15 iyun - tariximizin Qurtuluş tarixi

1991-ci ildə müstəqilliyi elan etmək çətin bir məsələ deyildi. Çünki bu, tarixi zərurətdən irəli gəlmiş bir hadisə idi. SSRİ dağılırdı, istəsən də, istəməsən də, sən öz respublikanın aqibətini müəyyən etməli idin. Burada da müstəqillikdən başqa yol yox idi. Amma bu müstəqilliyi qoruyub saxlamaq o müstəqilliyi əldə etməkdən qat-qat çətin idi.

Heydər ƏLİYEV

Azərbaycan xalqının ümummilli lideri

Həyatda elə tarixi günlər var ki, illər ötdükcə onun dəyəri daha aydın görünür. 1993-cü ilin 15 iyunu məhz belə tarixi hadisələrdəndir. Bu tarixi gün haqqında çox deyilib. Ancaq 15 İyun Qayıdışının fəlsəfi, siyasi, iqtisadi qiyməti, Azərbaycan tarixində yeri və rolu ölçüyəgəlməzdir. Həmin gün elə əbədi məşəldir ki, bizdən sonrakı bütün nəsillər bu məşəldən od alacaq, ona mayak tək baxıb tarixin dolanbac yollarında istiqamət götürəcəklər.

1993-cü ildə xalqın ümummilli lideri Heydər Əliyevin siyasi hakimiyyətə Qayıdışı labüd idi, zəruri idi və bunu Azərbaycan xalqının milli mənafeyi tələb edirdi. Bu Qayıdışı Gəncə hadisələrinin nəticəsi kimi qələmə verənlər, ən azı, yanılırlar. Müsavat-AXC cütlüyünün səriştəsiz, bacarıqsız, korafəhm rəhbərliyi sayəsində ölkəmiz vətəndaş müharibəsi həddinə çatmış, ordumuz, dövlətçiliyimiz dağılıb məhv olmaq təhlükəsi ilə üzləşmişdi. Respublikada hər yerdə xaos, hərc-mərclik, tənəzzül tüğyan edirdi.

Sivil siyasi mübarizə metodlarından uzaq olan bir çox siyasi qüvvələr hərbi birləşmələr yaradaraq onlardan öz məqsədlərini həyata keçirmək üçün istifadə etməyə çalışırdılar. Nəticədə 1992-ci ilin mayınadək Dağlıq Qarabağ üzərində Azərbaycan öz nəzarətini tamamilə itirmişdi, Xocalı soyqırımı baş vermişdi, Şuşa, Laçın əldən getmişdi. Ətraf ərazilər üzərində isə işğal təhlükəsi gündən-günə güclənirdi. Ölkədə xaos, hərc-mərclik, şimalda və cənubda separatçılıq hərəkatları, daxildə isə təxribatlar baş alıb gedirdi. Belə bir şəraitdə, hətta hakimiyyətdə olan qüvvələrə də bəlli idi ki, Azərbaycanı fəlakətdən qurtara biləcək çox güclü, təcrübəli, milli liderə böyük ehtiyac var. Hamıya da gün kimi aydın idi ki, bu siyasi lider, bu nüfuzlu öndər Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin sədri, uzun müddət respublikaya rəhbərlik etmiş xalqın müdrik oğlu Heydər Əliyevdir. Ulu öndər Heydər Əliyevin yenidən hakimiyyətə qayıdışı haqqında mətbu orqanlarda dəfələrlə geniş məqalələr yazılmış, təhlillər verilmişdir. Amma həmin günlərdən uzaqlaşdıqca, o dövrün ictimai-siyasi hadisələrini daha təmkinlə, daha dərindən və obyektiv təhlil etmək imkanı yaranır.

Əsasən, meydan hərəkatı nəticəsində formalaşmış yeni “siyasi liderlər” səriştə və səviyyəcə bir-birlərindən çox az fərqlənirdilər. Onların nə idarəçilik təcrübəsi, nə də siyasi təfəkkürü var idi. Əgər olsaydı, 1988-ci ildə Ermənistan və Dağlıq Qarabağla bağlı münaqişələr kəskinləşməyə başlayanda-ilk növbədə əsl siyasi lider, əsl müdrik siyasətçi Heydər Əliyevə müraciət etməli, ilk növbədə ondan məsləhət alınmalı və onun ətrafında birləşməli idilər. Yalnız belə olduqda milli birliyə nail olunardı, xalqın azadlıq ehtirası ilə nüfuzlu rəhbərin təmkinli siyasi gedişləri, müdrik məsləhətləri birləşərdi, respublikanın təhlükəsizliyi təmin olunar və vəziyyət sabitləşə bilərdi. Bu belə olmadığından müxtəlif siyasi qüvvələr respublikanın ayrı-ayrı ərazilərində həqiqi mənada meydan sulamağa başladılar, bir-birini qəbul etmədilər, şəxsi iddialarından geri çəkilə bilmədilər və respublika öz ərazisini hissə-hissə itirməyə başladı. Çünki onlar müstəqilliyin həqiqi mənada nə olduğunu dərk edə bilmirdilər.

