“Şərəfi və vicdanı olsaydı, indi Seyran Ohanyan özünü öldürmüşdü”

Elxan Hüseynov: “Danimarkalı qız “Sarı gəlin”i azərbaycanca ifa edəndə Türkiyənin xarici işlər naziri Əhməd Davudoğlunun göz yaşlarını gördüm”

Biz onunla telefonla danışanda demişdi ki, keçmiş “Qubernator” bağını gəzmək istəyir və buna görə də görüş yeri kimi oranı təyin etdik. Amma görüşdükdən sonra söhbət bizi o qədər özünə çəkdi ki, ikimiz də bilmədən gedib Dənizkənarı Milli Parka çıxdıq. Bəlkə də bizi bura söhbət deyil, elə dəniz çəkdi. Ümumiyyətlə, Dənizkənarı Parkda insanı özünə çəkən bir qüvvə var. Müsahibimi də uzaq Skandinaviyadan bura çəkən bəlkə də xatirələr idi...

Düzü, müsahibə üçün görüşə gedəndə, sadəcə, Danimarka-Azərbaycan Dostluq Cəmiyyətinin sədri Elxan Hüseynovla qarşılaşacağımı gözləyirdim. Heç salam-kəlamdan sonra da onu tam tanıya bilməmişdim. Amma söhbət əsnasında onun ehtiyatda olan polkovnik, bir az sonra Əfqanıstan veteranı olduğunu öyrənməyim planlaşdırdığım sualları alt-üst etdi. “Yəqin ki, Qarabağ döyüşlərində də iştirak edibsiniz?” sualım isə qısa “Müharibənin birinci günündən axırıncı gününə kimi” cavabı ilə ağzımda qaldı. Qənaətim budur ki, E.Hüseynov diaspor siyasətini bir qazi kimi aparır. Övladları və həyat yoldaşını da bu işə qatsaq, ümumilikdə onlar bir diaspor savaşı aparan ailədir. Əkiz oğlanları Emil və Kərim gənc kimi Azərbaycan həqiqətlərinin təbliği ilə məşğuldurlar, həyat yoldaşı Kəmalə xanım Kərimova isə Vətənimizi Danimarkada peşəkar musiqiçi kimi təmsil edir.

- İlk əvvəl mümkünsə Vətənə gəlişinizin səbəblərini açıqlayardınız...

- Dünya Azərbaycanlılarının III Qurultayının keçirilməsinin hazırlıq işləri ilə əlaqədar Bakıda işgüzar səfərdəyəm. Burda müəyyən vacib məsələləri qaldırırıq. Bütün dünya bilir ki, ermənilər Rusiya, Ukrayna, Fransa, Almaniya və s. ölkələrdə hərbi dəstələr yaradırlar. Mən müharibə başlayarsa, Azərbaycan diasporunun mobilizə olunması təklifi ilə çıxış edəcəyəm. Çünki Birinci Qarabağ müharibəsində müxtəlif ölkələrdən nə qədər erməni yaraqlısının gəlib döyüşlərdə iştirak etməsinin şahidi olmuşuq.

Mən artıq Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinə bu təklifi vermişəm. Biz bu gün keçmişdəkindən fərqli olaraq təşkilatlanmalı, hazır olmalıyıq.

-Diasporumuzdan bu işdə necə istifadə etmək olar?

- Azərbaycanın bu gün artıq formalaşmış güclü diasporu, güclü intellektual potensialı, maliyyə mənbələri, iş adamları var. Döyüşlər başlasa, Ali Baş Komandan əmr verərsə, diasporumuzu təşkilatlandıraraq ondan düzgün istifadə etməliyik. Bu o demək deyil ki, kimsə diaspordan gəlib döyüşə gedəcək. Xeyir, Avropanın bütün ölkələrində, Amerikada, Rusiyada bizim çox gözəl ixtisaslı kadrlarımız var. Azərbaycanın torpaqları sülh yolu ilə qaytarılsa, həmin regionlarda sülhməramlı qüvvələr yerləşdiriləcək. Təbii ki, Avropa və ya Amerikadan gələn bir diaspor bölümünün o sülhməramlıların olduğu bölgələrdə yerləşdirilməsi daha uyğundur. Çünki onlar çox intellektual insanlardır, atəş açmayacaqlar, sadəcə hüquqlarını tələb edəcəklər. Hər biri bir neçə əcnəbi dil bilir.

