Azərbaycanlı rejissor Estoniyada kukla muzeyi yaradır

Rauf Avşar: “Bu muzeydə 100-dən artıq kuklanın nümayiş olunmasını nəzərdə tutmuşuq”

Diaspor təşkilatlarımız arasında Azərbaycanın zəngin və qədim mədəni irsini təbliğ edən, fəaliyyətində bu istiqaməti əsas götürən mədəniyyət təşkilatlarıda var. Milli teatr ənənələrimizi ölkədən kənarda layiqincə təmsil edən mədəniyyət ocaqlarımızdan biri də Estoniyada fəaliyyət göstərən “Rauf Avşar adına kukla teatrı”dır. R.Avşar bizimlə söhbətində ilk olaraq ötən il işıq üzü görmüş və milli teatrımıza həsr etdiyi “Orta əsr kukla teatrı Orta və Yaxın Şərq ölkələrində”adlı kitabı haqqında danışdı: ”Bu nəşrin hazırlanmasında tanınmış teatrşünas Aydın Talıbzadənin kitabından istifadə olunub.

Eyni zamanda kitabda kuklalarla bağlı maraqlı şəkillərdə yer alıb. Bu kitabı eston dilində nəşr etdirdik ki, estonlar Azərbaycan mədəniyyəti və teatrı ilə yaxından tanış olsunlar. Kitabdan beş yüz nüsxə öz maliyyəmizlə nəşr edərək yaşadığımız ölkədə adiyyati qurumlara verdik və əhali arasında yaydıq. Gələcəkdə ehtiyac olsa milli teatrımızla bağlı olan sözügedən kitabı ingilis dilinə də tərcümə edəcəyik. Estoniya Mədəniyyət Nazirliyinə və başqa bir sıra dövlət qurumlarına kitabdan bir neçə nüsxə təqdim etmişik. Onlar Azərbaycan milli teatrı ilə bağlı olan bu nəşri çox bəyəndiklərini dedilər. Estonların teatr mədəniyyətimizi əks etdirən kitabı bəyənməsi bizdə xoş təəssürat yaratdı”.

Mayda Estoniyada azərbaycanlı rəssamların sərgisi keçiriləcək

“ 2010-cu ildə daha bir uğurlu mədəni layihə həyata keçirtdik. Belə ki, bizim təşəbbüsümüzlə iki azərbaycanlı rəssamın- İradə və Rza Avşarların Estoniyada sərgisini təşkil etdik.”-deyən R.Avşar bildirdi ki, onların əsərlərini estonlar maraqla qarşılayıblar:

- Sərgiyə estonların bu cür maraq və istəyini nəzərə alaraq 2011-ci ilin may ayında yenidən dövlət səviyyəsində sərgimizi təşkil edəcəyik. Birinci sərgidə 20-ə qədər rəsm nümayiş olunurdusa, builki gerçəkləşəcək ikinci sərgidə isə 50-dən artıq əsər nümayiş olunması nəzərdə tutulub ki, bu işlərin 10-nu Tallinə həsr ediləcək. O biri əsərlər isə Azərbaycanla bağlı olacaq. Ümid edirəm ki, bu sərgi Azərbaycanın rəssamlıq məktəbinin geniş əcnəbi auditoriyasına təqdim edilməsi üçün yaxşı bir fürsət olacaq.

Kuklaların iştirakı ilə hazırlanmış “Məşədi İbad” tamaşası estonlara Azərbaycan dilində təqdim ediləcək

O bildirdi ki, bu il dahi bəstəkarımız Üzeyir Hacıbəylinin “ O olmasın, bu olsun”- “Məşədi İbad” əsəri əsasında kuklaların iştirakı ilə səhnələşdirilmiş tamaşanın son məşqləri aparılır.

