Ölkəmizdə İKT sektoru dinamik inkişaf dövrünü yaşayır

Ölkəmizdə vətəndaş cəmiyyətinin qurulması istiqamətində ən zəruri məsələlərdən biri informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının (İKT) inkişafıdır. Hazırda bu istiqamətdə dövlət səviyyəsində ardıcıl, məqsədyönlü tədbirlər həyata keçirilir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev tərəfindən İKT-yə göstərilən diqqət və qayğı, aparılan məqsədyönlü siyasət, reallaşdırılan genişmiqyaslı proqramlar və layihələr sayəsində İKT sektoru dinamik inkişaf dövrünü yaşamaqdadır.

AMEA İnformasiya Texnologiyaları İnstitununun direktoru, professor Rasim Əliquliyev “Paritet” qəzetinə açıqlamasında qeyd etdi ki, bu gün Azərbaycan qlobal informasiya cəmiyyətinin qurulmasında ən öndə gedən ölkələrdən biridir: “Ölkədə Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyinin yaradılması, respublikamızın müxtəlif təbəqələrində, informasiya texnologiyalarının geniş tətbiqi, orta ümumtəhsil məktəblərinin kompüterləşdirilməsi, müxtəlif strateji əhəmiyyətli İKT layihələrinin həyata keçirilməsi, ayrı-ayrı nazirliklərdə geniş şəbəkə infrastrukturunun yaradılması, yeni iş yerlərinin açılması, mobil telefon bazarında sürətli inkişafın nəzərə çarpması kimi göstəricilər respublikamızda informasiya cəmiyyətinin inkişafını xarakterizə edən indikatorlardır”. İnformasiya cəmiyyəti quruculuğunda ən mühüm addım “Azərbaycan Respublikasının inkişafı naminə informasiya və kommunikasiya texnologiyaları üzrə Milli Strategiyanın (2003-2012)” qəbul olunmasıdır deyən R.Əliquliyev bildirdi ki, o, bu sahənin mütəxəssisi kimi Azərbaycanda informasiya cəmiyyətinin qurulması istiqamətində görülən işlərdən tam razıdır:” Azərbaycanda informasiya cəmiyyətinin qurulması prosesi dövlət siyasətinin əsas prioritet istiqamətlərindən biri kimi elmi əsaslara söykənərək, sistemli şəkildə, dünya standartlarına uyğun məqsədli proqramlarla, beynəlxalq qurumların və ekspertlərin dəstəyi ilə həyata keçirilir. Ölkəmizdə İKT-nin inkişafı, informasiya cəmiyyətinin formalaşması ulu öndər Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. 2003-cü ildə Heydər Əliyev qeyd etdiyim Milli Strategiyanı təsdiq etdi ki, bu da ölkədə informasiya cəmiyyəti və onun mühüm tərkib hissəsi olan elektron hökumət quruculuğuna start verdi. Əsası ulu öndər tərəfindən qoyulan bu strategiya cənab Prezident İlham Əliyev tərəfindən davam etdirilir. Cenevrədə keçirilən İnformasiya Cəmiyyəti üzrə Dünya Sammitində ölkə başçısı “Qara qızılı insan qızılına çevirək” tezisini səsləndirməklə Azərbaycan iqtisadiyyatında yeni inkişaf mərhələsinin əsasının qoyulduğunu bütün dünyaya bəyan etdi və ölkədə informasiya cəmiyyətinin qurulması istiqamətində dövlət səviyyəsində məqsədyönlü işlərə start verdi.Ölkədə İKT və informasiya cəmiyyətinin formalaşmasının qanunvericilik bazasının yaradılması istiqamətində də mühüm addımlar atılır. Ölkə başçısı tərəfindən bu məqsədlə bir sıra qanun, fərman və sərəncamlar imzalanıb”.

İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun informasiya cəmiyyəti sahəsində dövlət siyasəti istiqamətində qəbul edilən proqram və qanunlardan irəli gələn məsələlərin həllində bilavasitə iştirak etdiyini deyən həmsöhbətimiz bildirdi ki, “Elektron Azərbaycan” Dövlət Proqramı çərçivəsində qarşıya qoyulan məsələlərin həlli istiqamətində informasiya cəmiyyətinin elmi-nəzəri əsaslarının tədqiqi, intellektual korporativ şəbəkə və sistemlərin yaradılması, internet mühitində etibarlı, təhlükəsiz (e-hökumət,e-bələdiyyə və s.) texnologiyalarının işlənilməsi sahəsində mühüm elmi nəticələr əldə edilib:” İnstitut əməkdaşları Goranboy, Tərtər və Qax rayonlarının orta ümumtəhsil məktəblərinin “İnformatika” müəllimlərinə informatika kursunun tədrisində və “Ən yaxşı informatika müəllimi” pilot layihəsinin həyata keçirilməsində yaxından iştirak edib. İnternet- beynəlxalq kompüter şəbəkəsinin Azərbaycan qovşaqlarının inkişaf etdirilməsi və Milli CERT-in yaradılması, Azərbaycan qovşaqlarının infrastrukturunun genişləndirilməsi, onların funksional imkanlarının və səmərliliyinin artırılması istiqamətində bir sıra işlər yerinə yetirilib”.

