“Gənclərin çağırışaqədərki hazırlığı fənnində İKT-dən istifadə səmərəli rol oynayır”

Vasif Piriyev:“Mövzuların İKT - dən istifadə edilməklə izahı şagirdlərə dərsi daha yaxşı başa düşməyə və mənimsəməyə imkan verəcək”

Təhsildə informasiya kommunikasiya texnologiyalarının mühüm rolu var. Bu sahədə çalışanlar da İKT-nin önəmini qeyd edirlər. Bakı şəhəri, Nərimanov rayonu MLK-nın gənclərin çağırışaqədərki hazırlığı müəllimi Vasif Piriyev də təhsilin inkişafı və bu sahədə İKT-nin mühüm əhəmiyyəti olduğunu deyir: “Ulu öndərimiz təhsil haqqında danışarkən deyib: “Təhsil millətin gələcəyidir”. Əlbəttə, bu fikirdə çox böyük uzaqgörənlik var. Belə ki, hazırda dünyanın ən yüksək səviyyədə inkişaf etmiş ölkələrinin tarixinə nəzər saldıqda onların da ilk əvvəlcə təhsili hədəf götürmələrinin şahidi olarıq. Bu baxımdan qeyd etmək yerinə düşərdi ki, Prezidentimiz də öz çıxışlarında dəfələrlə deyib ki, biz öz neft kapitalımızı insan kapitalı ilə əvəz etməliyik.

Əlbəttə, deyilən fikir təhsilin nə dərəcədə vacib və mühüm rol oynamasını sübut edir. Həm də dünya bazarında neftin qiymətinin ucuzlaşmağa başladığı hazırkı şəraitdə təbiidir ki, söylənilən fikir bir daha öz təsdiqini tapır. Xalqımızın uydurma Qarabağ probleminə görə Ermənistanla qarşıdurma vəziyyətində olduğu hazırkı zamanda isə ölkəmiz üçün təhsilin, xüsusilə Gənclərin Çağırışaqədərki Hazırlığı fənninin rol və əhəmiyyəti xüsusilə artır. Belə ki, müharibə vəziyyətində olan ölkə üçün gənclərin ibtidai hərbi biliklərə malik olması çox vacibdir. Bu fənnin tədrisi zamanı isə digər fənlərin tədrisindəki kimi, İKT - dən istifadə çox səmərəli rol oynayır. Belə ki, hazırda hər bir X və XI sinif şagirdi özünü vətənin potensial müdafiəçisi kimi sayır. Müasir dövrdə ordumuzun malik olduğu silahların böyük əksəriyyətinin isə kompüter texnologiyasına əsaslanması heç kimə sirr deyil. Bu baxımdan hər bir X və XI sinif şagirdinin kompüter texnikasının sirlərinə kifayət qədər dərindən bələd olması, onunla sərbəst şəkildə işləmə qabiliyyətinə malik olması çox vacibdir”. V.Piriyevin sözlərinə görə, bu baxımdan, X siniflərdə “Vətənpərvərlik anlayışı. Orden və medallar” mövzusunun tədrisi çox xarakterikdir. Belə ki, burada orden və medallardan danışılarkən deyilir: “25 mart 1992 - ci ildə “Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı” fəxri adı təsis edilib. Bu ad respublikanın ən yüksək fərqlənmə dərəcəsidir. Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyi və tərəqqisi naminə xalq qarşısında müstəsna xidmətlərə və rəşadətə görə verilir. Azərbaycanın Milli Qəhrəmanının xüsusi fərqlənmə nişanı “Qızıl Ulduz” medalıdır. Onun fikrincə, dərsin bu hissəsini şagirdlərə çatdırarkən kompüterdən istifadə etmək çox məqsədəuyğun rol oynayır: “Belə ki, bu zaman kompüter və proyektor vasitəsilə lövhəyə Milli Qəhrəmana verilən “Qızıl Ulduz”un təsvirinin gətirilməsi şagirdlər üçün təsvirin əyaniliyini təmin edir. Təbiidir ki, şagirdlər lövhədə “Qızıl Ulduz”un təsvirini gördükdən sonra bu medalı daha yaxşı tanıyır və uzun müddətə yadlarında saxlayırlar. Haqqında sözügedən mövzuda digər orden və medalların - “Heydər Əliyev”, “İstiqlal”, “Şah İsmayıl”, “Azərbaycan Bayrağı” ordenlərinin, eləcə də “Hərbi xidmətə görə”, “Sərhəddə fərqlənməyə görə” medallarının təsvirlərinin də lövhəyə gətirilməsi şagirdlərdə haqqında sözügedən təltiflər haqqında daha geniş təsəvvür və anlayışın yaranmasına səbəb olur ki, bu, keçilən dərsin səmərəsini xeyli dərəcədə artırır. Yaxud, “Kalaşnikov avtomatının quruluşu (maddi hissəsi)” mövzusunun tədrisi zamanı kompüterin proyektoru, yaxud “ağıllı lövhə” vasitəsi ilə lövhədə Kalaşnikov avtomatının, onun müxtəlif növlərinin - (AKM (MKA) 7,62 mm), yaxud qatlanan qundaqlı (“AKMS MBKA) 7,62 mm”) kimi modellərinin təsvirinin gətirilməsi əyanilik üçün çox böyük rol oynayır. Belə ki, şagirdlər lövhədə haqqında sözügedən silah növlərini gördükdə onlar haqqında daha dolğun, daha ətraflı təsəvvürə malik olurlar”.

