“Turizm bazarında rəqabətqabiliyyətli ölkə ola bilmək üçün strateji plan qəbul edilir”

Eldar Aslanov: ”Xəzər sahilində böyük çimərlik şəhərciyinin salınması ilə bağlı turizm layihələri də var”

Statistikaya görə, dünya ölkələri üzrə ümumi milli məhsulun 10 faizi, ixracın isə 8 faizi beynəlxalq turizmin payına düşür.. Prezident İlham Əliyev turizmin daha da inkişaf etdirilməsi və turizm fəaliyyəti üçün əlverişli şəraitin yaradılması zərurətini nəzərə alaraq 15 fevral 2011-ci il tarixində Azərbaycan Respublikasında 2011-ci ilin “Turizm ili” elan edilməsi haqqında sərəncam imzalayıb. Bu qərar turizm sahəsində görülən işləri genişləndirməyə və daha da sürətləndirməyə imkan verir. Turizm sahəsində malik olduğumuz potensialdan, qarşıda duran vəzifələrdən xəbərdar olmaq üçün Azərbaycan Turizm İnstitutunun Tədris işləri üzrə prorektoru, Siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru Eldar Aslanova müraciət etdik.

-Turizm sektorunun zonalar və növlər üzrə imkanları hansı səviyyədədir?

-Azərbaycanda mövcud olan Bakı və Abşeron, şimal, şimali-qərb, cənub, qərb, Naxçıvan və Qarabağ turizm bölgələrində turizmin müxtəlif növlərinin inkişaf imkanları vardır. Qarabağ bölgəsi istisna olmaqla, digər bütün ərazilərdə mühüm irəliləyiş əldə edilib. Həmçinin bu gün Azərbaycanda növlər üzrə biznes (MİCE) turizminin lazımi inkişaf yolu keçdiyini söyləmək olar. Amma ən çox ümidli olduğumuz mədəni, sağlamlıq və təbiət turizminin yetərincə xarici turist çəkdiyini söyləmək olmur. Ölkədə istirahət, əyləncə, dağ, qış, xizək, çimərlik (o cümlədən dəniz), ada, idman, kənd yaşıl turizm, ov, tarix, dini və s., sahələrdə turizmin inkişaf etdirilməsi qarşımızda durur.

-Turizmə olan tələbat hansı səviyyədədir?

-Müasir dövrdə sənayeləşmiş ölkələrdə turizmə yaranan tələb əhəmiyyətli şəkildə artır. Bu inkişafa paralel olaraq, ölkələrin potensial turistləri cəlbetmə istiqamətində həyata keçirdikləri tədbirlərin genişlənməsi, həmçinin oxşar turizm məhsullarını təklif edən ölkələr arasında rəqabətin güclənməsi müşahidə edilir. Azərbaycan turizm bazarında rəqabətqabiliyyətli ölkə ola bilməsi üçün uzun müddətli və turizm sahəsində strateji plan qəbul edir. Bu plan çərçivəsində, viza və sərhəd rejimi sferasında, lisenziyalaşdırma və sertfikatlaşdırmada, regional turizm təbirlərində, turizm təşviq siyasətinin gücləndirilməsində, turizm xidmətlərinin çeşidliliyində, keyfiyyətində və qiymətində, turizm sektorunun kadrlarla təminatında sistemli və uzunmüddətli tədbirlər həyata keçirilməsi gözlənilir.

-Turizmin inkişaf etdirilməsi istiqamətində hansı layihələr hazırlanır?

-Hazırda Azərbaycan hökuməti 10 000 turist tutumu olacaq Şahdağ yay-qış turizm kompleksinin tikintisinə başlayıb. Bu layihənin 2016-cı ildə ki, hotelin isə dekabr 2011-də istifadəyə verilməsi planlaşdırılır. Bu layihə Azərbaycanda public-pravite partnership modelinə əsaslanmış uğurlu nümunədir. Bununla yanaşı Xəzər sahilində böyük çimərlik şəhərciyinin salınması ilə bağlı turizm layihələri də var. Xəzər dənizi bizə dəniz kurizləri, gəzintiləri, mövcud adalarda turizmin inkişaf etdirilməsi, dalğıclıq və s., imkanları da təklif edir. Bakı yaxınlığında Xəzər dənizində çoxlu sayda ada var. Bu adalarda turizmin inkişaf etdirilməsi potensialı mövcuddur. Bu mənada son vaxtlar geniş müzakirə olunan Böyük Zirə adası tezliklə ayrıca bir turizm şəhəri ola bilər. Yerli “Aurositi Holding” şirkəti burada 6 milyard dollarlıq istirahət və əyləncə şəhərciyi tikməyi təklif edir. Bu, Azərbaycanda neftdən sonra ən böyük maliyyə tutumlu layihələrdən biri ola bilər. Bu da ilk baxışdan ölkənin ada turizm imkanlarını önə çıxarır.

Eyni zamanda ölkəmiz bir-neçə regional və beynəlxalq mədəni turizm marşurut və layihələrinə də qoşulub. Bunlara İslam Konfransı Təşkilatı ölkələrinin “İpək yolu” turizm layihəsini, “Babaların tarixi zəfər və şəhadət yolu” mədəni turizm layihəsini, “Şərab yolları” beynəlxalq mədəni turizm marşurutunu, “Aleksandr Düma Qafqazda” turizm marşurutu, “Azərbaycanda alman yaşayış məskənləri” turizm marşurutu və s., göstərmək olar. Bu tip layihələrin genişləndirilməsi dövlət-özəl sektor əməkdaşlıq modeli ilə inkişaf etdirilməsi çox vacibdir.

