“Diasporumuz gənc deyil...”

Bülənd Gürçam: “Bəzi diaspor təşkilatlarının adı böyükdür, amma iş qabiliyyəti yoxdur”

1988-ci ildən başlayan Qarabağ münaqişəsi dörd il ərzində xarici mətbuatda çox vaxt birtərəfli işıqlandırılıb. Bu münaqişədə marağı olanlar bizi zalım, erməniləri məzlum kimi qələmə veriblər. Nəhayət, gec də olsa həqiqət öz yerini tapır, məzlum cildinə girmiş iblislərin kimliyi aydın olur. Həqiqətin dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasında əsas vəzifə xaricdə yaşayan soydaşlarımızın üzərinə düşür. Türkiyədə, Almaniya, Fransa, ABŞ, Belçika və s. dövlətlərdə fəaliyyət göstərən cəmiyyətlər güclü Azərbaycan lobbisinin təməlini qoyur. Belçika vətəndaşı Bülənd Gürçamın da xaricdə yaşayan həmvətənlərimizdən biri kimi bu baxımdan əvəzsiz xidmətləri olub. Əslən irəvanlı olan B.Gürçamın peşəkar diaspor rəhbəri kimi fəaliyyəti 1980-ci illərdən başlayıb. Brüsselə gəldiyi gündən Azərbaycan həqiqətlərinin təbliğatı ilə məşğul olan B.Gürçam 1987-ci ildə Belçikada ilk türk nəşri olan “Qürbət” adlı qəzet nəşr edib. Elə həmin dövrlərdə Azərbaycanda yaranmış “Vətən” cəmiyyəti ilə əlaqələr quran B.Gürçamın məqalələri “Odlar yurdu” qəzetində də çap edilməyə başlayıb. “Vətən” cəmiyyəti ilə bir sıra tədbirlər həyata keçirən B.Gürçam Azərbaycanın Avropada təbliği ilə əlaqədar yeni forma və üsullar tapıb, bu sahədə zəngin təcrübə toplayıb. 2000-ci ildən “Azərbaycan Kültür və İnformasiya” məcmuəsini, 2003-cü ildən isə hər il Xocalı faciəsinin anımı ərəfəsində dörd dildə “Genocide” jurnalını nəşr edən Bülənd, Xocalı həqiqətləri, ermənilərin azərbaycanlılara qarşı terrorçu əməlləri barədə avropalılara bu gün də ən yeni və operativ informasiyalar verməkdə davam edir. Qeyd edək ki, B.Gürçam hazırda “Belçika-Azərbaycan Evi”nin sədri, eləcə də “EURO Xəbər” qəzetinin təsisçisi və rəhbəridir. O, “Paritet”ə müsahibəsində öz diaspor təcrübəsini bölüşdü.

-“Belçika-Azərbaycan Evi” bir diaspor təşkilatı kimi simvolik bir zaman ayrıcında, 2000-ci ildə Belçikanın paytaxtı Brüsseldə yaradılıb. Bu diaspor qurumu Azərbaycanla Belçika arasında diplomatik əlaqələrin yaranması və inkişafında, bu ölkədə dövlətimizin səfirliyinin yaranmasında, habelə işğal olunmuş ərazilərimiz, Qarabağ torpaqlarının bu günə kimi erməni işğalı altında qalması, Azərbaycan rəhbərliyinin bu istiqamətdə apardığı sülhsevər xarici siyasəti ilə bağlı həqiqətlərin Avropa və dünya xalqlarına çatdırılmasında çox böyük işlər görüb və bu gün də görür.

-Təşkilat olaraq Azərbaycan həqiqətlərinin Avropada təbliği istiqamətində hansı layihələr həyata keçiribsiniz?

- Yarandığı gündən “Belçika Azərbaycan Evi” Azərbaycanın dünyada və Avropada tanınması istiqamətində analoqu olmayan işlər görüb, tədbirlər həyata keçirib.

“Belçika-Azərbaycan Evi” 2003-cü ilin fevral ayında Xocalı soyqırımının ildönümü münasibətilə “Palase de la Monnai” meydanında çadır quraraq Xocalı soyqırımına aid fotosərgi nümayiş etdirib. 2006-cı ildə isə bu faciənin anım günü ərəfəsində Dünya Azərbaycanlıları Konqresi (DAK) ilə bərabər Brüsseldə Avropa parlamentinin önündə və Hollandıya İnsan Haqları Məhkəməsinin önündə nümayişlər təşkil etmişik.

Təkşilatın Azərbaycanın Avropada tanınmasında həyata keçirdiyi ən böyük layihələrdən biri də 2004-cü ildə Dünya Gömrük Komitəsinin həyətində Dədə Qorqud heykəlinin qoyulmasıdır. Tədbirə Avropanın və Azərbaycanın tanınmış simaları ilə yanaşı Prezident İlham Əliyev də qatılmışdı.