Bu dövrdə yalnız qəti tədbirlər, cəsarətli siyasi və hərbi addımlar Azərbaycanı yaranmış vəziyyətdən qurtara bilərdi. Yenicə hakimiyyətə qayıdan ulu öndər Heydər Əliyevin də ən əvvəl gördüyü iş respublikada sayı-hesabı bilinməyən pərakəndə və qanunsuz fəaliyyət göstərən hərbi-siyasi birləşmələri ləğv etmək, vahid mərkəzdən idarə olunan nizami ordu yaratmaq oldu. O zaman bu çox da asan həll olunan məsələ deyildi. Lakin taleyin bütün qovğalarından həmişə məharətlə çıxmış dahi şəxsiyyət Heydər Əliyev bu vəzifənin öhdəsindən ləyaqətlə gələ bildi, ölkəni separatçı qüvvələrdən və qanunsuz silahlı birləşmələrdən təmizlədi, əmin-əmanlığın və qanunçuluğun bərqərar olmasına nail oldu.

Ona görə də təsadüfi deyil ki, 1993-cü il Azərbaycan Respublikasının tarixində, ictimai-siyasi fikir və müstəqil dövlətçilik tariximizdə bir dönüş ili kimi tanınmaqdadır. Həmin il, əslində Azərbaycan Respublikasının mövcud olub-olmaması kimi tarixi bir dilemma həll olunurdu. Tarix isə həmişə hər xalqın taleyüklü məsələləri ortaya çıxanda onu həll edə biləcək qüdrətli tarixi şəxsiyyəti özü yaradır. Bu baxımdan o tarixi şəxsiyyət artıq çoxdan var idi və 1993-cü ilin 15 iyununda onun Bakıya qayıdıb ölkəni yenidən idarə etməyə başlaması tarixi zərurətdən doğan bir həqiqət idi, QURTULUŞ idi.

O gündən - QURTULUŞDAN sonra xalqımızda öz gücünə və gələcəyinə inam hissi möhkəmləndi, müstəqilliyimiz real və dolğun məzmun kəsb etməyə başladı. Ölkədə qanunculuğun, dövlət intizamının möhkəmləndirilməsi, dövlət idarəçiliyinin və iqtisadi həyatın normal məcraya salınması, ölkə iqtisadiyyatında, təhsildə, ordu quruculuğunda və digər sahələrdə cəsarətli və uğurlu islahatlar aparılması üçün sabit siyasi şərait yaradıldı. Zəngin dövlətçilik ənənəsi olan bir xalqın təlatümlü tarixində yeni şərəfli və məsuliyyətli bir dövr başlandı. Bundan sonra Azərbaycan dövləti səriştəsiz, təsadüfi rəhbərlərdən xilas edildi. Ölkə məqsədyönlü strategiya əsasında dövlət müstəqilliyinin qorunması, xalqın dinc yaradıcı əməklə məşğul olması, ordu quruculuğuna başlanması və digər sahələrdə ilk inamlı addımlarını atmağa başladı. 1994-cü ildə Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsində atəşkəsə nail olunması isə problemin dinc yola həll olunacağına ümidləri artırdı, ordumuzun qüdrətinin artması, xalqın maddi rifahının yaxşılaşdırılması üçün bütün zəruri addımların atılmasına şərait yaratdı.

Biz hər il iyunun 15-ni Azərbaycanın müasir tarixində Milli Qurtuluş günü kimi qeyd edir və bir daha əmin oluruq ki, 1993-cü ilin həmin günü ümummilli lider Heydər Əliyevin yenidən hakimiyyətə gəlməsi ilə xalqımız anarxiyadan, dövlət müstəqilliyini itirmək və vətəndaş müharibəsi təhlükəsindən xilas oldu, bütün sağlam və vətənpərvər qüvvələr səfərbərliyə alınmaqla ölkəmiz demokratik dövlət quruculuğu, iqtisadi inkişaf və tərəqqi yoluna çıxdı.

Məhz həmin gündən Azərbaycanın başı üzərini almış qara buludlar dağılmağa, respublikamız işıqlı sabaha doğru inamla addımlamağa başladı. Heydər Əliyevin misilsiz fəaliyyəti nəticəsində ölkəmiz hərtərəfli inkişaf və tərəqqi yoluna qədəm qoydu. Ulu öndər Heydər Əliyev Azərbaycanı dünyaya tanıtdı, onu beynəlxalq aləmdə nüfuz sahibi etdi. Qədirbilən Azərbaycan xalqı öz böyük oğlunu sevir və onun xatirəsini daim əziz tutur. Nə qədər ki, müstəqil Azərbaycan var, Heydər Əliyev də var olacaqdır. Azərbaycanın müstəqilliyi isə ümummilli liderin sözləri ilə desək “daimidir, dönməzdir və əbədidir”.

Artıq milli qurtuluşunu əldə etmiş Azərbaycan Respublikası 25 ildir ki, inamla inkişaf edir, yeni-yeni uğurlara doğru irəliləyir. Bu yol Heydər Əliyevin müəyyənləşdirdiyi yoldur. Ümummilli lider Heydər Əliyevin siyasi irsinin layiqli davamçısı Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin müdrik, inamlı, son dərəcə cəsarətli, eyni zamanda tarazlı, xalqının milli maraqlarına xidmət edən daxili və xarici siyasəti nəticəsində ölkəmiz bütün sahələrdə dinamik inkişaf edir, əhalinin sosial rifahı gündən-günə yaxşılaşır, etibarlı tərəfdaş və sabit ölkə kimi respublikamızın nüfuzu durmadan artır. Təcavüzkar Ermənistan artıq Avropa Şurası, Birləşmiş Millətlər Təşkilatı kimi mötəbər beynəlxalq qurumlar tərəfindən işğalçı ölkə kimi tanınır, Azərbaycan regionda lider dövlətə çevrilmişdir. Bütün bunlar, Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla və yaradıcılıqla həyata keçirilən bu siyasət Heydər Əliyev yolunun təntənəsidir.

A. Miriyev

Palitra.-2016.-14 iyun.-S.7.