Həmyerlimiz İsveçrə hökumətinin təsis etdiyi “Liderlik” mükafatı ilə təltif olunub

Sevindirici haldır ki, fəallığı, intellekti, bilik və bacarığı ilə seçilən gənclərimiz Azərbaycanla yanaşı, bir sıra xarici ölkələrin də təsis etdiyi mükafatlara layiq görülürlər. Budəfəki həmsöhbətimiz də Azərbaycanı təmsil olunduğu beynəlxalq qurumlarda və ölkələrdə layiqincə təmsil edən və bu yaxınlarda İsveçrə hökumətinin təsis etdiyi “Liderlik” mükafatı ilə təltif olunan , Yoxsulluqla Mübarizəyə Qlobal Çağırış Azərbaycan Milli Koalisiyasının koordinatoru Sənubər Nəzərovadır. Sənubər xanım bizimlə söhbətə özü haqqında məlumat verməklə başladı.

-Mən Yoxsulluqla Mübarizəyə Qlobal Çağırış Azərbaycan Milli Koalisiyasının (YMQÇAMK) koordinatoru vəzifəsini icra etməzdən əvvəl, müxtəlif xarici təşkilatlarda və beynəlxalq agentliklərdə çalışmışam. Artıq beş ildir ki, (YMQÇAMK)-nın koordinatoru vəzifəsində çalışıram. Sözügedən koalisiya 2005-ci ildən fəaliyyət göstərir. Məlumat üçün bildirim ki, dünyanın 80-dən çox ölkəsində eyni adlı koalisiyalar var. Bunların da əsas hədəfi Minilliyin İnkişaf Məqsədlərinin(MİM) yerinə yetirilməsi ilə bağlı vətəndaş cəmiyyətlərinin, müxtəlif birlikləri və şəbəkələri birləşdirərək yerli hökumətlər həmçinin, dünya liderləri, müxtəlif maliyyə və siyasi qurumları ilə 2015- ci ilə qədər MİM-nin yerinə yetirilməsi ilə bağlı vəkillik və ictimai maarifləndirmə işlərini aparmaqdır. Bildiyiniz kimi, Minilliyin İnkişaf Məqsədləri 2000-ci ildə BMT-nin zirvə toplantısında 149 -dan çox ölkənin rəhbərinin imzası ilə qəbul edilib. O cümlədən Azərbaycan hökuməti adından ulu öndər Heydər Əliyev minilliyin deklarasiyasını imzalayıb. Bu deklarasiya 8 bəndən ibarətdir. Bu əsas 8 bəndi 2002-ci ildən 2015-ci ilə qədər 150 çox dövlət rəhbəri öz ölkəsində yerinə yetirərsə, 15 il müddətində dünyada ifrat yoxsulluğun səviyyəsi yarıbayarı azalar. Bu bəndlərdə gender bərabərliyi, gündəlik gəlirlərin 1 ABŞ dollarından daha yuxarı qalxması, səhiyyə xidməti, uşaq evlərinin sayının azadılması, ananın səhhətinin yaxşılaşdırılması, qlobal əməkdaşlıq, QİÇS və malyariya və başqa xəstəliklərlə bağlı insanlara yardımların göstərilməsi və s. məsələlər yer alıb.

Biz həm Bakıda, həm Bakı ətrafında və həm də regionlarda yerli səhiyyə müəssisələri ilə çalışırıq. Ümumiyyətlə, biz üç istiqamətdə fəaliyyət göstəririk. Birinci ictimai maarifləndirmə (müxtəlif festivalar, ictimai aksiyalar, forumlar daxildir), ikinci tədqiqatlar və araşdırmalar, üçüncü lobbiçilik.

Parlamentlə əlaqələrimiz çox yaxşıdır. Parlamentin Sosial Siyasət Komissiyası ilə vaxtaşırı görüşürük. Parlament dostluq qrupu yaratmışıq. Bu qrup çərçivəsində regionlara səfərimiz olur, insanlarla görüşürük, yerlərdə səhiyyə istiqamətində gedən irəliləyişlər və çatışmamazlıqlar sahəsində fikir mübadiləsi aparırıq.

Həmçinin, bizim koalisiya Avropa Yoxsulluqla Mübarizəyə Qlobal Çağırış Koalisiya şəbəkəsinin 33 üzvündən biridir. Deyərdim ki, o üzvlər arasında öz fəallığı ilə seçilir və Azərbaycanı layiqincə təmsil edirik.

-Qeyd etdiniz ki sizin təşkilat üç istiqamət (maarifləndirmə, tədqiqatlar, araşdırmalar və lobbiçilik) üzrə fəaliyyət göstərir. Maraqlıdır siz, bu istiqamətlər üzrə hansı işləri görmüsünüz?

