“Diasporumuzun virtuallaşmasına ehtiyac var”

Namiq Qurbanov: “Diasporumuz öncə real, sonra virtual aləmdə bir olmalıdır”

Müsahibimiz Namiq Qurbanov 2010-cu ildən Rusiyada yaşayır. İnformasiya kommunikasiya texnologiyaları üzrə kurs və seminarlarda iştirak edib, diplom və sertifikatlara layiq görülüb. Rusiyada fəaliyyət göstərən Azərbaycan Mədəniyyətinin İnkişafı və İntibahı Fondunun üzvü və fəalıdır. Sosial şəbəkələrdə aktiv şəkildə Azərbaycanın təbliğatını aparır. Qeyd edək ki, N.Qurbanov 1981-ci ildə Gəncədə dünyaya gəlib. O, məşhur qarmon ifaçısı Əli Qurbanovun oğludur. Hazırda Namiq müəllimin oğlu Əli Qurbanov həm babasının adını daşıyır, həm də musiqiyə çox böyük həvəsi var.

-Diaspor işində və təbliğatda informasiya kommunikasiya texnologiyalarının (İKT) hansı rolu var?

-Müasir dövrdə İKT cəmiyyətin ayrılmaz tərkib hissəsinə çevrilib. İstəsək də, istəməsək də bunsuz yaşamaq mümkün deyil. Eyni zamanda ictimai-siyasi fəaliyyətdə də İKT-dən istifadə işin həm sürətli, həm də effektli olması üçün vacib şərtdir. Artıq ideoloji baxımdan belə, İKT-dən istifadə gərəkli hesab olunur. Çünki İKT-dən düzgün istifadə insanın öz hədəflərinə daha tez çatması üçün ən əlverişli vasitədir. Diaspor işində də strateji hədəflər müəyyən olunub. Bu hədəflərə doğru biz əsasən İKT vasitəsi ilə irəliləməliyik. Virtual təbliğat vasitələri ilə Azərbaycan gerçəkliklərini ortaya qoymalıyıq. Artıq təbliğatda köhnə metodlarla istənilən nəticəni əldə etmək olmur. İndi informasiya dövrüdür. Hegemon dövlətlər informasiyanın özündən belə, silah kimi istifadə edirlər. Elə buna görə də "informasiya müharibəsi" ifadəsi meydana gəlib. Dünya dövlətləri müasir dövrdə rəqiblərinə, əsasən, informasiya müharibəsində qələbə çalmağa çalışırlar. Azərbaycan da istəsə də, istəməsə də informasiya müharibəsinə cəlb olunur. Hətta Azərbaycanı sevməyənlər ölkəmizə qarşı qara kampaniya aparırlar. Bunların qarşısına virtual güc qoyulmalıdır. Bunun üçün biz də bu meydanda əliboş dayanmamalıyıq. Biz istənilən informasiyanın beynəlxalq aləmə yayılmasında maksimum İKT-dən yararlanmaqla aktivlik göstərməliyik. Əslində, bunun üçün əldə bütün imkanlar var. 50 milyondan çox soydaşımız diaspor olaraq dünyanın 5 qitəsində yayılıb. Koordinasiyalı iş prinsipi qurulduqdan sonra biz Azərbaycan həqiqətlərini və ya istənilən informasiyanı İKT vasitəsilə beynəlxalq gündəmə çıxara bilərik.

-Ümumiyyətlə, hazırda diasporumuzun təbliğat metodu nə dərəcədə effektlidir?

-Əslində, diasporumuzun az-çox təbliğatı var. Lakin burada bir çox hallarda ünvan yanlış seçilir. Yəni diasporumuz öz xəbərlərini yaşadıqları ölkələrdə deyil, Azərbaycan saytlarında daha çox yayırlar. Bu isə diaspor işi deyil, özünütəbliğatdır. Belə anlaşılır ki, diaspor üzvləri Azərbaycan təbliğatından çox öz təbliğatlarını, daha doğrusu, Azərbaycan adına öz təbliğatlarını aparırlar. Yaxşı olardı ki, diasporumuz yaşadıqları ölkələrin saytlarında yazılar çap etdirsinlər və ya yerli əhalinin marağını doğuracaq tədbir keçirsinlər və sonra bunu Azərbaycan saytlarında PR etsinlər. Ümumiyyətlə, İKT-dən istifadə edib diaspor sahəsində daha böyük işlər görmək olar. Bunun üçün də orijinal İKT ideyalarına ehtiyac var.

-Diasporumuz İKT-nin imkanlarından lazımi qədər yararlanırmı?

-Bu gün istənilən diaspor üzvünün İKT-yə çıxış imkanı var. Lakin, bəzən müasir İKT vasitələrindən köhnə düşüncə ilə istifadə olunmasının şahidi oluruq. Yəni virtuallıq şəbəkələşməyi tələb edir. Amma bir çoxlarının isə virtual aləmdə fərdiləşməyə meyilliliyi müşahidə olunur. Yəni öncə real həyatda həmrəy olmalı, şəxsi mənafe kənara qoyulmalıdır. Bunlar olmasa diasporumuz daha tez virtuallaşa bilər. Virtual həyatın da özünəməxsus qanunları var. Köhnə fikirli insanlar burada özlərinə nə qədər istəsələr də, yer tapa bilmirlər. Ona görə də diasporumuz öncə real, sonra virtual aləmdə bir olmalıdır. Bu çox vacib amildir. Ümumi desək, bu gün diasporumuzun virtuallaşmasına ehtiyac var.