- Çox maraqlı alınan tamaşada gənc rus aktyorları da iştirak edirlər. Onu da qeyd edim ki, bu tamaşada xeyli sayda kukla və 4-5 aktyor iştirak edəcək. Tamaşanın hazırlanmasına bir ildən artıq vaxt sərf olunub. Bu tamaşa üçün kuklaları Bakıda hazırlatdırmışıq. Lakin kuklalar Bakıda hazır olub, Estoniyaya gətirildikdən sonra onların müəyyən hissələrində və paltarında düzəlişlər və dəyişikliklər edirik. Yəni səhnəyə çıxardığımız kuklaların yerişinə və hərəkətinə belə diqqət yetirmək vacibdir. Bu, incə, çətin, məsuliyyətli, eyni zamanda maraqlı bir işdir. Bunun üçün də çox vaxt lazımdır. Teatrımızın heyəti az olduğu üçün az işçi ilə çox iş görməyə çalışırıq. Bu klassik əsər olduğundan heç bir dəyişiklik etməmişik, qeyd edim ki, tamaşa Azərbaycan dilində təqdim olunacaq. Tamaşada milli musiqilərimizdən istifadə olunub. Ancaq tamaşa nümayiş olunmamışdan əvvəl, tamaşaçılara əsər haqqında rus, eston dilində məlumatların yer aldığı bukletlər təqdim olunacaq. Həmçinin tamaşa başlamazdan əvvəl əsərin məzmunu ilə bağlı auditoriyaya ətraflı məlumat veriləcək. Məlumat üçün bildirim ki, “Məşədi İbad” tamaşasının fevral və ya mart ayında eston və digər əcnəbi auditoriyaya təqdim edəcəyik. Bu tamaşa Estoniyanın bir neçə şəhərində göstəriləcək.

Bundan başqa bu il Azərbaycan nağılı olan “Üç keçi” əsasında tamaşa hazırlayacağıq. Ola bilsin ki, gələcəkdə rejissor kimi bu nağıl-tamaşaya Azərbaycanın rayonlarının birində quruluş verdim.

“Rauf Avşar adına kukla teatrı”nın kollektivi 15 illiyini qeyd edəcək

Teatrın rəhbəri bildirdi ki, bu il Estoniyada “Kukla muzeyi” yaradacaqlar:

-Bu mədəniyyət ocağı bizim teatrın muzeyi olacaq. Yəni tamaşalarımızda iştirak edən kuklalar orda nümayiş olunacaq. Artıq bizim yüzdən artıq kuklamız var. İstəyirik ki, yaradacağımız muzeydə bu kuklalar yer alsın. Belə bir ideyamız var ki, tamaşaya baxmağa gələn tamaşaçıları ilk olaraq bu muzeylə tanış edək, sonra onlar tamaşaya baxsınlar. Hazırda bizim teatrın öz binası yoxdur, indi çalışdığımız binanı kirayə götürmüşük. Amma ola bilsin ki, gələcəkdə bizə Estoniyada fəaliyyət göstərən Azərbaycan səfirliyində məkan versinlər və orda çalışaq. Bu il həmçinin noyabrda Bakıda keçiriləcək beynəlxalq teatr festivalına dəvət almışıq.

Ötən il bizim yadda qalan qastrol səfərlərimizdən biri də Norveç səfərimiz oldu. Bu səfərdə biz “Qız qalası” əfsanəsi əsasında hazırladığımız pantomim tamaşanı norveçlilərə və orada yaşayan azərbaycanlılara təqdim etdik. Pantomim olduğundan bu səfərdə dil problemimiz olmadı və proqramımız norveçlilər tərəfindən çox maraqla qarşılandı.

Həmsöhbətim bildirdi ki, Norveç və Estoniyadakı azərbaycanlı diasporlarının təşəbbüsü ilə gerçəkləşən bu səfərdə məqsədləri Azərbaycanın zəngin, qədim mədəniyyətini başqa ölkələrə, əcnəbi tamaşaçılara ətraflı təqdim və təbliğ etməkdir:

-Kuklalarla işləmək daha asandır, nəinki insanlarla. Çünki kuklalar arasında intriqa yoxdur, onlar nə danışır, nə etiraz edir, nə də bir-birlərinə paxıllıq duyurlar. Kuklaları çamadanda gizlədib, lazım olanda götürmək olur. Baxmayaraq ki kuklalar hərdən “xəstələnir” və bərpa tələb edir. İnsanlarla işləmək maraqlı olsa da, olduqca çətindir.

