“Şəxsən məni Azərbaycan sevdası yaşadır”

Kərim Urmulu: “Şərqdə insanları din adı altında məhv edirlərsə, Qərbdə bunu demokratiya adı altında edirlər”

Hazırda dünyanın müxtəlif ölkələrində yaşayan Cənubi Azərbaycandan olan soydaşlarımız heç də öz istəklərinə görə vətənlərindən ayrı düşməyiblər. Onların demək olar ki, hamısı fars rejiminin siyasi təqibləri üzündən öz doğma diyarlarından uzaqda həyat yaşayırlar. Hamısının da qəlbində vətən sevdası odlanır. Birini dindirsən, sanki hamısının dərdini anladacaq. Həmin qürbətçi azərbaycanlılardan biri, hazırda Danimarkada yaşayan Kərim Urmulunun həsrət dolu nidalarını sizlərə təqdim edirik. Onu tanıyasınız deyə, ilk olaraq özü haqqında ətraflı məlumat verməsini xahiş etdik:

-Cənubi Azərbaycanın ikinci böyük şəhəri Urmuda doğulmuşam. İlk və orta təhsilimi həmin şəhərdə almışam. Məcburi əsgəri xidmətdən sonra siyasi təqiblər üzündən Avropaya köçməli oldum. 1989-ci ildə bir il Türkiyədə yaşadım. Sonra isə Birləşmiş Millətlər Təşkilatı tərəfindən qaçqın kimi Danimarkaya göndərildim. 1990-cı ildən bəri burada yaşayıram. İki universitet bitirmişəm. Fəlsəfə (əsl adı İdeallar Tarixi İnstitutu) və Dramaturgiya. Soydaşlarımızın bir çoxu bazar, karyer və prestij naminə peşə seçirsə, mən bilərəkdən incəsənət və fikir tarixi təhsilini seçməyi qərar verdim. Bu sahələrə marağım həmişə sönməzdi. Təhsilim bitsə belə, indi də davamlı təhqiqatla məşğulam Həmişə arzum bu olub kı, aldığım təhsil və qazandığım bacarıqları Azərbayan uğrunda istifadə edim. Bundan böyük bir zövq alıram. Ona görə Azərbaycanı tanıdacaq, Azərbaycan adını və mədəniyyətini mədh edəcək hər vəsilədən və imkandan istifadə etməyi özümə bir milli borc bilirəm. Aldığım ixtisaslar üzrə iş tapmaq olduqca çətindir. Deməli, bu sahələrdə iş tapa bilmədiyimdən başqa sənət öyrənməyi qərara aldım. Qrafik və multimedia öyrəndim. Təvazökarlıqdan uzaq olsa da, amma, həm də özünü tədris yoluyla. Bazar da gərgin rəqabət gedir, amma nə edək, artıq həyata davam gətirməliyik.

- Cənubi Azərbaycan İnsan Haqları Təşkilatı olaraq, İranda azərbaycanlıların hüquqlarının pozulması halları barədə dünya insan haqları mərkəzlərinə lazımınca məlumat çatdıra bilirsinizmi?

- Danimarkada Azərbaycan adına bir neçə siyası-mədəni təşkilatlarımız fəaliyyət aparır. O cümlədən Cənubi Azərbaycan İnsan Haqları Təşkilatı. Mənim bu təşkilatın tədbir və kampaniyalarında da fəaliyyətim olur. Bu təşkilatın fəaliyyətlərindən bəzilərini qeyd etmək istəyirəm. İranda milli və mədəni fəallarımıza qarşı olan təzyiqlərə və həbslərə imza kampaniyası şəklində etiraz edirik. Bu xüsusda Danimarkanın insan haqları təşkilatlarına, dövlət xarici işlər nazirliyinə, parlamentə və digər orqanlara davamlı müraciətlərimiz olur.

