“Kurikulumla dərs keçən siniflərdə İKT-yə daha geniş yer verirəm”

Elmin İmanov: “Dərslərdə İKT-nin tətbiqi şagirdlərə yeni dərsi elə sinifdəcə kifayət qədər yüksək səviyyədə mənimsəməyə

imkan verir”

Layihə çərçivəsində müsahibimiz Bakı şəhəri, Səbail rayonu, 6№-li tam orta məktəbin tarix müəllimi, “İlin müəllimi müsabiqəsi”nin ikiqat qalibi Elmin İmanovdur. O, müsahibəyə təhsildə İKT-nin tətbiqi ilə bağlı məlumatlar verməklə başladı:

-Ulu öndərimiz Heydər Əliyev cənabları təhsil haqqında deyib: “Təhsil millətin gələcəyidir”. Bəli, doğrudan da bu gün dünyanın ən yüksək səviyyədə inkişaf etmiş ölkələrinin tarixinə nəzər saldıqda onların da ilk əvvəllər təhsili hədəf götürmələrinin şahidi olarıq. Prezidentimiz İlham Əliyev isə çox haqlı olaraq dəfələrlə öz çıxışlarında bildirmişdir ki, biz neft kapitalımızı insan kapitalına çevirməliyik. Təbiidir ki, “neft kapitalının insan kapitalına” çevrilməsində təhsil ən önəmli rol oynayacaq. Bu baxımdan deməliyik ki, yaşadığımız XXI əsri çoxları haqlı olaraq “kompüter”, “informasiya” əsri adlandırır. Deməliyəm ki, Qərb ölkələri və Yaponiya hələ keçən əsrin 70-ci illərindən etibarən təhsilin informasiyalaşdırılması işinə başlayıb, son illərdə isə ümummilli proqramlar işlənib hazırlanıb və dövlət bu proqramlara uyğun külli miqdarda vəsait ayırıb. Artıq informasiyalaşdırma nəzəri analizetmə obyekti çərçivəsindən çıxaraq, ölkənin elmi, iqtisadi, siyasi və hərbi üstünlüyünü göstərən, daxili və xarici strategiyasının mühüm istiqamətlərini təyin edən bir sahəyə çevrilib. Qeyd edilməlidir ki, bu istiqamətdə onlar kifayət qədər yüksək nailiyyətlərə nail olublar. Azərbaycanda isə Prezident İlham Əliyevin 2004 - cü il 21 avqustda təsdiq etdiyi “Azərbaycan Respublikasında ümumtəhsil məktəblərinin informasiya və kommunikasiya texnologiyaları ilə təminatı Proqramı (2005 - 2007 - ci illər)” ölkəmizdə bu prosesə start verdi. Bundan sonra 10 iyun 2008 - ci ildə ölkə başçısı tərəfindən qəbul edilmiş “2008 - 2012 - ci illərdə Azərbaycan Respublikasında təhsil sisteminin informasiyalaşdırılması üzrə Dövlət Proqramı” İKT - dən istifadə etməklə ölkəmizdə beynəlxalq standartlara uyğun keyfiyyətcə yeni təhsil modelinin qurulmasını, vahid elektron təhsil məkanının yaradılmasını və təhsil sisteminin dünya təhsil məkanına inteqrasiya edilməsini əsas məqsəd kimi qarşıya qoyub. Bu sahədə əlamətdar hadisələrdən biri də odur ki, 2010-cu ili Təhsil Nazirliyi ölkəmizdə “Təhsildə İKT ili” elan etdi və bu sahədə xeyli səmərəli tədbirlər həyata keçirildi.

-Tarix müəllimi kimi dərslərdə İKT-nin imkanlarından istifadə edirsinizmi?