-Danimarkada ermənilərlə informasiya müharibəsində onlar bizdən irəlidir, yoxsa geri?

- Ümumiyyətlə, Skandinaviyada ermənilərin mövqeləri çox zəifdir. Son illər Azərbaycan diasporu orada daha da güclənib. Mən ermənilərin yalan informasiyasına qarşı gündəlik mübarizə aparıram. Bir neçə dəfə vesti.az, day.az, 1news.az və s. internet portallarında ermənilərə qarşı çıxış etmişəm. Danimarka mediasında biz hər zaman çıxışlarımızda ermənilərin Azərbaycan torpaqlarını işğal etməsi barədə ətraflı məlumatlar veririk. Artıq üç ildir Danimarka dövləti tərəfindən maliyyələşdirilən “Birgə və fərqli” adlı çox böyük layihə həyata keçirilir. 2007-ci ildə biz bu layihənin sadəcə iştirakçısı idik. Amma o qədər gözəl iştirak etdik ki, 2008-ci ildən artıq biz bu layihənin işçi qrupunun üzvüyük. Bu layihəyə baxmağa minlərlə insan gəlir. Demək olar ki, Sovet İttifaqının bütün millətlərinin nümayəndələri gəlib bizim bayraq altında Azərbaycanın qrupu ilə birgə iştirak edirlər, yəni bu məsələdə erməniləri kənarda qoymuşuq. Layihə Danimarkanın aparıcı KİV-ləri tərəfindən hər zaman işıqlandırılır. Təbii ki, Kəmalə xanımın sayəsində Tofiq Quliyev, Arif Məlikov, Emin Sabitoğlu və s. bəstəkarlarımızın gözəl müsiqisi səslənir. Danimarkalı qızlar azərbaycanca çox gözəl musiqi ifa edirlər. Layihə çərçivəsində Azərbaycanla bağlı böyük stendlər sərgiləyirik. Keçmiş hərbçi kimi böyük bir xəritə üzərində tamaşaçılara faktları göstərirəm. Stenddə dövlət rəmzlərimiz, dövlət başçımız haqqında məlumat, işğal olunmuş ərazilərimizin xəritəsi və bununla bağlı ətraflı izahat, eləcə də ölkəmiz haqqında digər bilgilər tədbirə qatılanların marağına səbəb olur.

-Danimarkalıları ermənilərin haqsız olmasına nə dərəcədə inandıra bilibsiniz?

- Danimarkalılar çox siyasiləşmiş millət deyillər və hansısa bir tərəfin mövqeyini tam tutmurlar. Amma son illər Danimarkada Azərbaycan haqqında konkret bir fikir formalaşıb. Artıq onlar bilirlər ki, torpaqlarımız Ermənistan tərəfindən işğal olunub və Azərbaycan Avropaya lazım olan enerji dövlətidir. Bu yaxınlarda da “Politiken” qəzetində ölkəmizlə dərc olunan məqalə və xəritədə Dağlıq Qarabağ işğal olunmuş torpaq kimi qeyd olunmuşdu. Eyni zamanda Yeni il ərəfəsində yerli TV2 kanalında Azərbaycan haqqında geniş bir veriliş göstərildi.

Qeyd edim ki, türk təşkilatlarının da bizə dəstəyi böyükdür. Ötən il Türk Cəmiyyətləri Birliyi ilə birgə Danimarkada “Gerçək soyqırım- Xocalı” layihəsini təqdim etdik. Həmin tədbirdə xəritə üzərində “Ermənilərin Xocalı soyqırımı planı” layihəsini də təqdim etdim. Keçən il Danimarkada “Xocalıya yardım” adlı humanitar və məlumatlandırıcı kütləvi aksiyalar keçirildi. Bu il də belə tədbirlər keçirməyi planlaşdırırıq.

-Siz, Ermənistanın indiki müdafiə naziri Seyran Ohanyanla kurs yoldaşı olubsunuz. Onun barəsində bildiklərinizi danışa bilərsinizmi?