-Qeyd edim ki, ictimai maarifləndirmə sahəsində Bakı, Sumqayıt, Lənkəran, Füzuli, Bərdə, Tərtər kimi rayonlarda yerli icra orqanlarının dəstəyi ilə vətəndaş cəmiyyətinin, media mənsublarının, əhalinin geniş formatda toplaşdığı tədbirlər keçirmişik. Keçirdiyimiz tədbirlərin məqsədi kompaniya məhsullarının paylanmasıdır. Kompaniya məhsulları nədən ibarətdir? Ümumiyyətlə, Minilliyin İnkişaf Məqsədləri nədir, bizim yerli hökumətimiz beynəlxalq səviyyədə hansı öhdəlikləri götürüb və bu ümumbəşəri bəndlərlə bağlı Azərbaycanın və dünyanın mənzərəsi necədir. Eyni zamanda bu sahədə ictimai maarifləndirmə aparırıq. Yerli icra orqanlarının, səhiyyə müəssisə rəhbərlərinin və əhalinin fikirlərini dinləyirik. Azərbaycan hökuməti ilə yerli və milli səviyyədə əməkdaşlıq edirik və çalışırıq ki, onlar 2015-ci ilə qədər daha ciddi addımlar atsınlar.

Ümumiyyətlə, MİM-nin əksər bəndləri ilə bağlı Azərbaycanda vəziyyət normaldır. Əsas həyəcan siqnalı səhiyyə istiqamətindədir. Bir yaşına qədər və beş yaşına qədər uşaq ölümü və ana səhhətinin pisləşməsi. Regionlarda həyəcan təbili işsizliyin olması, maarifçiliyin çox aşağı olması ilə bağlıdır. Bunun kökündə yoxsulluq, maariflənmənin aşağı olması, mental problemlər və ənənələr durur. Bu gün regionlarda yoxsulluqdan anaların çoxu doğum evlərinə gec gedir və ya getmir. Bilirsiniz regionlarda əhali öz həyatyanı sahələrinin məhsulunun gəlirindən asılı olur, ildə bir dəfə və iki dəfə həyatyanı sahələrdən gəlir əldə edirlər. Bu gəlirlə onlar bütün ehtiyaclarını ödəməlidirlər. Bunun üçün də əsas qida və kommunal xərclər önə gəlir, nəinki təhsil və səhiyyə xərcləri. Yəni maliyyənin aşağı olması ilə bağlı çoxları evdə doğuşlara üstünlük verir. Ucqar kəndlərdə doğum evləri və feldşer mama məntəqələri yoxdur və çox pis vəziyyətdədir. Bu gün yerlərdə tibbi xidmətin təşkil olunmaması əsas problemdi.

-Lobbiçilik fəaliyyətinizlə bağlı nə deyə bilərsiniz.

- Millət vəkillərimiz vaxtaşırı regionlarda olurlar və seçicilərlə görüşürlər. Ancaq regionlardakı problemlər, xüsusilə qadınların mövcud problemi və səhiyyəyə çıxışı ilə bağlı məsələlər o dərəcədə də milli məclisin kürsüsündə səslənmir. Biz lobbiçilik çərçivəsində tədqiqat və araşdırmalar aparırıq. Zənginləşən dövlət büdcəmizdən yerlərə nə çatır və necə çatır? Bu istiqamətdə biz təhlillər aparırıq. O cümlədən əhalinin maddi durumunun nə dərəcədə yaxşılaşdırılması, demoqrafiya, ana və uşaq sağlamlığı ilə bağlı mövcud olan dövlət proqramlarının təhlili və s. bağlı. BMT -nin Uşaq Fondunun vaxtaşırı verdiyi hesabatlara istinad edilir. Ancaq biz istəyirik ki, bizim özümüzün milli hesabatlarımız olsun. Bunun üçün də yuxarıda qeyd etdiyim araşdırma və təhlilləri aparırıq. Və bu araşdırmalardan gələn tapıntıları biz ümumiləşdirib CD formatında və yaxud kitabça formatında hazırlayıb Sosial Siyasət Komissiyasının üzvlərinə çatdırırıq. Onlarla daim fikir mübadiləsi aparırıq. Səhiyyə ilə bağlı hər hansı qanun layihəsi olursa və yaxud buna alternativ hər hansı addiyyati dövlət aktları qəbul edilirsə ekspertlərimiz gördüklərimiz işlərə əsasən təkliflər paketini hazırlayır və biz komissiyaya təqdim edirik.Qeyd edim ki, ancaq lobbiçiliyimiz bununla tükənmir. Biz İqtisadi İnkişaf Nazirliyi, Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi və Səhiyyə Nazirliyi ilə də vaxtaşırı görüşlər keçiririk, problemləri diqqətə çatdırırıq.

-Bildiyimizə görə, siz bu yaxınlarda İsveçrə hökumətinin təsis etdiyi “Liderlik” mükafatı ilə təltif olunmusunuz. Bu barədə məlumat verməyiniz maraqlı olardı.