Artıq İKT Azərbaycanda digər sahələrdə olduğu kimi təhsil sisteminədə də geniş şəkildə tətbiq edilir və bu istiqamətdə məqsədyönlü işlər aparılır. Belə ki, bu günlərdə ölkəmizdə Təhsil Nazirliyi tərəfindən, Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi ilə “Təhsil və Texnologiya vasitəsilə iqtisadi inkişaf” adlı beynəlxalq konfrans keçirilib. R.Əliquliyev qeyd edir ki, informasiyalaşdırma prosesində təhsil sistemi xüsusi diqqət tələb edən sahədir:” Son vaxtlar təhsil sistemində həyata keçirilən tədbirlər, xüsusilə elektron dərs vəsaitlərinin hazırlanması da təhsil sistemində, bütövlükdə ölkədə informasiya cəmiyyəti quruculuğu prosesinin növbəti mərhələyə -informasiyalaşdırma mərhələsinə keçdiyindən xəbər verir. Təhsil Nazirliyində elektron dərs vəsaitlərinin hazırlanması istiqamətində atılan addımlar təqdirəlayiqdir. İnformasiya cəmiyyətinin qurulması üçün lazım olan texnoloji vasitələri xaricdən gətirmək, bütün təhsil müəssisələrini təmin etmək mümkündür. Ancaq elə məsələlər var ki, onlar yalnız Azərbaycan reallıqlarına, ənənələrinə, mentalitetinə əsaslanaraq həll olunmalıdır. Bunlar e-kontentlərin bir hissəsi olan e-dərsliklərdir. E-dərslikləri biz özümüz - Azərbaycanın alim və mütəxəssisləri birgə çalışaraq hazırlamalıyıq. Bu cür dərsliklərin meydana gəlməsi yeni e-müəllimlərin yetişdirilməsi problemlərini ortaya çıxarır. Çünki elektron müəllim olarsa, e-şagird, e-məktəb və daha sonra müxtəlif e-peşələr meydana gələcək. Bütün bunları e-müəllim yetişdirəcək, nəhayət, e-vətəndaş yetişdirilməsi problemi həll ediləcək”.

Xaricdəki soydaşlarımız tarix və mədəniyyətimizi İKT vasitəsilə öyrənəcək

İKT-nin təhsil sahəsində tətbiqinin geniş miqyas alması nəinki ölkə daxilində, həm də ölkədən kənarda yaşayan azərbaycanlılar üçün Azərbaycan dili, tarixi, ədəbiyyatı və s. haqqında öyrənmək üçün geniş imkanlar açır. Belə ki, Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsindən aldığımız məlumata görə, “Virtual həftə sonu məktəbi”nin təqdimatı olacaq. Bu layihənin məqsədi xarici ölkələrdə yaşayan azərbaycanlı uşaqlara və gənclərə müasir informasiya texnologiyaları vasitəsilə ana dili, Azərbaycan tarixi, mədəniyyəti və coğrafiyasının tədris edilməsi, soydaşlarımızın milli ruhda tərbiyə olunmasına xidmət etməkdir. “Virtual həftə sonu məktəbi” xarici ölkələrdə yaşayan və Azərbaycan haqqında yetərli bilgisi olmayan hər bir azərbaycanlı gəncə virtual məkanın imkanlarından istifadə edərək ana dilini öyrənmək, doğma Vətənin tarixini, coğrafiyasını, ədəbiyyatını və mədəniyyətini mənimsəmək imkanı yaradır. Burada bir neçə istiqamət üzrə məlumat əldə etmək mümkündür: “Ana dili” bölməsində Azərbaycan dilinin qrammatikası, fonetika, leksika, morfologiya, köməkçi nitq hissələri, sintaksis dərsləri yerləşdirilib. “Azərbaycan coğrafiyası” bölməsində Azərbaycanın fiziki və iqtisadi coğrafiyası barədə məlumatlar öz əksini tapıb. “Azərbaycan tarixi” bölməsi Azərbaycanın ən qədim dövrlərdən müasir günümüzə qədər olan tarixini əhatə edir.

