Sığorta sahəsində hüquqi islahatlar gözlənilir

Avtomobil qəzaları zamanı zərər çəkənlərin mənafeyini qorumaq məqsədilə nəqliyyat vasitəsi sahiblərinin mülki məsuliyyətinin icbari sığortası məbləğinin bir neçə dəfə artırılması nəzərdə tutulur

Başa vurduğumuz 2009-cu ildə dünyanı bürümüş böhran bir çox dövlətlərin, o cümlədən inkişaf etmiş ölkələrin iqtisadiyyatına, maliyyə-kredit sektoruna, investisiya qoyuluşuna ciddi zərbə vurub. Hesabat ilində dünya iqtisadiyyatının 1,1%, ticarət dövriyyəsinin 11,0%-dən çox azalması barədə Beynəlxalq Valyuta Fondu məlumat verib. Bir sıra dövlətlər maliyyə vəziyyətini tənzimləmək və böhranın nəticəsini aradan qaldırmaq məqsədi ilə beynəlxalq maliyyə-kredit təşkilatlarına müraciət ediblər. Azərbaycan Respublikasının iqtisadiyyatı həyata keçirilən tədbirlər nəticəsində böhranın törədə biləcəyi fəsadları qabaqlayaraq böhrana məruz qalmadı. 2009-cu ilin yekunlarına görə Azərbaycan dünya miqyasında ən sürətlə inkişaf edən ölkələr arasındadır. Bununla da Azərbaycan nəyə qadir olduğunu bir daha bütün dünyaya sübut etdi. Bu barədə Dövlət Sığorta Şirkətinin sədri Məmməd Məmmədov yap.org.az saytına müsahibəsində məlumat verib.

Onun dediyinə görə,respublika iqtisadiyyatının dinamik inkişafı, əhalinin maddi-rifah halının yaxşılaşması, sənayenin inkişafı bütün sahələrdə olduğu kimi sığorta bazarının inkişafına zəmin yaradır. Qüvvədə olan “Sığorta fəaliyyəti haqqında” qanun respublikada sığorta bazarının formalaşmasına, təkmilləşdirilməsinə, inkişafına, sığortalılara dolğun sığorta təminatı yaratmağa münbit şərait yaradıb:”Sığortaçılar Respublikada mövcud olan iqtisadi şəraitdən istifadə edərək əhaliyə müxtəlif növ sığorta xidmətləri göstərməklə 2009-cu ildə Respublika üzrə 163.31 milyon manat sığorta haqqı toplanılmasına nail olmuşlar”.

Dövlət Sığorta Şirkətinin sığorta bazarında yeri

Qeyd edilib ki, Dövlət Sığorta Şirkəti sığorta bazarında fəaliyyət göstərən 28 sığortaçı arasında ən təcrübəli şirkətlərdən biri olmaqla, respublika ərazisində fəaliyyət göstərən 80 filialında yüksək ixtisaslı mütəxəssislər hüquqi və fiziki şəxslərə 30-a yaxın sığorta növü üzrə xidmət göstərirlər. Belə ki, yanğından icbari sığorta, nəqliyyat vasitəsi sahiblərinin mülki məsuliyyətinin icbari sığortası, ekoloji icbari sığorta, sərnişinlərin icbari sığortası, vətəndaşlara məxsus tikintilərin, ev əmlakının mal-qaranın, nəqliyyat vasitələrinin, kənd təsərrüfatı bitkilərinin məhsulunun, bədbəxt hadisələrdən, tibbi sığorta və sair sığorta növləri üzrə müqavilə bağlanması təmin edilib.

Şirkətin kollektivi 2009-cu ildə 26,5 milyon manat sığorta haqqı toplanmasını təmin edib ki, bu da 2008-ci ildən 4,7 milyon manat çoxdur. Şirkətin 2009-cu ildəki fəaliyyəti sığortalılar və Kütləvi İnformasiya Vasitələri tərəfindən yüksək qiymətləndirilərək şirkətlər arasında “İlin Şirkəti” mükafatına layiq görülüb. Bu da şirkətin kollektivini cari ildə də daha yüksək nailiyyətlər qazanmağa istiqamətləndirməklə yüksək əzmlə çalışmağa, sığortalılara daha dolğun və önəmli sığorta xidməti göstərməyə sövq edir.

Şirkətimiz sığorta fəaliyyətinin və idarəetmənin beynəlxalq tələblərə uyğun təkmilləşdirilməsinə, sığortalılara xidmət keyfiyyətinin yüksəldilməsinə görə Beynəlxalq İSO 9001 2008 keyfiyyət sertifikatını alıb:”2009-cu il qeyd olunanlarla bərabər həm də şirkətə müddətsiz lisenziya verilməsi ilə yadda qalıb. Şirkət sığortalılara dolğun sığorta xidməti göstərməsi üçün qüvvədə olan sığorta qaydaları və təlimatlarını yenidən beynəlxalq standartlara uyğun hazırlayıb Maliyyə Nazirliyi Dövlət Sığorta Nəzarəti Xidməti ilə razılaşdırılıb. Bu qaydalar hüquqi və fiziki şəxslərin əmlak mənafeləri və orada çalışan işçi və qulluqçulara daha dolğun sığorta təminatı yaratmağa zəmin yaradacaq”.

