Yeni qızıl yatağı tapılıb
H.Bağırov: “Son 7-8 ildə geoloqlarımız tərəfindən 170-ə yaxın müxtəlif faydalı qazıntı yatağı aşkar edilib”
Son 4-5 ildə Azərbaycanda ətraf mühitlə
bağlı fəaliyyətdə ciddi irəliləyiş
baş verib. Bunun məntiqi mərhələsi
kimi 2010-cu il ölkəmizdə “Ekologiya
ili” elan olunub. Bunu dünən Yeni Azərbaycan
Partiyasının qərargahında keçirdiyi mətbuat
konfransında ekologiya və təbii sərvətlər naziri
Hüseyn Bağırov söyləyib. Azərbaycana qarşı xaricdən
edilən təzyiqlərdə ekoloji amillərdən də
istifadə olunduğunu deyən nazir bildirib ki,
qaldırılan məsələlər obyektiv
olunmadığından ciddi qəbul olunmur: “Əksinə, Azərbaycanda
ətraf mühitin qorunması sahəsində görülən
işlər beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən
yüksək qiymətləndirilir.
Hətta onlar ölkəmizdə 2010-cu ilin “Ekologiya ili”
elan olunmasını “Ekologiya ili yaşıl dünya naminə”
devizi altında qəbul edirlər.
Bunun obyektiv yanaşma kimi qəbul etmək olar.”.
“Ekologiy ili” ilə bağlı çoxsaylı layihələrin,
tədbirlərin keçiriləcəyini deyən
H.Bağırovun sözlərinə görə,
2010-2014-cü illər üçün əlavə tədbirlər
planı hazırlanıb.
Tədbirlər planı Sənaye və Energetika
Nazirliyi, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi və
ARDNŞ ilə birlikdə həyata keçiriləcək.
Hazırda sənədin üzərində son
tamamlama işləri aparılır.
Meşələrimiz 0,4
faiz artıb
Qanunsuz
meşə qırılmasının minimuma endirilməsi,
meşə əkini işinin genişləndirilməsi,
yaşıllıq ərazilərin bərpası istiqamətində
görülən işlər nəticəsində son 10-12 ildə
Azərbaycanda meşə örtüyü 0,4
faiz artıb. Bunu peyk çəkilişləri
də təsdiq edir. Çəkilişlər 52-55 min
hektarlıq ərazidə meşələrin əmələ
gəldiyini qeydə alıb: “ Meşələrin
inkişafı üçün ən yararlı torpaqların
böyük bir qismi insanlar tərəfindən meşəsizləşdirilərək
kənd təsərrüfatı məqsədləri
üçün istifadə olunur. Əgər
meşələrin yaxşı inkişaf etdiyi ərazilərdə
meşələrin inkişafına imkan verilərsə, Azərbaycanın
ərazisinin 35-37 faizi meşə ilə örtülər”.
Nazir
yaşıllaşdırma işlərinin ağacların
çətin bitdiyi ərazilərdə də
aparıldığını diqqətə
çatdırıb: “Meşəsalma işləri tək
meşələrin ənənəvi bitdiyi yerlərdə
deyil, ağacların çətin bitdiyi ərazilərdə
də aparılır. Abşeron yarımadası
və onun ətrafında bu işə xüsusilə
böyük diqqət yetirilir. Bu işin həyata
keçirilməsində iki yanaşma var: Bakı şəhərinin
ekoloji vəziyyətinin yaxşılaşdırılması
üçün yaşıllıqların
artırılması və yeni müasir yolların kənarlarında
10-15 cərgəlik meşə zolaqlarının
yaradılması. Yeni ağaclara göstərilən
qulluq və suvarma sisteminin yaradılması sayəsində
yeni əkilən ağacların 80-85, bəzi yerlərdə
isə 95 faizi inkişaf etməyə başlayır”.
H.Bağırov bildirib ki, əvvəlki illərdə
Aeroport və Ələt-Astara yollarının, eləcə də
Heydər Əliyev prospektinin ətrafında aparılan
yaşıllaşdırma işinə əlavə olaraq 7-8
iri layihə həyata keçirilir.
Bunlardan biri nazirliyin daxili imkanları hesabına
aparıldı: “Binədəki ticarət mərkəzlərinin
yeri 1,5 metr qalınlığında
tullantılardan ibarət idi. Biz oradan təxminən
1 milyon kubmetrədək tullantı
yığışdırmışıq. Əvəzində ora daxili imkanlar hesabına 1 milyon
kubmetrə qədər münbit torpaqlar və gübrələr
daşınıb. Hazırda həmin ərazidə
çoxlu sayda ağac, o cümlədən zeytun
ağacları əkilib. Suvarma sistemi
qurulduğu üçün ora yaxşı qulluq göstərilir”.