Bundan başqa Cəmiyyət Brüsseldə üzərində ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin və Prezident İlham Əliyevin rəsmləri olan markalar buraxıb.

Cəmiyyət Azərbaycanın Avropada tanınması ilə yanaşı xalqımızın Avropa adət-ənənələri ilə də tanış olması istiqamətində də layihələr həyata keçirir. 2006-cı ilin may ayının 30-da Azərbaycanda ilk dəfə Avropa Qonşular bayramını məhz “Belçika Azərbaycan Evi” qeyd edib.

-Digər diaspor təşkilatları ilə hansısa əməkdaşlıq edirsinizmi?

- 2006-cı ildə “Belçika Azərbaycan Evi”nin yeni bir layihəsi ilə Cəmiyyətin mərkəzi Brüssel ofisində “London Azərbaycan” Cəmiyyəti arasında əməkdaşlıq və tərəfdaşlıq müqaviləsi imzalandı. Tərəflər arasında imzalanan 23 maddədən ibarət olan müqavilədə ölkə prezidentinin diqqətlə üzərində durduğu informasiya mübadiləsi ciddi şəkildə öz əksini tapıb. Məsələn, müqavilənin 4-cü maddəsində belə deyilir: “tərəflər informasiya mübadiləsi aparmaq, bir-birilərini lazımi və zəruri informasiya ilə təmin etmək üçün ümumi İnformasiya Bankı yaratmağı öhdələrinə götürürlər”.

“Belçika Azərbaycan Evi” və “London Azərbaycan” arasında imzalanmış müqaviləyə əsasən xarici ölkələrdəki azərbaycanlı diasporunun formalaşması, inkişafı və güclənməsi istiqamətində bundan sonra daha səmərəli və məqsədyönlü fəaliyyət göstərmək üçün səylərini birləşdirməyi öhdələrinə götürüblər. Həmçinin cəmiyyət rəhbərlərinin qarşılıqlı razılığına əsasən bu təşkilatların hər birinin rəsmi ofisi həm də onların ümumi ofisi statusuna malik olacaq və onlardan hər biri istədiyi zaman digərinin ofisindən öz ofisi kimi istifadə etmək imkanına nail olacaq.

“Belçika Azərbaycan Evi”nin təşkil etdiyi “Əməkdaşlıq və Tərəfdaşlıq” müqaviləsi 27 Avropa ölkəsində fəaliyyət göstərən Azərbaycan təşkilatlarının birliyini yaratmaq məqsədi daşıyır. Onu da qeyd edək ki, müqaviləyə hər Avropa ölkəsindən yalnız bir Azərbaycan diaspor təşkilatı qatıla bilər.

Brüsselin Avropa İttifaqının paytaxtı olmasını nəzərə alaraq Avropadakı Azərbaycan diaspor təşkilatlarının da koordinasiya mərkəzinin məhz Brüsseldə yerləşməsi zəruridir.

Xatırladım ki, artıq digər Avropa ölkələrində fəaliyyət göstərən Azərbaycan diaspor təşkilatları da artıq “Belçika Azərbaycan Evi” ilə “Əməkdaşlıq və Tərəfdaşlıq” müqaviləsi imzalamaq üçün müraciətlər edirlər.

-Avropada Azərbaycanın tanınması üçün hansı kitabları nəşr etdiribsiniz?

- 2006-cı ilin oktyabr ayında “Belçika Azərbaycan Evi”nin təşəbbüsü və maliyyə dəstəyi ilə fransız dilində “Azərbaycan Milli Mətbəxi” adlı kitab nəşr olunub. Kitabda xalqımızın milli yeməkləri, milli mətbəximiz, yüzilliklər boyu süfrələrimizi bəzəmiş ləziz nemətlərlə yanaşı, Azərbaycanın qədim şəhərlərini, adət-ənənələrini, arxeoloji qazıntılar zamanı aşkar edilmiş qədim tapıntılarını əks etdirən fotoşəkillər də yer alıb.

Milli mətbəximizin 55 reseptinin yer aldığı kitabda Şəki, Gəncə, Lənkəran, İğdır, Naxçıvan, Ağrıdağı barədə məlumatlar da maraq doğurur.

“Azərbaycan Milli Mətbəxi” kitabının kütləvi tirajla nəşrində əsas məqsəd son illər ərzində xalqımızın milli-mədəni, maddi və mənəvi sərvətlərinə təcavüz edən, xalqımıza məxsus bir sıra milli yeməklərimizi, o cümlədən plovu, dolmanı, basdırmanı, kababı, dovğanı öz adlarına çıxan bədnam ermənilərin Avropa ölkələrində guya “erməni milli mətbəxi” adı altında təşkil etdikləri yalançı və qondarma tədbirlərdə tutarlı bir cavab məqsədi güdür.

