Xan Sarayı və Şəkinin tarixi mərkəzi UNESKO-nun
Dünya İrs
Siyahısına salınıb
Prezident İlham
Əliyev və Birinci vitse-prezident
Mehriban Əliyeva Azərbaycan
xalqını təbrik ediblər
İyulun
7-də Bakı Konqres Mərkəzində keçirilən
UNESKO-nun Ümumdünya İrs Komitəsinin 43-cü
sessiyasının növbəti iclasında Azərbaycanın
“Xan Sarayı ilə birgə Şəkinin tarixi mərkəzi”
adlı nominasiyası UNESKO-nun Ümumdünya İrs
Siyahısına daxil edilib.
Əvvəlcə Tarixi Yerlər və Abidələrin Mühafizəsi Şurasının (ICOMOS) hesabatı dinlənilib. Bildirilib ki, Şəki şəhəri respublikanın şimal-qərbində, Kiş çayının sol sahilində, dəniz səviyyəsindən 700 metr yüksəklikdə, paytaxt Bakı şəhərindən 370 kilometr məsafədə, Böyük Qafqaz sıra dağlarının cənub ətəklərində, mərkəzi regionlardan uzaqda – təcrid olunmuş bir məkanda yerləşir.
Qeyd edilib ki, Şəkidə yerləşən Xan Sarayı dünya əhəmiyyətli tarix və memarlıq abidəsidir. XVIII əsrdə inşa edilən saray binası şəhərin şimal-şərq hissəsində, qala divarları ilə əhatə olunmuş ərazidə yerləşir. Otuz metr uzunluğu olan ikimərtəbəli bina 300 kvadratmetr sahəni əhatə edir. Saray altı otaq, dörd dəhliz və iki güzgülü eyvandan ibarətdir. Özündə həm də xalq yaşayış binalarının xüsusiyyətlərini daşıyan saray binası, Qafqazda XVIII saray memarlığının ən gözəl nümunələrindən biri olmaqla, həm də İslam Şərqinin memarlıq incilərindəndir. Şəhərin tarixi mərkəzi ilə birlikdə saray 120 hektar ərazini əhatə edir.
Hesabatda
Şəki ilə bağlı faylın 2017-ci ildə
Polşanın Krakov şəhərində UNESKO-nun
Ümumdünya İrs Komitəsinin 41-ci sessiyasında ölkəmiz
tərəfindən təqdim edilən “Xan Sarayı ilə
birgə Şəkinin tarixi mərkəzi” adlı
nominasiyanın müzakirə olunduğu diqqətə
çatdırılıb.
Müzakirələr zamanı Küveyt, Anqola, Çin, Bəhreyn, Braziliya, İndoneziya, Tanzaniya, Tunis, Qırğızıstan, Bosniya və Herseqovina, Uqanda, Norveç, Zimbabve, Burkina-Faso, İspaniya, Qvatemala, Avstraliya bu nominasiyanın Dünya İrs Siyahısına salınmasının vacibliyini vurğulayıb. Bildirilib ki, 41-ci sessiyadan sonra Azərbaycan hökuməti bu tarixi məkanla bağlı ciddi işlər görüb. Bu səbəbdən də üzv dövlətin nümayəndələri faylın qəbulunu məqsədəuyğun hesab edirlər.
Azərbaycanın
nümayəndəsi çıxış edərək
bildirib ki, nominasiya altı ildir yerli və beynəlxalq ekspertlər
tərəfindən dəyərləndirilib və əraziyə
dəvət olunub. ICOMOS-un tövsiyələrindən
irəli gələn məsələlərlə bağlı
ciddi işlər görülüb.
Yeni idarəetmə strukturu
formalaşdırılıb və bir
sıra qərarlar qəbul olunub.
Müzakirələrdən
sonra “Xan Sarayı ilə birgə Şəkinin tarixi mərkəzi”
adlı nominasiya UNESKO-nun Ümumdünya İrs
Siyahısına daxil edilib.