Rejissor bildirdi ki, tamaşaları üçün kuklaları Azərbaycanda hazırlayırlar:

-Bu həm maddi tərəfdən əlverişlidir, həm də Azərbaycan rəssamlarının yüksək sənət bacarığını estonlara göstərmək üçün yaxşı bir üsuldur. Məlumat üçün bildirim ki, ətrafımızda teatra maraq göstərən istedadlı gənclər də çoxdur. Məsələn, Oleq Polozov adlı bir gənc var. Fəxr hissiylə deyə bilərəm ki, teatra, sənətə sadiq tələbələrimdəndir. Yadımdadır, o elə balacaboy idi ki, əvvəlcə onu qəbul etmək istəmədik. Ancaq onda olan həvəs, inadkarlıq məni heyran etdi. İndi maşallah, teatrımızın gənc aparıcı kuklaçılarından biri sayılır.

Ümumiyyətlə, Estoniyada teatra çox yüksək dəyər verirlər. Dövlət teatrından başqa 10 özəl kukla teatrı mövcuddur. Bu teatrların hər biri ilə yaxın münasibətlərimiz var. Onlarla tez-tez görüşürük və müəyyən məsələlər ətrafında fikir mübadiləsi aparırıq. Orda kukla teatrı formasıda geniş yayılıb və hazırda çox yüksək səviyyədə inkişaf edir. Estoniya dövləti bütün janrlarda göstərilən tamaşalara maraq göstərir və maddi cəhətdən köməklik edir. Eston dövləti büdcəsindən mədəniyyətə ayırdığı puldan bizi də nəzərə alır. Bundan başqa maliyyə vəasiti ayrıldıqdan sonra dövlət işimizlə maraqlanır və tamaşalar hazır olanda baxırlar. Ayda bir tamaşa göstəririk və bizim teatrın öz tamaşaçısı var.

Sonda isə Rauf Avşar özü haqqında qısaca məlumat verdi:

-Mən Gəncə şəhərində dünyaya göz açmışam. Mərhum atam,istedadlı aktyor Muxtar Avşarov onun yolunu davam etdirməyimi istəmirdi. Ancaq tale elə gətirdi ki, teatrla bağlı oldum.

Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin bədii qrafika bölməsini bitirmişəm. Estoniyanın Tallin şəhərində gimnaziyada müəllim kimi işləmişəm. 26 ildir Estoniyada yaşayıram. 1996-cı ildən yaratdığım “Rauf Avşar adına kukla teatrı”na rəhbərlik etməklə yanaşı, rejissor, ssenarist və kuklaların yaradıcısı kimi də fəaliyyət göstərirəm. Rejissorluğu, kuklaçı sənətini mənə Estoniyanın canlı klassiki Ferdinand Vəykeyə öyrədib. Bəzən düşünürəm ki, o olmasaydı, bu sənətdə uğur qazanmazdım. Təbii ki, sənətə olan həvəs, məhəbbət də rol oynayır. Əlbəttə, hər yerdə olduğu kimi, Estoniyada da teatr sənətiylə dolanmaq çox çətindir. Nəzərə alın ki, teatrım həm özəldir, həm də ilk növbədə uşaqlara, daha sonra isə böyüklərə ünvanlanıb. Maliyyə baxımından çətinliklər olur. Ancaq buna baxmayaraq, mənim və teatrımızın kollektivinin qəlbində olan teatr sevgisi hər şeyə üstün gələrək bizi yeni-yeni tamaşalar hazırlamağa həvəsləndirir.

Günay ƏLİYEVA

Paritet.- 2011.- 5-7 fevral.- S.11.