- İsveçrə hökumətinin Cənubi Qafqaz üzrə təsis etdiyi “Liderlik” mükafatının 2010-cu il üzrə qalibi olmuşam. Bunun üçün də mən iyun ayının 25-dən iyulun əvvəllərinə qədər İsveçrədə oldum.

Məlumat üçün bildirim ki, İsveçrə hökuməti 1993-cü ildən başlayaraq Cənubi Qafqazda beynəlxalq münasibətlər çərçivəsində bilik və bacarıqların inkişaf etdirilməsi yönümündə dövlət qulluqçuları ilə sıx çalışırlar və hər il üç respublikada müxtəlif mövzularda çox mütəşəkkil proqramlar həyata keçirirlər.Bu proqramı ölkəmizdə Azərbaycan Diplomatiya Akademiyası və Prezident Yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyası ilə birgə həyata keçirirlər.

Xatırladım ki, 2009-cu ilin oktyabrında Bakıda İnsan Haqları və Beynəlxalq Humanitar Qanun üzrə keçirilən kursun qalibi və iştirakçısı olmuşam. Bu kursun iştirakçısı olduqdan sonra artıq digər mərhələlərə müraciət etmək olur, o cümlədən “Liderlik” mükafatına. Azərbaycandan ilk nümayəndə mən idim, Gürcüstan və Ermənistandan da dörd nümayəndə.

İsveçrədə çox maraqlı və gözəl günlər keçirdik. Siyasi hakimiyyətin yerləşdiyi Bergen şəhərində olduq, xarici işlər nazirliyində, parlamentdə görüşümüz oldu. İsveçrə çoxmillətli bir ölkədir və burda 24-27 arası kiçik ştatlar var. Ştatların hər birinin öz təmsilçiliyi var. İsveçrədə yaşayan hər kəs ən azı dörd dili (ingilis, italyan, alman və fransız) bilməlidir. Həm dil bilmək qabiliyyəti , həm iş təcrübəsi, həm də bilik və təcrübəsi nəzərə alınaraq 18 yaşı tamam olan hər bir gənc parlamentdə təmsil oluna bilər. Yəni 18 yaşlı gəncin həm seçicilik və həm də seçilmək hüququ var. İsveçrənin Xarici İşlər Nazirliyində görüşdə bildirib ki, Cənubi Qafqaza yardım çərçivəsində Azərbaycana daha çox önəm verilir enerji təhlükəsizliyi baxımından ölkəmizlə münasibətlər daha da yaxınlaşıb. Eyni zamanda Azərbaycanda bu ildən başlayaraq Mərkəzi Aran rayonlarında kənd təsərrüfatının inkişafı və fermerlərin bazarlara çıxışı ilə bağlı İsveçrə Əməkdaşlıq və İnkişaf Fondu külli miqdarda maliyyə vəsaiti ayırıb. Bir faktı da qeyd edim ki, Azərbaycana İsveçrə hökumətinin bu cür yanaşması heç də orda təmsil olunan ermənilərin xoşuna gəlmirdi. Çünki onlar istəyirlər ki, İsveçrə hökumətindən Azərbaycana ayrılan sərmayələr qədər onlarda qrant və yardımlar alsınlar. Amma, Azərbaycanın yerləşdiyi coğrafi məkan, təbii resurslar, qərbə doğru götürdüyü yol, inteqrasiya daha önəmlidir və daha üstündür. Qərbdə bunu dəstəkləyir. Ümumdünya Ticarət Təşkilatında və bir neçə beynəlxalq institutlarda da görüşlərimiz oldu.

-Sizə təqdim edilən “Liderlik” mükafatınnın hansı üstünlükləri var?

-Əvvələn, fəxr edirəm ki, istisna hal olaraq Vətəndaş Cəmiyyətinin təmsilçisi kimi bu mərasimə qatıldım və mükafat aldım. Çünki İsveçrə hökumətinin 1993-cü ildən bəri tərtib etdiyi proqram çərçivəsində bu yeganə və istisna bir haldır. Bu proqram əsasən dövlət qulluqçularına aid olur. Bu proqramda belə bir fəlsəfə yanaşma var ki, indidən hər üç respublikadan olan gənc dövlət qulluqçularının bir araya gətirilməsi və onların bilik və bacarıqlarının inkişaf etdirilməsi gələcəkdə Qafqazda sülhün daha uzun müddətli olmasına təminat verəcək. Orda olduğum müddətdə Azərbaycan haqqında, Dağlıq Qarabağ problemi, ölkəmizin iqtisadi sahədə həyata keçirdiyi siyasət və islahatlar, Azərbaycanın qərbə inteqrasiyası və demokratik dəyərlərin dəstəklənməsi istiqamətində aparılan işlər haqqında məlumatları bacardığım qədər orda təmsil olunan rəsmilərə çatdırdım. Bundan sonrakı fəaliyyətimdə də bu prinsipi əsas götürəcəyəm.

Günay

Paritet.- 2010.- 24-25 avqust.- S. 12.