Qeyd edək ki, bu ideya ilk dəfə olaraq, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə 2007-ci ilin noyabrın 17-19-da Bakıda keçirilmiş Türk Dövlət və Cəmiyyətlərinin XI Dostluq, Qardaşlıq və Əməkdaşlıq Qurultayında irəli sürülüb. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun direktoru, AMEA-nın müxbir üzvü Rasim Əliquliyev Qurultayın Elm, təhsil və texnologiya komissiyasının iclasındakı çıxışında xaricdə yaşayan soydaşlarımıza milli-mənəvi irsimizin, tariximizin öyrədilməsinə ciddi ehtiyac duyulduğunu nəzərə alaraq, bu sahədə virtual məkanın imkanlarından daha geniş şəkildə faydalanmağın vacibliyini vurğulayıb. Layihənin həyata keçirilməsinə 2009-cu ildə başlanılıb. Bu zaman müxtəlif ölkələrin bu sahədəki təcrübəsi öyrənilib. Layihə Azərbaycan Təhsil Nazirliyinin müvafiq tədris proqramları, dərs vəsaitləri, Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyasının test vəsaitləri əsasında hazırlanıb.

“Azərbaycan əhalisinin 50%-i internet istifadəçidir”

Hər il ənənəvi olaraq ölkəmizdə “BakuTel” sərgisinin keçirilməsi cəmiyyətdə İKT-nin geniş formada təbliği , iqtisadi əlaqələrin genişləndirilməsi, dünyada mövcud olan ən yeni texnologiyalarla ictimaiyyətin tanış olması üçün yaxşı bir platformadır. Bu il ölkəmizdə keçirilən XVI”BakuTel-2010” Azərbaycan Beynəlxalq Telekommunikasiya və İnformasiya Texnologiyaları sərgisində çıxış edən rabitə və informasiya texnologiyaları naziri Əli Abbasov bildirdi ki, bu gün Azərbaycanın həm iqtisadi, texniki, həm də siyasi nöqteyi-nəzərdən mürəkkəb transmilli İKT layihələrini reallaşdırmaq niyyəti dünya ictimaiyyəti tərəfindən müsbət qarşılanır:” Milli peykin orbitə buraxılması üçün işlər davam etdirilir, “E-hökumət”, AzDATACOM və “Xalq kompüteri” layihələrinin əhatə dairəsi genişlənir, “E-imzanın” tətbiqi üzrə işlər yekunlaşmaq üzrədir. İnnovativ fəaliyyətin təşkili, ixrac potensialının artırılması və kadr hazırlığının səviyyəsinin yüksəldilməsi məqsədilə “Regional innovasiya zonası”nın yaradılması prosesi davam etdirilir “. Nazir qeyd edib ki, bütün bu nailiyyətlərin davamı olaraq, bu il qəbul olunmuş “Azərbaycan Respublikasında rabitə və informasiya texnologiyalarının inkişafı üzrə 2010-2012-ci illər üçün Dövlət Proqramı” (Elektron Azərbaycan)” və “Azərbaycan Respublikasında 2010-2011-ci illərdə “Elektron hökumət”-in formalaşdırılması üzrə Fəaliyyət Proqramı” qarşımıza mühüm vəzifələr qoymaqla bərabər, ölkəmizdə informasiya cəmiyyəti quruculuğu istiqamətində yeni imkanlar açır”.

Ölkədə bu sahədə onlarla layihənin icra olunduğunu bildirən nazir onu da qeyd etdi ki, hazırda Azərbaycan əhalisinin 50%-i internet istifadəçidir ki, onun da 12%-i geniş zolaqlı internetə qoşulub: “Eyni zamanda biz ölkədə rəqəmli televiziya yayımının tam tətbiqinə dair işləri davam etdiririk və artıq 2012-ci ildə Azərbaycanda analoji TV yayımı rəqəmsal televiziya yayımı ilə əvəzlənəcək. Bu da Beyənlxalq Telekommunikasiya İttifaqının bütün ölkələr qarşısında qoyduğu tələbdən 3 il tez deməkdir”.

Ölkə Prezidenti İlham Əliyev İKT-haqqında dəyərli bir fikri var:”Mən informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının Azərbaycanda tətbiqini prioritet məsələ hesab edirəm”. Prezidentimizin bu fikirlərinin təsdiqi kimi, Azərbaycanda bu günlərdə keçirilən “BakuTel-2010” sərgisi yüksək texnologiya və rabitə vasitələri sahəsində ölkəmizin başqa ölkələr ilə qarşılıqlı faydaya əsaslanan əlaqələrinin gələcəkdə də möhkəmlənməsinə xidmət edəcək və İKT sənayesinin innovasiyalı texnologiyalar əsasında yenilənməsi istiqamətində lokomotiv rolu oynayacaq.

Ağasəf BABAYEV

Paritet.- 2010.- 27-29 noyabr.- S. 13.