-Deməliyəm ki, tarix müəllimi kimi mən də öz dərslərimdə İKT - dən geniş miqyasda istifadə etməyə çalışıram. Xüsusilə kurikulumla dərs keçən siniflərdə İKT-yə daha geniş yer verirəm. Məsələn, VI siniflərdə “Qədim Misir dövləti” mövzusunu keçən zaman motivasiya yaradarkən əvvəlcə lövhədə klaster çəkirəm. Sonra isə kompüter vasitəsilə lövhədə Afrikanın şimal hissəsini gətirirəm. Beləliklə də şagirdlər özləri dərsimizin Misir haqqında olacağını deyirlər. Kompüterin proyektoru vasitəsi ilə Nil çayının Misirdən keçən hissəsinin, şadufun, Yuxarı və Aşağı Misir padşahlarının taclarının lövhədə göstərilməsi isə şagirdərin daha böyük marağına və onlarda təzə keçiləcək dərs haqqında ətraflı təsəvvürün yaranmasına səbəb olur. “Ağıllı lövhə”də qədim Misir dövlətinin idarə olunmasını bildirən sxemin, qədim Misir ordusunun piyada döyüşçülərinin, qədim Misir gəmisinin şəkillərinin göstərilməsi isə şagirdlərin keçiləcək yeni dərsə olan həvəs və biliklərinin daha da artmasına səbəb olur. VIII siniflərdə ”Azərbaycanın xarici iqtisadi əlaqələri” mövzusunu keçərkən də yenə İKT - nin imkanlarından istifadə edirəm. Böyük Coğrafi kəşflərdən sonra, məlum olduğu kimi, Avropa ölkələrində çox güclü canlanma hiss olunurdu. Şərq ölkələrinin sərvətlərini Avropa ölkələrinə daşımaq üçün iri ticarət şirkətləri yaradılır və onlar ildırım sürəti ilə inkişaf edirdi. Londonda yaradılmış ticarət şirkətləri artıq Şərq ölkələrinə öz nümayəndələrini göndərirdilər. Ost - Hind şirkətinin ardınca Azərbaycana Moskva şirkətinin də nümayəndələri gəlirdi. Dərsdə motivasiya yaratmaq üçün əvvəlcə “ağıllı lövhə”də o vaxtlar nicbətən təzə kəşf olunmuş Amerika və Hindistanın təsvirini gətirirəm. Şagirdlərdən Böyük Coğrafi kəşflərin əhəmiyyəti, bunun nəticəsində əsas ticarət yollarının dəyişərək dənizlərdən okeanlara keçməsi haqqında soruşduqdan sonra, Azərbaycandan Avropa ölkələrinə mal aparılmasında Rusiyanın rolunun artdığını göstərmək üçün Xəzər dənizini və Rusiyanın təsvirini lövhəyə gətirirəm.

-Belə dərslər şagirdlərə necə təsir edir?

-Şagirdlər kompüterin proyektoru vasitəsi ilə, eləcə də “ağıllı lövhə”lərdə qeyd etdiyim ölkələrin təsvirini görməklə artıq tədris edilən mövzu haqqında müəyyən təsəvvürə malik olurlar. Elə buradaca Rusiyanın XVI - XVII əsrlərdə Azərbaycandan Avropaya daşınacaq xam ipəyin ixracında inhisarçı mövqe tutmaq cəhdi haqqında məlumat verirəm. Bütün bunlar isə şagirdlərə yeni dərsi elə sinifdəcə kifayət qədər yüksək səviyyədə mənimsəməyə imkan verir. Yenə VIII siniflərdə “Osmanlı imperiyasının bölüşdürülməsi haqqında Avropa ölkələrinin planları” mövzusunun tədrisi zamanı mövzunun daha yaxşı mənimsənilməsi üçün motivasiyada Rus imperiatriçası II Yekaterinanın “Yunan layihəsi”nin mahiyyətini açıqlayıram. Bildirirəm ki, bu planın mahiyyətinə görə Osmanlı imperiyası Rusiya və Avstriya arasında bölüşdürülməli, sonra isə Rusiyanın himayəsi altında “Bizans imperiyası” yaradılmalı idi. II Yekaterina sonradan Balkan yarımadasını osmanlılardan təmizləməyi, burada Bizans imperiyasını bərpa etməyi və taxt - tacda nəvəsi Konstantini otuzdurmağı planlaşdırırdı. Lakin Avropanın digər aparıcı dövlətləri II Yekaterinanın bu planının həyata keçirilməsində maraqlı deyildilər. Belə ki, onlara bu “yağlı tikə”nin bölüşdürülməsində kifayət qədər “pay” çatmırdı. Ona görə də onlar bu “Şərq məsələsi”nin həyata keçirilməsində çox götür - qoy edirdilər. Motivasiyada deyilənlərin şagirdlərin yadlarında daha yaxşı qalması üçün “ağıllı lövhə”də əvvəlcə Rusiya və Avstriyanın görüntüsünü gətirərək onların hansı ölkələr olduğunu soruşuram. Onların mövqeyini bildirdikdən sonra, Ösmanlı imperiyasının bölüşdürülməsində marağı olan Avropanın digər ölkələrinin də görüntülərini lövhədəki xəritəyə görə şagirdlərdən adlarını soruşuram. Nəticədə şagirdlər həm “Yunan layihəsi” ilə yaxından tanış olur, həm də ayrı - ayrı ölkələrin mövqelərini bilirlər. Bu ölkələrin təsvirlərinin lövhədə görünməsi isə şübhəsiz ki, onların adlarının şagirdlərin yadlarında daha yaxşı qalmasına səbəb olur. Qeyd etdiyim məqamlar bilavasitə tarix dərslərində İKT- dən geniş şəkildə istifadənin əhəmiyyət və rolunu aydın şəkildə göstərir. Təbiidir ki, İKT- dən istifadə həm şagirdlərin təsəvvürlərini genişləndirir, həm də təfəkkürlərini itiləşdirir. Bu baxımdan bütün həmkarlarıma dərslərində İKT- dən geniş şəkildə istifadəni tövsiyə edərdim.

Anar Miriyev

Palitra.-2016.-26 avqust.-S.11.