- Mən 1980-1984-cü illərdə Bakı Hərbi Məktəbində (İndiki Heydər Əliyev adına Ali Hərbi Məktəb) oxumuşam. Ohanyan isə həmin məktəbdə 1979-1983-cü illərdə təhsil alıb. Onu şəxsən tanıyırdım, hərdən söhbət edirdik. O vaxt azərbaycanlılarda ermənilərə nifrət yox idi. Ohanyanı ilk dəfə görəndə məktəbə daxil olmağa təzə hazırlaşırdım. Mənimlə Zaqataladan olan Musa adında oğlan da var idi. Sonradan o, Əfqanıstanda həlak oldu. Biz Musa ilə oturub siqaret çəkirdik, bu vaxt Ohanyan başqa erməni tələbələrlə bizə yaxınlaşdı. Musaya suallar verməyə başladı, kollecə niyə daxil olmaq istədiyini soruşdu. Musa da ona cavab verdi. Bundan sonra Ohanyan ona istehza eləməyə başladı, “Səndən komandir olar? Qayıt kəndinə, özünə bir neçə qoyun al, otar, sonra evlən və həyatını yaşa” deyib güldü.

Ohanyanın məktəbdə azərbaycanlı dostu yox idi, o ancaq erməni və ruslarla oturub-dururdu. Məktəbi bitirəndən sonra Ohanyanı leytenant kimi Almaniyaya xidmətə göndərdilər. O vaxt xaricə ancaq əlaçı tələbələr göndərilirdi, Ohanyan isə məktəbdə erməni kafedra müdirinə rüşvət verib buna nail olmuşdu. Biz o vaxtdan Ohanyanın şovinist fikirlərinin şahidi olurduq. Ohanyan əli qana batmış qəddar canidir, Xocalı qətliamına şəxsən rəhbərlik edib, Ermənistan hərbçiləri arasında bəlkə də onun qədər Azərbaycana nifrət edən tapılmaz. Bakıdan gedən ermənilər tanıyıram ki, onlar Ohanyana nifrət edirlər. Xocalı hadisələrindən sonra mən ATƏT-in cəbhə xəttini izləyən missiyasının ukraynalı üzvü ilə təmasda oldum. Həmin missiya erməni tərəfə keçməliymiş. Ukraynalı nümayəndə mənə dedi ki, qarşı tərəfə keçəndə Ohanyanın əlini sıxmayacaq, çünki onun əli dırnaqlarına qədər qana batıb. O dedi ki, Xocalıda baş verənlər haqda hər şeyi bilirlər. Ohanyan bir gün etdiyi cinayətlərə görə cavab verəcək. Təkcə azərbaycanlı olduqlarına görə yüzlərlə, minlərlə günahsız insanın qanına bais olan bu şəxs rahat yaşaya bilməz. Şərəfi və vicdanı olsaydı, indi Ohanyan özünü öldürmüşdü.

-Azərbaycanın tanıdılması istiqamətində hansı işləri görürsünüz?

- Biz hər bir üsuldan istifadə edərək ilk növbədə Qarabağ porblemini önə çəkirik. Silahı əldən yerə qoymaq olmaz. Silah tək səngərdə deyil, həm də informasiyadadır. Azərbaycanlı gənclərimiz xarici ölkələrdə təhsil alırlar. Bu da gələcək silahlarımızdan biridir. Erməni yalanlarının artıq 99 faizi puç olub. Əsas məsələ azərbaycanlıların Danimarka cəmiyyətinə inteqrasiyasıdır. Məsələn, bir neçə il bundan qabaq DİDK-nin yardımı ilə Hillerod şəhərinin vitse-meri Tyu Tortsenin Azərbaycana səfərini təşkil etdik. O həm də Danimarkada nüfuzlu bir həmkarlar ittifaqının katibidir. Burda görüşlər keçirib, Azərbaycanın gözəl güşələrini gəzdirdik. İndi onun kabinetində gözə çarpan iki şey var: Azərbaycanın bayrağı və neft quyusunun maketi. T.Tortsen təbii ki, hər bir qonağına Azərbaycan haqqında danışır. Yeni təyin olunmuş vitse-meri də şəxsi dostumuz olaraq Azərbaycana gətirmək istəyirik. Eyni zamanda fikrimiz var ki, Danimarkanın “Hafla” instrumental ansamblının Azərbaycana səfərini təkşil edək.

Ötən Ramazan bayramında Danimarka parlamenti tərəfindən təşkil olunmuş iftar süfrəsinə bizim cəmiyyət də dəvətli idi. Ordakı çıxışımda deputatları Azərbaycana dəvət etdim, Qarabağ problemi barədə məlumat verdim. Sonra Kəmalə xanımın gözəl bir konserti oldu. Məclisin sonunda onlarla danimarkalı iş adamı və siyasətçi bizə yaxınlaşıb cəmiyyətimiz və Azərbaycanla bağlı suallar verirdilər.