Bayıl yamacında meynəlik salınacaq
Nazir Bayıl yamacında aparılan
yaşıllaşdırma işlərindən də
danışıb. O qeyd edib ki, həmin ərazidə
60 hektarda yaşıllıq damcılı suvarma ilə
suvarılacaq. Onun sözlərinə görə,
hazırda həmin ərazidə geoloqların nəzarəti
altında suvarma sistemi qurulur. Ərazidə
həm də üzüm meynələri əkilib. Bakı-Qazax magistral yolunda, Atbulaq-Hacıqabul ərazisində
yüksək səviyyədə yaşıllaşdırma
işləri aparılıb. Ələt-Atbulaq
ərazisində də işlər yekunlaşmaq üzrədir.
Bununla belə nazir bildirib ki, Ələtdə kanalizasiya sistemi
olmadığından yaşıllıqların
suvarılmasında müəyyən problemlər var: “Amma iri
binalar var ki, orada sular qeyri-mütəşəkkil şəkildə
dənizə axır. Orada kanalizasiya şəbəkəsi
qurulmasa kiçik binalardan axıdılan suyu bir yerə
toplamaq çətindir. Lakin iri binalarda
bunu etmək olar. Ona görə də biz
özümüz modul tipli qurğular vasitəsilə binalardan
dənizə axıdılan suyun qarşısını
alacağıq. Həmin su təmizlənərək
geriyə yönəldiləcək və Ələt-Atbulaq
yolundakı yaşıllıqların suvarılmasında
istifadə edəcəyik”. Nazir bunu Azərbaycan
üçün çox unikal və yeni layihə kimi dəyərləndirib.
Onun sözlərinə görə, bu tip layihələr
Avropa ölkələri üçün ənənəvi
olsa da, Azərbaycanda ilk dəfədir tətbiq olunur.
Qeyd olunub ki, Bakı-Astara yolunda da işlər sürətlə
aparılır. Burada
təxminən 50 hektarlıq ərazidə yeni ağaclar əkilib,
suvarma sistemi yaradılır. Eyni zamanda
Bakı-Quba yolunda da işlər davam etdirilir. Burada əlavə olaraq 80 hektarlıq ərazidə
yaşıllıqlar salınacaq. İşlər
Bakı-Şamaxı yolunda da davam etdirilir.
Zığ
gölünün ekoloji vəziyyətinin
yaxşılaşdırılması üçün
sınaq işlərinə də başlanıb: “Uzun illər
neftayırma zavodlarının tullantıları gölün ərazisinə
atılıb. Hazırda bu tullantılar
Qaradağ rayonuna daşınır və bu tullantılardan gələcəkdə
müxtəlif məqsədlər üçün istifadə
olunacaq. Bundan əlavə buradakı
göllərin və gölməçələrin bir
çoxunun qurudulması, yerində isə
yaşıllıqların salınması nəzərdə
tutulub”.
Zooloji
Parkın yaradılması istiqamətində görülən
işlərdən də danışan H.Bağırov bununla
bağlı müxtəlif rəylərin səsləndirildiyini
deyib: “Bizim mövqeyimiz belədir ki, mövcud zooloji park səviyyəsindəki
park yaxşı hal deyil. Heyvanların qəfəslərin
içərisində, 3-4 m2-lik yerdə saxlanması
arzuolunmazdır. Kənardan baxan insanlarda da
bu pis təsir bağışlayır. Dəfələrlə
bununla bağlı xarici ölkələrdən məktublar
almışıq. Bütün bunları nəzərə
alaraq Güzdək kəndinin yaxınlığında 55
hektarlıq ərazidə yeni Zooloji Parkın yaradılması
nəzərdə tutulub”.
H.Bağırov qeyd edib ki, hazırda həmin zooloji parkda
yerli mühitə uyğun canlıların və ya xaricdən
gətirilən heyvanların saxlanılmasına dair müzakirələr
aparılır. Nazir
onu da əlavə edib ki, parkda Azərbaycana məxsus olmayan bəzi
heyvanların da saxlanılması mümkündür.
Bunun üçün lazımi şərait yaradılacaq: “Bu
zooloji parkın yaradılmasında birinci məqsəd
Bakını heyvanxanadan xilas etməkdir. Yaxın
Şərq, Ön Asiya və Mərkəzi Asiyada
ixtisaslaşmış böyük zooloji parklar yoxdur. Bu cür zooloji park regionda ilk olaraq Azərbaycanda həyata
keçiriləcək”.
