“Azərbaycan rəqslərini ifa edəndə özümü şahzadə kimi hiss edirəm”

Mette Svane: “Danimarkada Azərbaycan rəqsi ilə bağlı bəzi şoular hazırlayıram”

Müsahibimiz Mette Svaneni (Soraya) Danimarkadan Azərbaycana gətirən bizim rəqsimizdir. O, Azərbaycana gəlib ki, milli rəsqlərimizi öyrənsin. Ona burada rəqsləri gənc rəqqasə Aydan Kamilova tədris edib. Qeyd edək ki, M.Svane Danimarkada dünyaya gəlib. İxtisasca terapevtdir. Hazırda Kopenhagen bələdiyyəsində mədəniyyət üzrə administrativ işləri görür. Eyni zamanda mədəniyyət evlərində və kitabxanalarda işləyir. Özəl günlərdə xüsusi tədbirlərdə çıxış edir. Bütün bunlarla yanaşı, müxtəlif xalqların rəqslərini öyrənir. Maraqlıdır ki, o, Şərq musiqi və rəqslərini öyrəndikdən sonra özünə “Soraya” təxəllüsünü götürüb.

-Azərbaycan haqqında ilk dəfə nə vaxt məlumatınız olub?

- Danimarkada keçirilən bir festivalda 4 azərbaycanlı musiqiçi ilə qarşılaşdım. Onlar Danimarkada yaşayırlar və çox gözəl insandırlar. Azərbaycan haqqında ilk dəfə onlardan öyrəndim. Daha sonra Danimarka-Azərbaycan Dostluq Cəmiyyətinin rəhbəri Kəmalə Maisqızı mənə Azərbaycan haqqında geniş məlumat verdi. Elə mənə Azərbaycana gəlib sizin rəqsləri öyrənməyi də o məsləhət bildi. Mən Azərbaycana gəlmək üçün xəyallar qururdum. Sonda isə gəldim, buradayam.

-Siz incəsənətə uzaq olan peşənin nümayəndəsisiz. Maraqlıdır, sizdə rəqs etməyə maraq haradandır?

-Mən bütün ömrüm boyu rəqs etməklə məşğul olmuşam. Müxtəlif ölkələrdə rəqs etməyə davam edirəm. Mən ərəb və hind rəqslərini öyrənməyə başlamışam. Mənə maraqlıdır ki, rəqslər necə bir-birlərinə ilham mənbəyi olur. Məsələn, hind rəqslərinin bəziləri Orta Asiya xalqlarının rəqslərindən ilham alıb. Azərbaycanda da bəzi rəqslərin Rusiya rəqslərindən ilham aldığını hiss edirəm. Düşünürəm ki, rəqs möhtəşəm milli sərvətdir. Rəqs vasitəsilə insanlar bir-birlərini anlaya bilərlər.

-Azərbaycanda hansı rəqsləri öyrənə bildiz?

- Azərbaycanda “Uzundərə” və bir də “Qavalla rəqs”i öyrəndim. Bu rəqsləri mənə rəqqasə Aydan Kamilova öyrətdi. Fürsətdən istifadə edib Aydan xanıma öz təşəkkürümü bildirirəm. Həmçinin Aydan xanım mənə öz milli rəqs geyimlərində, birini hədiyyə etdi. Buna görə də ona öz minnətdarlığımı bildirirəm.

-Azərbaycanda öyrəndiyiniz rəqsləri Danimarkada harada təqdim edəcəksiz?

- Mən hal-hazırda da Danimarkada Azərbaycan rəqsi ilə bağlı bəzi şoular hazırlayıram. Həmçinin rəqslər ifa edirəm. Mən indi Azərbaycana gəlmişəm ki, nağara və dəf alım.

-Danimarka və Azərbaycan rəqslərinin sintezini etmək nə dərəcədə mümkündür?

-Əslində, bu o qədər də çətin görünmür. Çünki bu rəqslər bir-birindən o qədər də uzaq deyil. Hər iki xalqın rəqslərində qol və çiyinlərdən istifadə edilir. Amma musiqilər çox fərqlidir. Mən burada gördüm ki, siz qədim musiqilərinizə necə bağlısız. Bundan sonra mən də həvəsləndim və ilham mənbəyi tapdım. Daha sonra Danimarkanın qədim mahnılarını axtarıb tapmağa və öyrənməyə başladım. Çünki biz onların bir çoxunu unutmuşduq.

Azərbaycan və Danimarka rəqsləri arasında ən böyük fərq odur ki, sizin rəqsləri ifa edəndə özümü şahzadə kimi hiss edirəm, Danimarka rəqslərini ifa edəndə isə özümü kəndli kimi hiss edirəm.

-Azərbaycanda hansı xüsusiyyət sizə Danimarkanı xatırlatdı?

-Azərbaycanlılar ünsiyyətcil və yardımsevərdirlər. Biz burada özümüzü çox sərbəst hiss edirik. Düşünürəm ki, danimarkalılar da dinə münasibətdə çox rahat insanlardır. Danimarkalıların öz dinlərinə münasibəti ilə azərbaycanlıların öz dinlərinə münasibəti çox oxşardır. Azərbaycanlılar da başqa mədəniyyətlərə kifayət qədər açıqdırlar. Çünki burada italyan mətbəxi, alman çörəyi və başqa millətlərə aid bir çox xüsusiyyətlər görmək olar. Lakin təəssüf edirəm ki, bir çox mənim kimi əcnəbilər bunun belə olmasının fərqində deyillər. Xaricilər mütləq bura gəlib bunun hamısını görməlidirlər. Siz öz mədəniyyətinizlə fəxr etməlisiz. Siz gənc ölkə olaraq öz mədəniyyətinizlə qürur duymalısız.

-Bəs Azərbaycanı bəyəndizmi?

- Azərbaycan çox gözəl ölkədir. Hətta mənim gözlədiyimdən də gözəldir. Düşünürəm ki, burada mədəniyyətlərin inanılmaz şəkildə birləşməsi var. Həmçinin zəngin mətbəxiniz var. Yeməkləriniz çox dadlıdır.

-İnsanların sizə qarşı davranışından razısınızmı?

-Azərbaycanlıların mənə qarşı münasibəti çox gözəldir. Lakin burada bütün işlərin yaxşı getməsi üçün şəbəkəyə ehtiyac var. Danimarkada hər bir insan eyni xidməti görə bilər. Azərbaycanda bu nisbətən fərqlidir, insanları tanımalısız.

-Azərbaycanda daha nələri görmək istərdiz?

-Düşünürəm ki, Azərbaycan yeni binalar, parlaq işıqlarla turistləri cəlb etməyə çalışır. Amma Azərbaycanda görməli yerlər çoxdur. İnsanların münasibəti, postsovet ab-hava, bunların heç birini internetdən Azərbaycan haqqında maraqlananda tapmaq olmur. Biz istərdik ki, Azərbaycan haqqında maraqlananda burada olan aura ön plana çəkilsin və bizi bütün bunlar cəlb etsin. Ölkəni olduğu kimi təqdim etmək lazımdır. Yəni elə bir şeylər olsun ki, turistlər burda istədiklərini tapa bilsinlər.

Bütün dünyada insanlar hər şeyin köhnəsi ilə fəxr edirlər; köhnə bina, köhnə kilsə, köhnə məscid və s. Halbuki insanlar keçmişdən çox gələcəklə maraqlanmalıdırlar. Gənclərin həyatı, onların gələcəyi və s. Yəni keçmişdən qaçıb gələcəyə yönəlmək daha düzgündür.

Fuad Hüseynzadə

Palitra.-2016.-26 oktyabr.-S.7.