türk və alman.

-Təhsildən əlavə hər hansı məşğuliyyətiniz varmı?

-Bayraq kolleksiyam var. Yəni gəzdiyim ölkələrdən suvenir və kiçik bayraq yığmağı sevirəm. Gedə bilmədiyim ölkələrdən də əcnəbi dostlar öz bayraqlarını hədiyyə ediblər. Türkiyə, Ukrayna, Gürcüstan, Belarus, ABŞ, Latviya, Polşa və s. ölkələrdə yaşamışam. Onu da qeyd edim ki, müəllim ailəsinin övladıyam. Səfərlərimin çoxu biznes treninqlər olub ki, çəkilən xərclər təşkilatçılar tərəfindən ödənilib və Avropada tələbələrə xüsusi endirimlər olur. O baxımdan səfərlər ucuz olur.

-Xaricə təhsil almağa getməmişdən əvvəl iş təcrübəniz var idimi?

-“Oriflame” kosmetika firmasında təmsilçi olaraq həvəskar kimi işə başlamışam. O vaxtlar təqribən 20 yaşım var idi. 1 ildən sonra, yeni bir satış strategiyası təyin etdim. Daha doğrusu, Rusiyadan gələn bir uğur qazanmış təmsilçinin danışdığı hekayəni Azərbaycanda reallaşdırdım. Yəni rayonlarda alıcı qüvvəsinin daha çox olduğuna inandım və səfərlərə başladım. Özümə məkan və hədəf seçdim. Gənc və bacarıqlı bir satış menecerinə çevrildim. Şirkət o vaxtlar tam dəstək verirdi. 22 yaşıma qədər çalışdım. Stabil maaş və gəlirim var idi, amma içimdə boşluq hiss edirdim. Tələbə olmaq boşluğu, amma hərdən olurdu o boşluqda batırdım. İlk xarici səfərim Gürcüstana olub. Şirkət liderləri treninqə göndərmişdi. O səfərdən sonra yaşadığım kiçik çərçivədən çıxdım. Yəni 2 həftəlik mühit mənim bir az düşüncələrimi dəyişdi. Çünki kim olduğumu və nəyə qadir olduğumu bilmirdim.

Bir gün risk etdim, şəxsi şirkətimi açdım. Türkiyəyə getdim, bax, orda hər şey tamam dəyişdi. Orada mənimlə uzun müddət vaxt keçirən bir insan, yəni “Business consultation”un meneceri məni 2 həftə təhlil edəndən sonra sağollaşanda heç unutmadığım 7 dəqiqəlik söhbətində həyatımı dəyişdi. O belə dedi: “Rəhim, çox güclüsən. Hər insanda marketinq menecerində olmayan cazibən, enerjin (liderlik ) və görmə, yanaşma, yaradıcılıq gücün var, amma həddindən çoxdur enerjin, idarə edə bilmirsən. Sözün əsl mənasında sənin enerjini əhliləşdirmək lazımdır. Yəni Allahdan gözəl hədiyyən var və o, hər marketinq menecerinə verilmir. Ağıl və gözəllik (bio enerji) Allah hədiyyəsidir. Səndə ikisidə var. Çalış, onları düzgün istifadə et. Çünki gücə sahib olmaq, güclü olmaq demək deyil, onu idarə etdikdə güclü olursan”. O, dönə-dönə mənə təhsil almağımı məsləhət gördü.

- Yəqin ki, sizdə xaricdə oxumağa maraq da elə bundan sonra yaranıb.

- Həya, həqiqətən də, təsadüf və möcüzələrlə doludur. Bəzən insanlar şansları seçmir, şans onları seçir. Başqa bir deyimlə, doğuşdan seçilən insanlar olur. Həqiqətən də, necə doğulduğun önəmli deyil, necə və hansı vəziyyətdə öləcəyin önəmlidir.

Bəli, Türkiyə səfərim daha effektli oldu. Tez-tez tələbələrlə keçirdiyim vaxtları və onların maraqlı, daha maraqlı həyat tərzini xatırlayırdım. İçimdə tələbə olmaq arzusu boşluğu böyüyürdü. İndiki gənclərimiz kimi xaricdə oxuyum, yaşayım, işləyim kimi arzularım olmayıb. Hətta 6-7 il əvvəl mənim üçün maddi və mənəvi baxımdan elə bir şeyi təsəvvür etmək belə, mümkün deyildi. Çünki elə bir mühitim yox idi və hər şey Türkiyədə baş verdi. Yəni mühit məni dəyişdi. Bəzi həyat fəlsəfəmdə yanlış olduğumu anladım. Əvvəl düşünürdüm ki, diplom kağız parçasıdır və önəmli deyil, əsas olan təcrübədir. Amma indi hər ikisinin öz önəmi var, deyə düşünürəm.

-Almaniyada təhsil almağın hansı çətinlikləri var?

-Almaniyada oxumağımı ailəm çox istəyirdi və mən də onların arzusunu həyata keçirdim.

Ümumiyyətlə, xarici dildə təhsil almaq çətindir. Çünki dilin və fərqli mədəniyyətin yaratdığı məntiq fərqliliyi var. Sənin düz hesab etdiyin hər hansı bir yanaşma, burada kobud bir yanaşma kimi anlaşıla bilər. Bu da öz növbəsində təhsilə də təsir edir. Yəni dərslər çox çətin gəlir, xüsusilə də riyaziyyat və hesablama olan fənlər çox ağır olur.

-Almaniya, Litva və Azərbaycan arasındakı təhsil fərqlərini deyə bilərsizmi?

