“Qərbi Avropa Azərbaycan diasporunun ən fəal və ardıcıl fəaliyyət göstərdiyi bölgələrdən biridir”

İlham Məmmədov: “Biz tezliklə erməni diasporunun və lobbisinin antiazərbaycan fəaliyyətinin təsirini heçə endirəcəyik”

Azərbaycan diasporunun fəaliyyəti günü-gündən genişlənir. Bu fəaliyyət dünya coğrafiyasında inkişafına görə aşağı səviyyəli ölkələrlə yanaşı, ən inkişaf etmiş ölkələrdə də uğurla həyata keçirilir. Bu fəaliyyətin qurulmasında və məqsədyönlü şəkildə aparılmasında Azərbaycan dövləti hər zaman diasporumuzun arxasındadır. Diaspor təşkilatları ilə əlaqələrin qurulmasını, lazımi köməyin göstərilməsini isə Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi həyata keçirir. Təsadüfi deyil ki, bu Komitənin fəaliyyətə başlaması ilə diaspor fəaliyyətindəki uğurların sayı da artıb. Komitənin azərbaycanlıların məskunlaşdığı və dünyanın ən inkişaf etmiş dövlətlərinin yerləşdiyi Qərbi Avropa şöbəsi də diaspor quruculuğunda yaxından iştirak edir. Qərbi Avropadakı Azərbaycan diasporunun fəaliyyəti, uğurları, görülən işlər və perspektivlər haqqında isə şöbənin müdiri İlham Məmmədov “Paritet”ə verdiyi müsahibəsində danışıb. İ.Məmmədovun sözlərinə görə, Qərbi Avropa Azərbaycan diasporunun ən fəal və ardıcıl fəaliyyət göstərdiyi bölgələrdən biridir.

-Bu coğrafi məkanda yerləşən ölkələrdə Almaniya, Fransa, İtaliya, Böyük Britaniya, Avstriya, Norveç, İsveç, Finlandiya, Danimarka, Niderland və digər ölkələrdə yaşayan azərbaycanlıların sayı 500 min nəfərdən artıqdır. Tək Almaniyada 200 mindən artıq azərbaycanlı yaşayır. Qərbi Avropada yaşayan azərbaycanlıların 80-dən artıq müxtəlif təşkilatı fəaliyyət göstərir. Bu təşkilatlar mütəmadi olaraq məskunlaşdıqları ölkələrin ictimaiyyətinə Azərbaycan həqiqətləri, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsində Azərbaycan dövlətinin haqlı mövqeyi, Ermənistanın Azərbaycana qarşı işğalçı siyasəti barədə məlumatlandırır, Azərbaycan mədəniyyəti və incəsənətini təbliğ edirlər. Azərbaycan diasporunun fəaliyyəti nəticəsində bu gün Qərbi Avropada məskunlaşan azərbaycanlıların səsləri yaşadıqları ölkələrin icra və qanunverici orqanları tərəfindən eşidilir. Qərbi Avropa ölkələrində məskunlaşmış Azərbaycan diasporunun yaşadıqları ölkələrin ictimai-siyasi həyatına təsir göstərmək imkanları genişlənib ki, bu da onların həmin ölkələrin ictimai-siyasi həyatında fəal iştirak etməsindən irəli gəlir. Məsələn, Berlin Senatının 2010-cu ilin dekabrında qəbul etdiyi Əlaqə və İnteqrasiya Qanununa əsasən Almaniyadakı Azərbaycanlıların Koordinasiya Mərkəzi (AAKM) diaspor təşkilatı kimi Berlin torpağının Məsləhətçi Şurasının ictimai siyahısına qəbul edilib. Bununla da AAKM Almaniyada mühacirətdə yaşayan əcnəbilərin təmsilçisi kimi Məsləhətçi Şuranın seçkilərində iştirak etmək hüququ qazanıb. Əcnəbi vətəndaşlar Məsləhətçi Şuraya üzv olmaqla siyasi proseslərin gedişində əhəmiyyətli rol qazanırlar. Bu əldə edilən nailiyyəti Almaniyadakı azərbaycanlıların inteqrasiyasında növbəti uğuru kimi hesab etmək olar. Azərbaycan diasporunun yaşadıqları ölkələrin ictimai-siyasi həyatına inteqrasiyasının bir başqa uğuru kimi bu yaxınlarda Danimarkada keçirilmiş parlament seçkilərində həmin ölkədəki Azərbaycan diasporunun dəstəklədiyi Sosial-demokrat partiyasının qalib gəldiyini göstərmək olar. Seçkilərdən bir neçə gün əvvəl həmin partiyanın funksionerləri ölkədə yaşayan azərbaycanlılarla görüşmüşdür. Bir qrup azərbaycanlı həmin partiyaya üzv olmuşdur. Şübhəsiz ki, bu hadisə Danimarka ictimai rəyinin və hökumətinin Azərbaycan diasporuna münasibətinə müsbət təsirini göstərəcəkdir. Və yaxud, bu yaxınlarda Almaniyanın Ştutqart şəhərində Ermənistan Mədəniyyəti günləri çərçivəsində erməni separatçıları qondarma “20 il Dağlıq Qarabağ Respublikası” adlı konsert proqramını təşkil etməyi planlaşdırmışdılar. Lakin Azərbaycan diasporunun, özü də tək Almaniyadakı deyil, ümumilikdə Avropadakı Azərbaycan diaspor təşkilatlarının yüksək səviyyədə təşkil olunmuş və əlaqələndirilmiş kampaniyası sayəsində Almaniyanın dövlət və hökumət strukturları həmin tədbiri boykot etdilər. Bütün bunlar qısa zaman kəsiyində 2011-ci ilin sentyabr ayında əldə olunan nailiyyətlərdir. Bizim bu kimi nailiyyətlərimiz çoxdur və onları sadalamaq çox vaxt alardı. Sadəcə olaraq bir məqamı qeyd edim ki, sevindirici hal bu nailiyyətlərimizin davamlı və ardıcıl xarakter almasıdır. Bu isə Qərbi Avropadakı Azərbaycan diasporunun yaxşı təşkilatlanmasının, ayrı-ayrı təşkilatların bir-biri ilə sıx təmas halında fəaliyyət göstərməsinin nəticəsidir. Qərbi Avropadakı Azərbaycan diaspor təşkilatlarının fəaliyyəti onların məskunlaşdıqları ölkələrin sərhədini aşaraq səmərəli idarəetmə mexanizminə malik iri transmilli təşkilatlara çevrilməsinə gətirib çıxarıb. Hazırda işini prezident İlham Əliyevin diqqəti, qayğısı və tövsiyələri əsasında quran və dövlətin diaspor siyasətini həyata keçirən Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin səyləri nəticəsində Avropa Azərbaycanlıları Konqresi, Benilüks Azərbaycanlıları Konqresi, Azərbaycan Federasyon İsveç (AFI), İsveç Azərbaycanlıları Konqresi, Almaniyadakı Azərbaycanlıların Koordinasiya Mərkəzi və digər diaspor təşkilatlarımız genişmiqyaslı fəaliyyət apararaq Azərbaycan xalqının və dövlətinin maraqlarını Qərbi Avropada tam şəkildə qorumağa müvəffəq olurlar.