Ötən ilin dekabrında fars rejimi tərəfindən törədilən Urmu gölü faciəsi haqda konfrans təşkil etdik. Konfransa Danimarka parlamentinin türk əsilli millət vəkili Hüseyn Aracı da dəvət edik. Ondan rica etdik ki, bu məsələni parlamentində bir qlobal faciə kimi qiymətləndirsin.

Hər il dekabr ayında 21 Azər mərasimi keçirib azərbaycanlıları bir araya toplamaq bizim ən əsas işlərimizdən sayılır. Bundan əlavə 21 fevral Beynəlxalq Ana dili günü münasibətilə həmişə mərasimlərimiz olub. Azərbaycan Respublikasının İstiqlal, Respublika günü, Konstitusiya və başqa əlamətdar günlərini təntənə ilə keçirməyə çalışırıq. Rus və erməni qətliamlarını dünya ictimaiyyətinə çatdırmaq üçün 20 yanvar, 25-26 fevral və digər soyqırım faciələrimiz həm mediadan yayırıq, həm də anma gecələri keçiririk.

- Beynəlxalq təşkilatların İrandakı despotizimə və edam hallarına qarşı münasibətləri Sizi qane edirmi?

- Mən şəxsən beynəlxalq “açıqlamalara” və bəyanatlara inanmıram. Amma təşkilatlarımız tərəfindən nə münasibət bildirilirsə, dəstək verməyi özümə borc bilirəm. Məncə, beynəlxalq medialar (xüsusən Avropa və Amerika) bir sui-qəsd nəzəriyyəsi şəbəkəsi zənciri içində İran, Əfqanıstan, İraq və s. məsələləri qaldırırlar. Onlar üçün İran diktaturası deyil, öz milli və iqtisadi maraqları əsasdır. Gələcək başqa bir təcavüzə təmin yaratmaqdır. Qərb yaxşı bilir ki, İran rejiminə qarşı ən aktual və potensial oponent Cənubi Azərbaycan milli hərəkatıdır. Lakin bu gerçəyi qulaq ardı edən Qərb imperalizmi İran diktaturasını özü devirmək niyyətindədir!! Hədəf öz rejimini (yeni fars rejimi) hakimiyyətə gətirməkdir Həqiqətən, Qərbin xoş niyyəti varsa İran müxalifətinə (Azərbaycan millətinə) birbaşa dəstək verməlidir, terrorist kürd və ermənilərə deyil.

-Bu il İranda edam halları daha da çoxalıb. Beynəlxalq hüquq təşkilatlarının hesablamalarına görə hər 8 saatdan bir İranda insan edam edilir. Sizcə İran bununla dünyaya hansı mesajı vermək istəyir?

- İranın edam hadisələri heç də təzə bir şey deyil. Edam epizodları 30 ildir ki, davam edir. Bu məsələnin dünya (Avropa-Amerika) mediasında əks olunması, sözsüz ki, gizli bir əməliyyatın tərkib hissəsidir. İraq və Əfqanıstandan sonra İranı ələ keçirmək Qərbin ən son Yaxın Şərq planı olmalıdır. Millətlərin zindanı olan İran fars rejiminə nə qədər qaşı olsam da, ona hərbi təcavüzlə razılaşa bilmirəm. Avropanın və xüsusən ABŞ-ın Əfqanıstan və İraqda vəhşilikləri göz qabağındadır. Mənim fəlsəfəm budur ki, Səddam və ya İran fars rejimi kimi qəddar rejimləri öz əhalisi devirməlidir və devirə bilər də, lakin quldur ABŞ-ın bu məmləkətlərə təcavüzü o xalqlara heç nə vəd etmədi, gətirdiyi təhlükə ölüm və kürd terrorizmi oldu. Bu təcavüzlərdən ancaq kürdlər və İsrail bəhrələndilər. Bunu da əlavə edim ki, ABŞ-dan sonra ən faşist məmləkət Danimarkadır. Düzü, bəzi qondarma estetistikalara görə bura dünyanın ən birinci demokratik ölkəsi sayılır. Bu ölkə, yəni Danimarka, kiçik Amerika sayılır. Bu yerdə medialar hər gün Şərq millətlərini, xüsusən müsəlmanları, təhqir etmək və gizli irqçi siyasət aparmaları ilə məşhurdur. Başqa Avropa ölkələri, o cümlədən Avstriya, Fransa, Hollandiya və Belçika kimi irqçi dövlətlər Danimarkadan nümunə götürürlər. Çox maraqlıdır ki, burada əcnəbilərin, xüsusən qarabaşların, üzünə tüpürməzlər, onlara gözucu baxmazlar, amma KİV-lərdə durmadan hər gün təhqiramiz mətnlər, proqramlar yağış kimi yağır. Assimilasiya siyasəti altdan-altdan və incə metodlarla həyata keçir. Dördünü güc sayılan medianın gördüyünü nüvə silahları da görə bilməz. Burada millətlərin ancaq adı var. İçləri bomboş. Əcnəbi ailələr, göz görə-görə, uşaqlarını “inteqrasiya” naminə qurban edirlər. Bir sözlə, burada pambıqla baş kəsirlər.