-Ümumiyyətlə, Almaniyanın hər bir böyük şəhərinin öz təhsil sistemi var. Burada dərslər və layihələr daha çoxdur. Müəllimlərlə dərsdən sonra görüşmək, demək olar ki, mümkünsüzdür. Ən çox iş tələbənin öz üzərinə düşür. Çünki tələbkardırlar və güzəşt yoxdur. Çünki təhsil sistemi məktəbdən daha güclü gəlir. Dəqiqlik, məsuliyyət, limitini bilmək və s. kimi gözəl xüsusiyyətlər ailədən və məktəbdən gəlir. Ona görə də Almaniya təhsil sistemində müəllim elə də böyük rol oynamır. Müəllimlə tələbə birlikdə çalışıb vəziyyətdən çıxırlar. Bir sözlə, müəllimlər xarici tələbələrə güzəşt etmirlər. Ona görə də Almaniya universitetlərinə daxil olmaq həm maddi, həm də mənəvi baxımdan çox çətindir. Çox uzun prosesdir və bu prosesdən də hər kəs keçə bilmir. Seçmə insanlar burada təhsil alır və universiteti bitirə bilir.

Litva təhsil sistemi də demək olar ki, eynidir. Amma bir fərq var ki, Litvada müəllimlər daha istiqanlıdır. Yəni ünsiyyət daha rahatdır. Güzəştlər olur, yəni ən azından semestrdə 2-3 dəfə müəllimlə fərdi görüşüb suallarına cavab tapa bilirsən.

-Bəs diaspor qurumları ilə əlaqələriniz hansı formadadır?

-Normal. Mən daha çox xarici təşkilatlarda və xarici mühitdə aktiv olmağa çalışıram. Satışda olan məhsula müştəri bazası yığmaq lazımdır. Litvada AYOL Azərbaycan tələbə təşkilatı var. Təşkilatın məqsədi Azərbaycanı tanıtmaq üçün tədbirlərə maddi və fiziki vəsait tapmaqdır. Mənim də məqsədim tədbirlərə fəxrlə öz xarici dostlarımı dəvət etməkdir. Məsələn, xarici təşkilatdan ESN gənclər təşkilatının məktəb proyektlərində iştirak etmişəm (Kaunas). 2013-cü ildə BEST Litva təşkilatından seçilib Ukraynaya biznes treninqinə göndərilmişəm.

-Azərbaycanı Almaniyada tanıtmaq sizin üçün çətin deyilmi? Ümumiyyətlə, Almaniyada Azərbaycanı necə tanıyırlar?

-Çox təəssüf ki, mən olduğum şəhərlərdə və hazırda yaşadığım şəhərdə, demək olar ki, Azərbaycanı tanımırlar. Çünki biz onlara həm coğrafi, həm də mədəniyyət baxımından çox yadıq. Hanoverdə, Berlində alman ailəsi ilə yaşamışam, əhali və tələbələrin Azərbaycan haqqında məlumatı yox idi. Çünki Almaniyada əvvəllər oxuyan azərbaycanlıların sayı az idi və Almaniya böyük ölkədir. Təbii ki, bizim haqqımızda məlumatlı olmamaları normaldır.

Amma indi əminəm və çox şadam ki, Karlsruhe şəhərinin ən məşhur və brend universiteti hesab olunan Karlshochschulenin bütün müəllim heyəti, eləcə də yerli və xarici tələbələri, bununla yanaşı, Karlsruhe şəhərinin ən böyük dövlət universiteti hesab olunan KIT Texnologiya Universitetinin bir çox tələbələri Azərbaycan bayrağını və mədəniyyətini tanıyırlar. Çünki 29 oktyabrda Karlshochschule Universitetinin təşkil etdiyi möhtəşəm “Beynəlxalq Mədəniyyət Günü”ndə Azərbaycanın bayrağı və yemək mədəniyyəti, iqtisadiyyatı sərgiləndi. Eyni zamanda canlı olaraq rəqsimiz sərgiləndi. Hamı dolmamızı, aşımızı tanıdı. Nəyə görə Türkiyə ilə adımızın xaricdə həmişə bərabər çəkildiyi sualına cavab tapdılar. Maraqlısı budur ki, 14 ölkə arasında yeganə ölkə təmsilçisi idim ki, çay süfrəsi açmışdım. Qonaqlara alkoqollu içki yox, çay təklif olunurdu. Təbii ki, bu, maraqlanan insanlar tərəfindən təəccüblə qarşılandı. Bizdə çayın (qara çayın) nə dərəcədə önəmli olduğu bildirildi və adət-ənənələrimiz haqqında məlumat verildi. Yeri gəlmişkən, çaylar armudu stəkanlarda verilirdi. Yeməkləri isə özüm hazırlamışdım.

Mən KIT Texnologiya Universitetinin yataqxanasında qalıram. Yataqxanadakı 2-ci azərbaycanlıyam. Məndən öncə burada bir tələbəmiz qısa müddətə yaşayıb və onun yarımçıq qalan mədəniyyət sərgilənməsi prosesini mən davam etdirirəm.

-Siz gələcəkdə hansı peşəyə sahib olmaq istəyirsiz?

-Gələcəkdə gözəl marketoloq olmaq istəyərəm və ona görə dil və fərqli mədəniyyətləri öyrənməyə çalışıram. Mənə görə marketinq elm deyil, incəsənətin bir parçasıdır.

Fuad Hüseynzadə

Palitra.-2015.-25 noyabr.-S.11.