Sonda
Mədəniyyət naziri Əbülfəs Qarayev
çıxış edərək qərara görə komitə
üzvlərinə təşəkkürünü bildirib.
Bu
gün Prezident İlham Əliyev Xan Sarayı ilə birgə
Şəkinin tarixi mərkəzinin UNESKO-nun Ümumdünya
İrs Siyahısına daxil edilməsi münasibətilə
Azərbaycan xalqına təbrik
edib.
Təbrikdə bildirilir: Hörmətli həmvətənlər!
Bu
gün Bakıda UNESKO-nun Ümumdünya İrs Komitəsinin
43-cü sessiyasında Azərbaycanın “Xan Sarayı ilə
birgə Şəkinin tarixi mərkəzi” UNESKO-nun
Ümumdünya İrs Siyahısına daxil edilmişdir.
Azərbaycanın ən qədim şəhərlərindən olan Şəkinin tarixi hissəsi yüzillər boyu ölkəmizin mədəniyyət mərkəzlərindən biri kimi tanınmışdır. Unikal abidələrlə zəngin Şəki şəhərinin tarixi hissəsinin mühafizəsi və inkişafı daim dövlətin diqqətində saxlanılmışdır.
Son illər Azərbaycanın mədəni irsinin dünya səviyyəsində tanıdılması və qorunması istiqamətində çoxsaylı layihələr həyata keçirilmişdir. Qeyd edilməlidir ki, bu fəaliyyətlər beynəlxalq təşkilatlarla, xüsusən dünya mədəniyyəti, təhsili və elminə məsul olan UNESKO ilə sıx əməkdaşlıq şəraitində gerçəkləşdirilir. Təsadüfi deyil ki, “İçərişəhər, Qız qalası və Şirvanşahlar Saray Kompleksi”, “Qobustan Qaya Sənəti Mədəni Landşaftı” UNESKO-nun Ümumdünya İrs Siyahısında, həmçinin xalqımızın qeyri-maddi mədəni irsinin 13 nümunəsi UNESKO-nun Qeyri-Maddi Mədəni İrs Siyahısında yer alır. Bu hadisələr Azərbaycan xalqının ümumbəşər mədəniyyətinə verdiyi töhfənin beynəlxalq miqyasda bir daha etirafıdır.
Əziz həmvətənlər!
Şəkinin
tarixi mərkəzində keçmişimizi özündə
təcəssüm etdirən Şəki Xan Sarayı,
karvansaraylar, məscid və minarələr, qədim
körpülər, sənətkarlıq emalatxanaları və
yaşayış evləri bu gündən etibarən təkcə
xalqımızın deyil, bəşəriyyətin mədəni
irsi hesab olunur.
UNESKO
tərəfindən “Xan Sarayı ilə birgə Şəkinin
tarixi mərkəzi”nin Ümumdünya İrsi elan edilməsi
münasibətilə bütün Azərbaycan xalqını təbrik
edirəm.
Qeyd
edək ki, Azərbaycan
Respublikasının Birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyeva da Xan
Sarayı ilə birgə Şəkinin tarixi mərkəzinin
UNESKO-nun Ümumdünya İrs Siyahısına daxil edilməsi
münasibətilə Azərbaycan xalqını təbrik edib.
Birinci
vitse-prezident Mehriban Əliyevanın rəsmi “Instagram” səhifəsində
edilən paylaşımda deyilir:
“Azərbaycan xalqı milli mədəniyyətimizin, adət-ənənələrimizin, tarixi irsimizin təkrarolunmaz incilərini qoruyub saxlayaraq dünyada tanıdılması istiqamətində böyük nailiyyətlər əldə edib. Bu gün isə biz Xan Sarayı ilə birgə Şəkinin tarixi mərkəzinin UNESKO-nun Ümumdünya İrs Siyahısına salınmasını qeyd edirik. Bu tarixi hadisə münasibətilə bütün xalqımızı səmimi qəlbdən təbrik edirəm!”.
Palitra.-2019.- 9 iyul.-S.3.