Son dediklərim bəlkə bədbinlikdən irəli gəlir, amma inanın ki, 20 ildə yaşadığım Avropanı gördüm və hər şeyi hiss etdim. Düzü, bu illəri ömrümdən saymıram, amma burada çox şeylər öyrəndim. Amma, heyf hamısı mənasız. Şərqdə din adı altında insanları məhv edirlərsə burada demokratiya adı altında bunu edirlər. Demokratiya bir şirin zəhəridir. İnkişaf və elm isə bir hiylə. Şərqdən baxana burası cənnət kimi görünür. Amma nə yazıq ki, tam tərsinədir. “Roma klubu”, “Bilderberq klubu” və digər təşkilatlar dünyanı ələ almağa çalışırlar. Ən qorxuncu isə budur ki, bizim öz əlimizlə, bunlara inanaraq öz kökümüzə balta vurduq. İnkişaf, tərəqqi, demokratiya, yenilik və elm naminə hər nə doğmadırsa satdıq getdi. Şəxsi ehtiraslarımız bizi iyrənc duruma saldı. Bir robotdan fərqimiz qalmayıb. Şəkildə adam, daxildə isə bir sürü heyvana dönüşmüşük. Şəxsən məni Azərbaycan sevdası yaşadır. Qurban olum vətənimə. Pisinə də yaxşısına da. Özü olmayan, amma başqasına bənzəməyə çalışan və ya çabalayan bir insan sürüsü yetişir buralarda. Bizim insanımız nə tez əridi burada. Nə tez aldandı. Elmin və inkişafın gözü kor olsun. Kökündən ayrılan nə hallara düşməz ki.

-Sizin Azərbaycan Mədəniyyət Ocağı - Danimarka təşkilatı nə vaxtdan fəaliyyət göstərir?

- Mədəniyyət ocağı əslində 1986-ildə təsis oldu. Ocağın sədri cənublu şairimiz İsmail Cəmili cənabları olub. İndi o, Amerikaya köçüb. Bu təşkilat vaxtilə bir çox Azərbaycan musiqi konsertlərinə dəstək olub. Zaman-zaman fasilələr olsa da biz onun adını və fəaliyyətlərini yaşatmağa çalışdıq. Adı hər nə olur olsun, bizim ümdə məqsədimiz odur ki, Azərbaycan diasporunu, müxtəlif mədəni tədbirlər daxilində bir araya toplayaq. Ocağın başqa fəaliyyətlərindən bunları saymaq olar:

-Çərşənbə gecələri Radio verilişləri.

- Bazar günləri, hər dəfə 3 saat müddətincə, “Azərbaycan Mədəniyyət Axşamları” tədbiri altında anadili dərsləri təşkil etmişik. Həm uşaqlar, həm də böyüklər üçün (ümumən güneylilər üçün) dil kursları keçiririk. Tədbirdə həmçinin “Açıq təhsil” adıyla həftəlik maarifləndirici seminarlar təşkil etməyi planlaşdırırıq. Məqsəd, diasporumuzu yeni elmi və texniki tapıntılarla təmin etmək, elmin və maarifin Azərbaycan uğrunda necə istifadəsindən bəhs etməkdir.