Mövcud problemlərə gəldikdə isə müəllimin sözlərinə görə, təcrübə göstərir ki, Gənclərin Çağırışaqədərki Hazırlığı fənninin tədrisi zamanı şagirdlərin qarşılaşdığı çətinliklərdən biri də “Hərbi qulluqçuların rütbələri” mövzusunun tədrisi zamanı şagirdlərin Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin Hərbi Rütbələrinin adlarının əzbər yadda saxlamaları problemidir: “Belə ki, bu mövzunun tədrisi zamanı şagirdlər hərbi qulluqçuların və hərbi vəzifələrin tərkibi, Ümumqoşun və Hərbi - dəniz qüvvələri zabitlərinin bütün adlarını yadda saxlamaları üçün üst - üstə 43 müxtəlif rütbə və vəzifə adı yadda saxlamalıdırlar. Əlbəttə, bu, o qədər də asan iş deyil. Üstəlik, nəzərə alsaq ki, bu zaman şagird həm də müvafiq rütbənin poqonunu da ulduzlarına görə tanımalıdır - onda işin çətinliyi tam çılpaqlığı ilə aydın olar. Ona görə də şagirdlərin işlərini asanlaşdırmaq üçün İKT - dən istifadə etməyi vacib sayıram. Bu məqsədlə isə müvafiq rütbənin poqonunu kompüterin proyektoru vasitəsi ilə lövhəyə gətirib şagirdlərə göstərib adını deyir, sonra isə şagirdlərə təkrar etdirirəm. Təcrübə göstərir ki, belə metoddan istifadə daha səmərəli olur. Belə ki, bu zaman şagirdlər ayrı - ayrı rütbə adlarını və müvafiq poqonları daha yaxşı və uzun müddətə yadda saxlayırlar. Müasir hərb elmində ən mühüm əhəmiyyət kəsb edən amillərdən biri də Motoatıcı manqanın yürüş və döyüş nizamıdır. Ümumiyyətlə, bu mövzunun tədrisi zamanı mən professional hərbçi kimi şagirdlərin, əlbəttə, ilk növbədə oğlanların özlərini döyüşdə olduğu kimi hiss etmələrini vacib və mühüm şərt hesab edirəm. Düşünürəm ki, xalqımızın öz iradəsindən asılı olmayaraq qarşılaşmış olduğu Qarabağ problemi ilə əlaqədar hər bir oğlan uşağı özünü potensial döyüşçü saymalı, istənilən an öz torpağı uğrunda döyüşə atılmağa hazır olmalıdır. Buna görə isə onların manqanın yürüş və döyüş nizamını bilmələri zəruridir. Bunun üçün isə haqqında sözügedən mövzunun tədrisi zamanı “ağıllı lövhə”də motoatıcı manqanın həmlə zənciri arasında düzülüşünü şagirdlərin daha yaxşı mənimsəmələri üçün həmlə zamanı komandir, pulemyot, baş atıcı, atıcı, qumbaraatan, qumbaraatan köməkçisi, tuşlayıcı operator və nəhayət, sürücü