Onun sözlərinə görə, sığorta sahəsinin inkişafına hökumətin xüsusi diqqət və nəzarəti vardır. Bu məqsədlə Prezident, Milli Məclisi, Maliyyə Nazirliyi və Sığorta Nəzarəti xidməti tərəfindən müxtəlif normativ hüquqi aktlar qəbul edilib. Hərbi qulluqçuların, dövlət qulluqçularının, məhkəmə və hüquq-mühafizə orqanlarında çalışan işçilərin, millət vəkillərinin, Xarici ölkələrdə fəaliyyət göstərən diplomatik nümayəndəliklərdə qulluq edən şəxslərin sosial şəraitinin yaxşılaşdırılması məqsədilə onların həyat və sağlamlığının icbari sığortası haqqında müvafiq qanunlar qəbul edilıb. Geniş şəbəkəyə malik olmasına görə qeyd olunan sığortaların aparılması qanunla bilavasitə Dövlət Sığorta Şirkətinə həvalə olunub.

Xatırladılıb ki, kənd təsərrüfatının inkişafı üçün müxtəlif güzəştlər və imtiyazlar verilir. Kənd təsərrüfatında sığortaya dövlət qayğısı kimi “Kənd təsərrüfatında sığortanın stimullaşdırılması haqqında” qanunun qəbul edilməsi buna əyani sübutdur: “ Qanunun icrası ilə əlaqədar Nazirlər Kabinetinin 15 fevral 2007-ci il tarixli 32 saylı qərarı ilə buğda, arpa, qarğıdalı, günəbaxan dəni, kartof, şəkər çuğunduru, tərəvəz, sitrus bitgiləri və meyvə bağlarının məhsulunun sığortası üzrə hesablanmış sığorta haqqının 50% büdcə vəsaiti hesabına ödənilməsi nəzərdə tutulub. Kənd təsərrüfatı bitkilərinin sığortası sahəsində İsmayıllı, Lənkəran, Daşkəsən və sairə rayon filiallarının mütəxəssisləri fermer təsərrüfatları ilə müəyyən iş aparıb və həmin rayonun fermer təsərrüfatlarına qərarda nəzərdə tutulmuş sığorta hadisələri nəticəsində dəyən zərər müqavilə əsasında ödənilib ki, bu da fermerlərin maliyyə vəziyyətinin yaxşılaşdırılması üçün əsas istiqamətlərdən biridir. Təəssüflə qeyd etməliyik ki, respublika ərazisində fəaliyət göstərən kəndli fermer təsərrüfatları bu məsələyə lazımi əhəmiyyət verməyərək, kənd təsərrüfatı bitkilərinin məhsulunun sığorta olunmasını təmin etmirlər”.

Sığortalılara dəyən zərərlərin ödənilməsində təminat səviyyəsi

O qeyd edib ki, 1996-cı ildə qüvvəyə minmiş “Nəqliyyat vasitəsi sahiblərinin mülki məsuliyyətinin icbari sığortası haqqında” qanun və 1999-cu ildə həmin qanuna müvafiq dəyişikliklərlə nəzərdə tutulan (əmlaka dəyən zərər görə 1000 manat, səhhətə dəyən zərər görə 5000 manat) 6000 manat məsuliyyət məbləği avtomobil parkında qeydiyyatdan keçmiş nəqliyyat vasitələri üçün çox azdır:” Yol nəqliyyat hadisəsi zamanı zərər çəkmiş şəxslərin mənafeyini qorumaq məqsədilə bu növ sığorta üzrə məsuliyyət məbləğinin bir neçə dəfə artırılması barədə aidiyyatı təşkilatlara təklif verilib. Hazırda bizim təşəbbüsümüzlə qaldırılan məsələ Maliyyə Nazirliyinin müvafiq şöbəsi tərəfindən baxılıb aidiyyatı təşkilatlara təqdim edilıb.

Bu dəyişikliklər nəzərə alındıqda sığortalılara dəyən zərərlərin tam ödənilməsinə təminat yaratmaqla bərabər bu növ sığorta üzrə daxil olmalarda xeyli artacaq.

Bununla yanaşı “Yanğından icbari sığorta”, “Sərnişinlərin icbari sığortası “ və “Ekoloji sığorta haqqında” qanunlarda da dəyişikliklərin aparılması nəzərdə tutulur”.

Maarifçilik problemi

Bildirilib ki, regionlarda olan vətəndaşlar sığortanın bu qaydalarından lazımi səviyyədə istifadə etmirlər. Son dövrlər respublika ərazisində baş verən təbii fəlakətlər nəticəsində vətəndaşların tikililərinə, ev əmlakına böyük məbləğdə zərər dəyir. Onların əmlakları sığorta olunmadığından onlara dəyən zərərlər sığortaçılar tərəfindən yox, büdcədən ayrılan vəsait hesabına yardım şəklində ödənilir.

Məsələn, 2009-cu ildə Gədəbəy rayonu ərazisinə düşmüş güclü dolu nəticəsində zərər çəkmiş vətəndaşlara onların bağladığı sığorta müqaviləsi müqabilində müvafiq sığorta ödənişi verilib ki, bu da onların zədələnmiş tikintilərinin bərpasına köməklik edib.

Ona görədə respublika ərazisində mülkiyyət formasından asılı olmayaraq fəaliyyət göstərən idarə, müəssisə və təşkilatların rəhbərlərinə, sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan iş adamlarına təklif olunur ki, Dövlət Sığorta Şirkətində mövcud olan sığorta xidmətlərindən istifadə edərək yanğın, zəlzələ, təbii fəlakətlər və gözlənilməz hadisələr nəticəsində dəyən zərərlərin ödənilməsinə təminat yaratmaq məqsədi ilə onlara məxsus əmlakları, işçi, qulluqçuların həyat və sağlamlığını, məsuliyyətlərini, nəqliyyat vasitələrini sığorta etdirmək üçün Dövlət Sığorta Şirkətinin yerli filiallarına müraciət etsinlər.

Paritet.- 2010.- 11-12 mart.- S. 11.