Bizim ocağın xüsusiyyəti ondadır ki, diasporumuzun (Danimarkada) bacara bilmədiyini və ya bəzi səbəblər üzündən çəkindiyi fəaliyyətləri biz öhdəmizə götürürük. Məsələn, başqa doğma cəmiyyət və təşkilatlarımız şimal-cənub deyib dururkən, biz heç fərq qoymadan Azərbaycanla əlaqədar hər nə varsa, imkan daxilində, deməyə və tanıtmağa çalışırıq. Ümumazərbaycan (şimal-cənub) maraqları və problemləri bizim başlıca hədəfimizdir. Bundan başqa, digər türk təşkilatlarla da, o cümlədən Skandinaviya Türk Federasiyası (Mərkəzi Danimarka) sıx əlaqələrimiz var.

- Mümkünsə, radionuzun yaranma tarixi və hazırkı fəaliyyəti haqda məlumat verərdiniz.

- 1996-ildən bəri Danimarkanın ikinci böyük şəhəri Arhus və ətraf şəhərlərdə könüllü olaraq həftədə iki saat, canlı Azərbaycan dilində yayımlanan “BizimRadio” adında radio verilişləri aparıram. Danimarka hökuməti ancaq texnikanı verir və iş yeri açmır. Ona görə başqa xərcləri redaksiya özü ödəməlidir. 1999-cu ildə isə, Azərbaycan dilində və altyazıları danimarkaca bir il müddətinə, həftədə 5 dəqiqəlik televiziya yayımları hazırlayıb yaydım.. Bizə, ancaq bu qədər vaxt ayrılmışdı. Radio və televiziya yayımlarımızın əsas məqsədi Azərbaycan həqiqətlərini tanıtmaqdan ibarətdir.

Radio verilişlərimizdə mədəniyyət və siyasət fərqi qoymadan hər cür aktual xəbərləri yayımlayırıq. İki və bəzən üç dildə gedir. Partiyaların siyasətlərinə qatılmırıq, lakin Azərbaycanın ümumi problemlərini tanıtmağa cəhd edirik.

-Ümumiyyətlə, Avropada Azərbaycan diasporunun çap və elektron mətbuatının fəaliyyətini necə şərh edərdiniz?

- Get-gedə həm sayca və həm də keyfiyyətcə artdığının şahidi oluram. Buna sevinirəm ki, internet saytlarımız günbəgün həm məzmunca və həm də formaca dolğun olur. Amma yenə də hələ çox şeylər çatışmır. O cümlədən, aktual, qərəzsiz və maarifləndirici saytların yeri hələ boşdur. Azərbaycan mədəniyyətini keyfiyyətcə tanıdan saytların sayı çox azdır.

- Sizcə, diasporumuzun media fəaliyyətini aktivləşdirmək üçün hansı işlər görülməlidir?

- Diaspor, öz vətənindən kənarda yaşayan, bir millətin övladları və onun təşkilatları mənasında işlənirsə, məsələ aydındır. Diaspor gərək ayrı-seçkilik aparmadan, şimal-cənub demədən, traybalizmə və qruplaşmalara çəkmədən, siyasi və ya mədəni fərqlər etmədən, əlində olan imkanlardan istifadə edib Azərbaycan həqiqətlərini dünya ictimaiyyətinə çatdırsın. Azərbaycanı, onun problemlərini, eləcə də mədəniyyətini tanıtmaq diasporun əsas vəzifəsi olmalıdır. Qlobal məsələlər bizi də maraqlandırır, lakin hər şeydən əvvəl bizim öz millətimizin qayğıları və maraqları öndə olmalıdır.

Fuad HÜSEYNZADƏ

Paritet.-2011.-8-9 fevral.- S.9.