Dəniz
suyunun duzsuzlaşdırılması layihəsi barədə də
məlumat verən H.Bağırov bildirib ki, belə bir layihənin
həyata keçirilməsi heç də içməli su
çatışmazlığı ilə bağlı deyil:
“Azərbaycanın kifayət qədər su ehtiyatı var.
Bizim su ehtiyatlarımız Cənubi Qafqazın ümumi su
ehtiyatlarının cəmi 10-15 faizini təşkil etməsinə
baxmayaraq, onlara ehtiyatla və qənaətlə
yanaşılsa uzun illər ölkəmizin
inkişafını təmin edəcək. Xəzər
dənizi tükənməz su ehtiyatı olduğundan bu suyun
şirinləşdirilib istifadəsinə hazır
olmalıyıq. Xəzərin suyundan
içmək üçün deyil, təsərrüfat
ehtiyaclarını ödəmək üçün istifadə
etmək nəzərdə tutulur. Buna nail
olmaq üçün gücü sutkada 1000 m3 olan bir qurğu
üçün tender elan olunub. Xıdırlı
kəndinin ətrafında quraşdırılacaq bu qurğu
burada yaşayan əhalinin təsərrüfat məqsədləri
üçün suya olan ehtiyaclarını ödəmək
üçün əhəmiyyətli rol oynayacaq. Şirvan parkında da analoji layihə həyata
keçiriləcək. Bundan əlavə
gündə 25-30 ton m3 dəniz suyunu şirinləşdirmək
gücündə olan iki mobil qurğu da alınacaq. Bu qurğuların özəlliyi ondan ibarətdir ki,
onlar Günəş enerjisi ilə hərəkət edəcəklər”.
Yeni qızıl yatağı
tapılıb
H.Bağırov
son 7-8 ildə geoloqlar tərəfindən 170-ə yaxın
müxtəlif faydalı qazıntı yatağının
aşkarlanaraq istehsalçılara təhvil verildiyini qeyd edib:
“Regionların inkişafı ilə əlaqədar olaraq rayon
icra hakimiyyətləri tərəfindən geoloji
axtarışların aparılması üçün daha
çox müraciətlər olur. Hazırda
bizim geoloqlar tək Kiçik Qafqazda deyil, Böyük Qafqaz və
Talış dağlarında da faydalı qazıntı
yataqlarını axtarır, kəşfiyyat işlərini
davam etdirirlər”.
Keçən
il Göygöl rayonunda, hazırda “Göygöl” adlanan daha bir
perspektivli qızıl yatağı aşkar olunub. Yatağın
proqnozlaşdırılan ehtiyatının nə qədər
olduğunu deməsə də, H.Bağırov buranın
Daşkəsəndəki “Çovdar” yatağından zəngin
olduğunu vurğulayıb.
“Çovdar” qızıl yatağının
istismarına 2012-ci ildə başlanacağını deyən
H.Bağırovun sözlərinə görə, artıq
yataqda kəşfiyyat işləri yekunlaşıb və
işlənilməsi üçün sanksiya verilib.
Azərbaycanda vulkan gözlənilmir
H.Bağırov
jurnalistlərin sualına cavab olaraq Azərbaycanda vulkan
püskürməsinin gözlənilmədiyini də bildirib:
“Azərbaycanda üç dağ silsiləsi var. Cənubdakı
Talış dağ silsiləsi çox qədimdir, orada vulkan
təhlükəsindən söhbət gedə bilməz. Böyük Qafqaz vulkanik dağlar deyil, iki layın
bir-biri ilə sıxışması nəticəsində əmələ
gəlib. Kiçik Qafqaz isə çox
qoca dağlardır, orada vulkanik fəaliyyət vaxtilə olub
və başa çatıb. Bu səbəbdən
də Azərbaycanda güclü vulkan püskürmələrinin
baş verəcəyi gözlənilmir və belə bir hal
inandırıcı deyil”.
Palçıq vulkanlarına gəlincə,
H.Bağırov deyib ki, dünyadakı belə vulkanların 60
faizdən çoxu məhz Azərbaycanda yerləşir. Amma palçıq vulkanlarının dərinliyi və
fəaliyyəti tamamilə başqadır: “Düzdür, plitələrin
hərəkəti reaksiyadır. Ancaq çox
üst qatlarda, su sızmaların yuxarıdan gedib çata bilən
qatlarında, 1-2-3-5-10 kilometrlik dərinliklərdə
mantiyaların vulkan və zəlzələlərlə
bağlılığı yoxdur”.
B.CAHANDAROV
Paritet.- 2010.-24-26 aprel.- S. 1; 4.