Həmçinin bizim tərəfimizdən 2008-ci ildə “Terre Occupee-le Haut Karabakh” (Əsir Torpaq-Qarabağ) adlı kitab, 2010-cu ildə isə fransız dilində “Folklore et Coutumes Azerbaidjanais “ (Azərbaycan folkloru və ənənələri) adlı kitablar nəşr olunub.

-Bəs, “EURO Xəbər” qəzeti Azərbaycan diasporunun bugünki durumunu necə işıqlandırır?

- “EURO Xəbər” qəzeti 2004-cü ilin 22 iyulundan “Belçika Azərbaycan Evi” nin təsisçiliyi ilə Bakıda nəşr olunur. Azərbaycanda ilk diaspor qəzeti olan “EURO Xəbər” “Avropaya addım-addım” meyarını öndə tutaraq xalqımızın Avropaya inteqrasiyası, onların Avropa adət-ənənələrini tanımalarına kömək etməklə bərabər, Azərbaycan həqiqətlərini, xalqımızı narahat edən problemləri, tariximizi, adət-ənənələrimizi Avropanın paytaxtı olan Brüsseldə, ümumiyyətlə bütün dünyada tanıtmağa çalışır. Burada bir diaspor qəzeti olaraq soydaşlarımızın istər xaricdə, istərsə də Azərbaycanda rastlaşdıqları problemləri hər zaman geniş işıqlandırılıb. Ayda iki dəfə nəşr olunan 16 səhifəlik rəngli qəzetdə məqalələr əsasən 3 dildə-Azərbaycan, ingilis və fransız dillərində gedir. Qəzeti həmçinin www.euxeber.com saytından PDF formatda da oxumaq mümkündür.

Onu da qeyd edim ki, “EURO Xəbər” qəzeti NATO və Avropa Birliyində akkreditə olunmuş yeganə Azərbaycan mətbu orqanıdır. Qəzet həmçinin Azərbaycan Mətbuat Şurasının, Beynəlxalq Qəzetlər Cəmiyyətinin də üzvüdür.

-Hazırda diasporumuzla bağlı hansı narahatlığınız var?

- Azərbaycan diasporu ilə bağlı ciddi narahatlıq bildirən, açıq-açığına diasporu tənqid edən yeganə diasporçu mənəm. 30 ilə yaxındır ki, mən Avropada bu işlə məşğulam. Bəllidir ki, azəri diasporu zəifdir, işləmir, pərakəndəçilik çoxdur. Bu da bizim işlərimizin gedişatına çox böyük əngəllər yaradır. Bu pərakəndəçiliyin də səbəbi Azərbaycan xalqında özünəməxsus liderlik həvəsinin olmasıdır. Bir çox diaspor cəmiyyətləri həmişə içindən parçalanır və başqa xırda-xırda təşkilatlar yaradılır. Çox təşkilat, az iş məntiqi elə davam edir. Bəzi diaspor təşkilatlarının adı böyükdür, amma iş qabiliyyəti yoxdur. Əməlləri adlarının yanında çox zəif görünür. O ada baxanda gərək həmin təşkilatlar BMT, Avropa İttifaqı kimi beynəlxalq təşkilatların önündə duralar. Bir də görürsən ki, böyük ölkələrin məşhur hotellərində konfranslar keçirirlər. Bu tədbirlərdə də ancaq və ancaq özümüzü maraqlandıran məsələlərə toxunulur və Azərbaycandan gedən üç-beş millət vəkili dəvət edilir. Amma xaricilərin bu konfranslarda iştirakı çox zəifdir.

- Bəlkə diasporu tənqid etməkdənsə ona yollar göstərməyə ehtiyac var?

- Bilirsiniz, dərs keçəcək qurum - Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi var. Dövlət bunu yaradıb ki, xaricdə yaşayan azərbaycanlıları orqanizə etsin, lazımdırsa onlara informasiya dəstəyi göstərsin və s. Diasporumuz gənc deyil. Onun fəaliyyəti tarixin bir neçə qatına gedib çıxır. İndi də DİDK gəncdir deyə bir on il bunda itirəcəyik. O zaman vətəndaş da deyir ki, Qarabağ problemi niyə həll olunmur, soyqırım məsələsi niyə gündəliyə gəlmir? Biz elə “gəncik, gəncik” desək, işlər də axsayacaq.

Fuad Hüseynzadə

Paritet.-2011.- 9-11 aprel.- S.10.