mexanikin əlbir fəaliyyətini özündə əks etdirən şəkli və videoçarxı göstərirəm. Aydındır ki, belə bir əyanilik şagirdlərin haqqında sözügedən mövzunu daha yaxşı başa düşmələrinə və mənimsəmələrinə əlverişli imkan yaradır”. Müəllim, eyni zamanda XI siniflərdə “Tanklarla və zirehli maşınlarla mübarizə” mövzusunun tədrisi zamanı da İKT - dən istifadəni zəruri hesab edir. Onun sözlərinə görə, bu zaman lövhədə T - 72A tankının, eləcə də tankın ən zəif yerlərinin sxeminin göstərilməsi şagirdlərin mövzunu daha dərindən və tam çılpaqlığı ilə başa düşmələrinə səbəb olur. Belə ki, bu zaman lövhədə bir - bir tankın 1- top lüləsi, 2- atəşaçma və müşahidə cihazları, 3- pulemyotun lüləsi, 4- korpusun yan tərəfi, 5-korpusun arxası və 6- hərəkət hissəsi müvafiq rəqəm və şəkillərlə verilir ki, bu da şagirdlərə mövzunu daha dərindən qavramağa imkan verir. Yenə XI siniflərdə “Mühəndis maneələri” mövzusunun tədrisi zamanı həm fənlərarası əlaqədən, həm də İKT - dən istifadəni çox faydalı olduğunu deyən müəllimin fikrincə, bu mövzunun tədrisi zamanı əvvəlcə şagirdlərdən Böyük Vətən müharibəsi zamanı düşmənlərin hansı döyüşlərdə daha çox tank itirmələri haqqında suallarla sinfə müraciət edir: “Şagirdlərdən düşmənlərin Moskva və Kursk döyüşlərində daha çox tank itirmələri haqqında cavab aldıqdan sonra bu işdə tank əleyhinə minaların xüsusilə səmərəli olduğunu bildirirəm. Bundan sonra isə tank əleyhinə minanın tərkib hissələri göstərilən kəsimi lövhədə canlandırıram. Kəsimdə göstərilən tərkib hissələri və müvafiq nömrələrdən şagirdlər öyrənirlər ki, mina 1-korpusdan, 2-partalayıcı maddə atımından, 3-mərkəzi ara detanatorundan, 4-yan ara detanatorundan, 5-yan ara detanatoru alışdırıcı yuvasından, 6-partlayıcı tərtibat MV - 57(döyüş vəziyyətində), 7-lövhə və 8-qapaqdan ibarətdir. Aydındır ki, bütün bu göstərilən mövzuların müvafiq surətdə İKT - dən istifadə edilməklə izahı şagirdlərə keçilən dərsi daha yaxşı başa düşməyə və mənimsəməyə imkan verəcəkdir ki, bu da hazırkı dövrdə xalqımızın qarşılaşdığı Qarabağ problemi ilə əlaqədar işğalçı Ermənistanla müharibə vəziyyətində olduğu bir durumda xüsusilə önəmlidir”.

Nigar Abdullayeva

Palitra.-2016.-20 sentyabr.-S.11.