Cəmiyyətin adından da göründüyü kimi biz Danimarka və Azərbaycan xalqları arasında dostluq körpüsü yaratmaq yolunu tutmuşuq. Təşkilatın tərkibində Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi və Gənclər Təşkilatı var. Mən həmişə deyirəm, amalımız azərbaycanlılara deyil, Azərbaycana xidmət etməkdir. Mən həm də Fredensborq bələdiyyəsinin mədəniyyət və ictimaiyyət bölməsində fəaliyyət göstərirəm. Tez-tez tədbirlər, konsertlər təşkil edirik. Əsas məqsədimiz bizim tamaşaçıların danimarkalılardan ibarət olmasıdır. Bundan başqa hər il keçirilən Dünya Türk Mahnıları Olimpiadasının təşkilatçılarından biriyik. Yarışmada danimarkalı qız Yohanna Eybubidstrum xalq mahnımız “Sarı gəlin”i Azərbaycan dilində ifa etdi. Türkiyənin xarici işlər naziri Əhməd Davudoğluya çox yaxın əyləşmişdim. Mahnı bitdikdən sonra Davudoğlu ayağa qalxdı. Mən onun eynəyinin altından göz yaşlarını gördüm. Bu il də belə bir sürpriz hazırlanır. Biz ora əslən cənublu olan Devid adında bir azərbaycanlını da aparacağıq.

-Danimarkada doğulan azərbaycanlılar Azərbaycanı necə tanıyırlar?

- Ailədən çox şey asıldır. Elə ailə var orada Azərbaycan dilində danışılmır. Əgər ailənin içində bir azərbaycançılıq varsa, təbii ki, həmin uşaq da Vətənə sevgi ilə böyüyüb boya-başa çatır. Amma bununla yanaşı onun içində belə desək ki, bir danimarkalılıq da var. Belələrinin üstünlüyü daha çoxdur; onlar Avropada bizi gələcəkdə daha güclü tanıda biləcəklər.

Əfsus ki, Danimarkada “Bazar günü” məktəbi yoxdur. Bizim orada müəllim və musiqiçilərimiz var deyə bunu təşkil etmək olar, soydaşlarımız da bu məktəbin açılmasını istəyirlər. Hazırda orada 20-ə yaxın körpə uşaq var ki, hökmən “Bazar günü” məktəbinə getməlidirlər. Mən DİDK, eləcə də Mədəniyyət və Turizm Nazirliyində bunu müzakirə etmişəm və bizə yardım etməyə söz veriblər.

-Danimarkadakı diasporumuzun həmrəyliyindən razısınızmı?

- On il bundan qabaq söhbət Azərbaycanı tanıtmaqdan gedirdisə, bu günləri isə məsələ Azərbaycanın mövqeyini tanıtmaqdan gedir. Əfsus ki, bir çox diaspor təşkilatları yararsızdırlar. Məsələn, Hollandiyada olan diaspor təşkilatlarının bir-birləri ilə çəkişmələri bir azərbaycanlı kimi məndə narahatçılıq doğurur. Danimarkada da həllini tapmamış məsələlər var. Bir də görürsən ki, kimsə yazılar yazıb mövqeyini bildirir, müzakirələrdə iştirak edir. Amma dərinə getdikdə aydın olur ki, bu adam tək özündən və kompüterindən ibarətdir, yəni heç bir sosial dəstəyi yoxdur, sadəcə şəxsi mövqeyini bildirir. Bəzən də diaspor təşkilatları hansısa qrupları təmsil edirlər. Təbii ki, bu qruplar bir-biri ilə ədavət aparırlar. Bu da bizim işimizə, ümumi xəttimizə böyük bir zərbə vurur. Diaspor işi özünü gözə soxmaq deyil, fəaliyyətin real bəhrəsi olmalıdır. Diasporumuz hələ ki təşkilatlanma prosesini yaşayır. Təbii ki, bu proses getdikcə hər şey ortaya çıxacaq. Doğrudan da, Azərbaycanı sevən, bu yolda canından keçməyə hazır olan diaspor qurumlarımız öz layiqli yerlərini tutacaqlar. Amma bir özü, ailəsi, bir də kompüterindən ibarət olanlar təbii ki, tarixin zibilliyinə gedəcəklər.

Fuad HÜSEYNZADƏ

Paritet.- 2011.- 17-18 fevral.- S.10.