-Sosial şəbəkələrin diasporun işinə nə kimi köməkliyi var?

-Bu gün sosial şəbəkələr ən güclü və interaktiv təbliğat vasitəsidir. Lakin diasporumuz sosial şəbəkələrdən lazımi qədər yararlanmır. Əvvəla, əksəriyyət sosial şəbəkələrdə öz təbliğatına üstünlük verir. Azərbaycanın əleyhinə xaricdə yayımlanan xəbərlərə qarşı paylaşımlar çox az olur. Ermənilər ölkəmizə qara yaxmaq üçün sosial şəbəkələrdə saxta və təxribatçı profillər yaradıblar. Bunlara qarşı kütləvi şikayətlər edib bağlatdırmaq olar. Amma bu baxımdan diasporumuz tərəfindən istənilən addım atılmır. Bunun da səbəbi odur ki, çoxları sosial şəbəkələrdən özü üçün istifadə edir. Yalnız özlərinə aid xəbərləri paylaşıb bir növ tanıtım edirlər.

Digər baxımdan da istər Azərbaycandakı, istərsə xaricdəki soydaşları

mız əsasən "Facebook"da aktivdirlər. Hansı ki, dünyada hər yaşdan olan insanların fikirlərini bölüşdüyü və əlaqələr qurmaq üçün önəmli vasitəyə çevrilən başqa sosial şəbəkələr də az deyil.

"V Kontakte", "Odnoklasniki", "Twitter" və s. kimi sosial şəbəkələrdə ciddi ictimai-siyasi müzakirələr aparılır, hətta yeri gələndə bunlar vasitəsilə hər hansı dövlətin daxili və xarici siyasətinə təsir edilir.

Düzdür, burada müsbət hal kimi "V Kontakte"də fəaliyyət göstərən "Azərbaycan online" qrupunu qeyd etmək olar. Bu yaxınlarda oxudum ki, həmin qrup 100.000 izləyici sayına sahib olub. Rusiya, Azərbaycan və MDB məkanında diaspor nümayəndələri, gənclər və bütün yaşlardan olan vətəndaşların öz fikirlərini ifadə etmək üçün misilsiz imkanlara malik olduğu bir vaxtda, "Azərbaycan online" qrupu Rusiya və Azərbaycanda yeni media layihələrinin, diaspor tədbirlərinin, humanitar kampaniyaların güclü dəstəkçisi və tərəfdarı olub. Bu fəaliyyətlərinə görə qrup idarəçiləri Orxan Məcidov, Elvira Cəfərova, İlknur Vəliyev, Həsən Babayev, Səkinə Əhmədova, Salman Zeynalzadə, Aynurə Ələsgərliyə təşəkkürümü bildirirəm və gələcək fəaliyyətlərində uğurlar arzu edirəm.

Lakin diaspora xidmət edən belə aktiv qruplar yetərincə deyil. Hər halda, aidiyyəti qurumlar tərəfindən müxtəlif sosial şəbəkələrdə xüsusi təbliğat qrupları yaradılmalıdır. Bu qruplarda diaspordan vebbirqadalar yaradılmalıdır. Bütün bunlarda ya sosial şəbəkələr, ya da qruplar üzrə koordinasiya edilməlidir.

-Azərbaycanın İKT gerçəkliyi xaricdən necə görünür?

- Ümumiyyətlə, Azərbaycanın inkişafı xaricdən çox gözəl görünür. İKT baxımından isə ölkəmizin inkişafı müasir gerçəklikdir. Kənardan bu inkişaf daha aydın görünür. Diqqətçəkən məqam odur ki, başqa ölkələrlə müqayisədə Azərbaycanda İKT-yə keçid prosesi çox sürətlə baş verdi. Ötən əsrin sonlarından başlayaraq bu istiqamətdə ilk olaraq informasiya cəmiyyətinin yaranması üçün addımlar atıldı. Həmin zamanlarda bir çox mütəxəssislərdə informasiya cəmiyyətinə keçid məsələsi ilə bağlı narahatçılıq var idi. Amma Azərbaycanda bu proses gözlənildiyindən daha tez oldu. Artıq Azərbaycanda İKT-dən bəzən ifrat istifadə halları müşahidə olunur. Ümumi baxanda isə cəmiyyət artıq İKT-ləşib. Xatırlayıram, mən özüm 2010-cu ildə Gəncədə 6 ay Odlar Yurdu İctimai Birliyinin kompüter kurslarına getmişəm. İndiki uşaqların və ya yeniyetmələrin əksəriyyətinə belə kurslara getməyə, yəqin ki, ehtiyac yoxdur. Çünki indiki uşaqlar "neokid"dirlər. Yəni elə dünyaya sanki İKT bilgili gəlirlər.

-Moskvada Azərbaycanın adət-ənənələrinin unudulmaması üçün tədbirlər keçirirsizmi?

-Moskvada soydaşdarımızın milli həmrəyliyi çox yüksək səviyyədədir. Azərbaycanın bayram və anım günlərini Moskvada yüksək səviyyədə qeyd edirik, adət-ənənələrimizi yaşadırıq. Səfir Polad Bülbüloğlunun Azərbaycanın Rusiyada imicinin artmasında çox böyük rolu var.

Fuad Hüseynzadə

Palitra.-2016.-11 avqust.-S.11.