-Qərbi Avropadakı diaspor təşkilatlarımız ümumi fəaliyyətdə region dövlətlərindəki Azərbaycan səfirlikləri ilə necə əməkdaşlıq edir?

-Qərbi Avropada fəaliyyət göstərən Azərbaycan diaspor təşkilatları Azərbaycanın region ölkələrindəki səfirlikləri ilə sıx təmas qurublar. Məskunlaşdıqları ölkədə fəaliyyət göstərən digər diaspor təşkilatlarının təşkil etdiyi, eləcə də səfirliklərin təşkilatçılığı ilə baş tutan tədbirlərdə iştirak edirlər. Bəzi hallarda belə olur ki, Azərbaycan dövlətinin maraqlarına zidd hansısa hadisə ilə bağlı bu və ya digər ölkədəki Azərbaycan diasporunun daha operativ və sərt reaksiya verməsi daha məqsədəuyğundur. Çünki diaspor nümayəndələri yaşadıqları ölkələrin ictimaiyyətinin nümayəndələridir və təbii ki, onlar bu və ya digər məsələ ilə bağlı öz fikir və rəylərini daha asanlıqla ifadə edə bilirlər. Sevindirici haldır ki, səfirliklər Azərbaycan diasporunun nümayəndələri ilə fəal işləyirlər və bu proses ikitərəflidir. Yəni əməkdaşlığa təşəbbüs tək diaspor tərəfindən gəlmir. Dünya Azərbaycanlılarının III Qurultayında dövlət başçısının Azərbaycanın diplomatik nümayəndəliklərini diaspor nümayəndələri ilə daha sıx və intensiv əlaqələr qurmağa səsləməsindən sonra bu əməkdaşlıq daha da güclənib. DİDK olaraq biz diaspor təşkilatları ilə müntəzəm təmasdayıq. Bizim söhbətlərdə diaspor nümayəndələrimiz yaşadığı ölkədən asılı olmayaraq, hər bir azərbaycanlının, məskunlaşdığı ölkədəki Azərbaycan səfirliyinə müraciət edərkən, onun üzünə bütün qapıların açıldığını, üzləşdikləri problem və məsələlərin diqqətlə dinlənildiyini və onlara maksimum dərəcədə köməklik göstərildiyini bildirirlər.

-Rəhbərlik etdiyiniz şöbə diaspor təşkilatları ila necə işləyir, hansı yardımları göstərirsiniz?