-Turizm brendlərinin yaradılması istiqamətində hansı işlər görülüb?

-Azərbaycanın və onun turizm potensialının təbliği məqsədi ilə, Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin sifarişi ilə son beş il ərzində ölkənin turizm imkanlarını əks etdirən qırxdan çox reklam-çap məhsulları (nəşrlər, CD və DVD-lər) Azərbaycan, ingilis, alman, ərəb, yapon və rus dillərində hazırlanıb. 2002-ci ilin aprel ayından başlayaraq keçirilən Bakı beynəlxalq turizm sərgisində 2007-ci ildə 18 ölkədən 60-dək şirkət iştirak edib, həmçinin 2002-ci ildə Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi cəmi 2 beynəlxalq sərgidə iştirak edirdisə, son 5 il ərzində sərgilərin coğrafiyası genişlənmiş və iştirak etdiyi sərgilərin sayı 19 (London, Nyu-York, Moskva, Berlin, Pekin, Milan, Madrid, Deli, Vyana, Mumbai, İstanbul, Tokio, Əl-Küveyt, Dubay, Kiyev, Tiflis, Bəhreyn, Daşkənd, Mahaçqala) çatıb. 2005-ci ildən başlıyaraq CNN-də, 2007-ci ildən isə “National Geographic”, “Travel Channel”, CNN və “Euronews” telekanallarında Azərbaycanın turizm potensialını əks etdirən reklam çarxılar yayımlanır. Həmçinin “Austrian Airlines”, “British Airways” və AZAL aviaşirkətlərinə məxsus təyyarələrin bort jurnallarında və ekranlarında reklam çarxıları yerləşdirilib. Bütün bunlar təqdirə layiq olsa da Azərbaycanın turizm brendinin formalaşdırılması istiqamətində işlər davam etdirilir.

-Turistləri cəlb etmək üçün hansı güzəştlər edilir?

- Bu gün turistlər səfər etdikləri ölkələrdə əsasən təhlükəsizlik, gigiyena, keyfiyyətli xidmət, cəlbedici yerlər və s. bu kimi amillərə diqqət verirlər. Bu amillərdən birinin olmaması nəticə ehtibarilə yüksək keyfiyyətli turizm məhsulunun ortaya çıxmasına mane olur.

Tədqiqatlar təsdiq edir ki, özəl sektor turizm sahəsində investisiyaları daha çox 2-3 ulduzlu regional hotellərə, mövcud hotellərin yataq sayının artırılmasına, hotellərdə asudə vaxt və istirahət üçün daha çeşidli xidmətlərin (hovuzlar, su oyunları, animasiylar, axşam konsertləri, idman meydançaları, hovuzlar və s.) təşkilinə, böyük şəhərlərdən tanınmış turizm mərkəzlərinə avtobus reyslərinin təşkilinə, işçi heyətinin təlimləndirilməsinə və s. yönəltməlidir. Hökumətin regional inkişaf siyasətini davam etdirməli, rayon və kənd yerlərində infrastrukturun (yollar, kanalizasiya, internet, bank şəbəkəsi, mobil rabitə, çeşidli nəqliyyat (hava, su, dəmir yolu, avtomobil və s.) inkişafına diqqəti daha da artırmalıdır.

Azərbaycanda turizm sektorunun SWOT analizdən çıxan nəticə ondan ibarətdir ki, Azərbaycanda mədəni, biznes, sağlamlıq və ekoturizmin daha da inkişaf etdirilməsinə üstünlük verilməlidir. Bu sahədə geniş bazarlara çıxmaq imkanları daha çoxdur. Digər turizm növlərinin də inkişafını daima nəzərdə tutmaq gərəklidir.

-Hazırda ölkəmizə gələn turistlərin sayı nə qədərdir?

-Dünyada baş verən iqtisadi böhranın bura gələn turistlərin sayına təsiri şübhəsizdir. Əvvəlki illərlə müqayisədə bu il ölkəmizə gələn turistlərin sayında artım müşahidə olunub. Maliyyə böhranı ilə əlaqədar turistlərin sayının azalmasına baxmayaraq, Azərbaycanda turistlərin sayında artım var.

-Turizm sahəsindəki qanunvericilik bazasında nə kimi işlər görülür?

-Bütün irəliləyişlərə baxmayaraq, Azərbaycanda turizmin dünya standartlarına tam çatması üçün çox işlər görülməlidir. Bu məqsədlə 6 aprel 2010-cu il tarixində 2010-2014-cü illərdə turizmin inkişafına dair yeni Dövlət Proqramı qəbul olunub. Bu barədə Prezidentin sərəncamında əsas məqsəd kimi Azərbaycan Respublikasında turizm sektorunun dayanıqlı inkişafını təmin etmək və turizmin ölkə iqtisadiyyatının aparıcı sahələrindən birinə çevrilməsinə nail olmaq göstərilib. Bunun üçün əsas vəzifələr olaraq, turizm infrasturukrunun yüksək səviyyədə qurulması, təşviqedici tənzimlənməsi mexanizminin yaradılması, xidmət keyfiyyətinin səviyyəsinin beynəlxalq standartlara uyğunluğunun təmin edilməsidir. Yaxın gələcəkdə turizm qanunvericiliyində ciddi təkminləşdirilmələrin aparılması nəzərdə tutulur. Həmçinin ölkənin yaxın vaxtlarda turizm və rekreasiya zonalarına bölünməsi və onların ciddi planlar əsasında inkişaf etdirilməsi planlaşdırılır.

Mirvari NƏZƏROVA

Paritet.-2011.- 21-22 iyun.- S.10.