-DİDK-nin Avropa şöbəsi komitə sədrinin bizim qarşımızda Azərbaycan dövlətinin diaspor siyasətindən irəli gələn məqsədlərə nail olunması üçün qoyduğu vəzifələrin icrası ilə məşğuldur. Bizim diaspor təşkilatlarına dəstəyimizə gəlincə, biz onlara tədbirlərin keçirilməsində, əyani vəsaitlərin təqdim olunmasında, əgər ehtiyac yaranarsa, məskunlaşdıqları ölkələrin hakimiyyət strukturları ilə hansısa məsələlərin həllində köməklik göstəririk. Ən əsası budur ki, Azərbaycan diaspor təşkilatları öz fəaliyyətlərində arxalarında Azərbaycan dövlətinin dayandığını, istənilən vaxt dəstək üçün ona müraciət edə biləcəklərini bilirlər və bu, onları daha böyük əzmlə xalqımızın və dövlətimizin maraqları naminə fəaliyyət göstərməyə ruhlandırır. Biz komitə olaraq öz fəaliyyətimizi prezident İlham Əliyevin ifadə etdiyi “Azərbaycan dünyada yaşayan bütün azərbaycanlıların Vətənidir” kəlamları üzərində qururuq və onları gələcəkdə də dəstəkləməkdə davam edəcəyik.

-Regionda erməni yalanlarına qarşı hansı təbliğatları aparırsınız, hansısa çətinliklər yaranırmı?

-Qərbi Avropada məskunlaşan Azərbaycan diasporu hələ gənc olduğundan, məskunlaşdığı ölkənin ictimai-siyasi həyatına inteqrasiya dövrünü yaşayır. Onların uşaqları və əsas da Avropada doğulanlar sözün əsl mənasında avropalı sayıla bilərlər. Bu baxımdan təbii ki, soydaşlarımızın üzləşdiyi çətinliklər var və biz də çalışırıq ki, onlara qarşılaşdıqları problemlərin həllində dəstək olaq. Ermənilərə qarşı mübarizəyə gəlincə, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsində Azərbaycan haqlı tərəfdir, buna görə də biz sözümüzü qəti şəkildə deyə bilirik. Azərbaycan iqtisadiyyatı inkişaf edir və indi bizim iqtisadiyyatımız Cənubi Qafqazın digər iki ölkəsi Gürcüstan və Ermənistanın ikisinin birlikdə iqtisadiyyatından daha böyükdür. Azərbaycanın zəngin mədəniyyəti, incəsənəti, musiqisi var ki, tək Qərbi Avropa deyil, bütün dünya bizim bu sərvətlərimizə heyrandır. Odur ki, bizim çətinlik çəkdiyimiz sahə yoxdur. Bizə tələb olunan yeganə məsələ təcrübədir ki, bu da Azərbaycan diasporunun hələ gənc olmasından irəli gəlir. Lakin son illər ərzində Azərbaycan dövlətinin düşünülmüş siyasəti sayəsində Azərbaycan diasporunun inkişaf tempi o qədər yüksəkdir ki, əminəm ki, biz tezliklə dünyanın ən qədim diasporlarından biri olan erməni diasporunun və lobbisinin antiazərbaycan fəaliyyətinin təsirini heçə endirəcəyik. Erməni lobbisi artıq əvvəlki kimi sərbəst fəaliyyət göstərə bilmir. Əgər əvvəllər hər hansı bir antiazərbaycan qərarın əldə olunması üçün potensiallarının cüzi bir qismini sərf edirdilərsə, indi dəridən-qabıqdan çıxsalar belə öz mənfur istəklərinə nail ola bilmirlər. Azərbaycan diasporu müxtəlif vasitələrlə, o cümlədən bəyanat, məktub göndərmə kampaniyası, etiraz aksiyaları və müxtəlif nümayişlər vasitəsilə ermənilərin antiazərbaycan təbliğatının qarşısını hər dəfə daha asanlıqla alır.

-Regionda fəaliyyət göstərən hansı dövlətlərin diaspor təşkilatları ilə əməkdaşlıq edilir və bu əməkdaşlıq hansı istiqamətdədir?

- Dövlətlər arasında olduğu kimi diasporlar arasında da strateji tərəfdaşlıq, müttəfiqlik kimi münasibətlər mövcuddur. Bu mənada türk və yəhudi diasporları Azərbaycan diasporu ilə sıx tərəfdaşlıq münasibətlərinə malikdir. Azərbaycan və Türk diasporları arasında münasibət isə Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin bəyan etdiyi “Bir millət-İki dövlət” prinsipi üzərində cərəyan edir. 9 mart 2007-ci il tarixində Bakı şəhərində keçirilmiş Dünya Azərbaycan və Türk diaspor təşkilatları rəhbərlərinin I Forumu, 17-19 noyabr 2007-ci il tarixlərində prezident İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə ilk dəfə Türkiyədən kənarda - Bakıda təşkil olunan Türk Dövlət və Cəmiyyətlərinin XI Dostluq, Qardaşlıq və Əməkdaşlıq Qurultayı, 27 mart 2008-ci il tarixində Berlində Dünya Azərbaycan və Türk Diaspor Təşkilatları Koordinasiya Şurasının iclası və bunun nəticəsi olaraq dünyadakı Azərbaycan və Türk diaspor təşkilatlarının birgə fəaliyyət strategiyasının müəyyənləşdirilməsi Azərbaycan diasporunun inkişafında çox mühüm mərhələ idi.

Asif NƏRİMANLI

(ardı gələn sayımızda)

Paritet.-2011.-6-7 dekabr.- S.5.