“Ukraynada Azərbaycan dilinə, mədəniyyətinə, milli mətbəxinə böyük maraq var”

Bu gün diaspor quruculuğunda gənclərimizin də rolu artıb. Belə ki, müxtəlif xarici ölkələrdə təhsil alan və fəaliyyət göstərən gənclərimiz öz potensial imkanlarından və şəbəkələrindən istifadə edərək, dövlətimizin dəstəyi ilə diaspor təşkilatları yaradırlar. Əsasən azərbaycanlı gəncləri ətrafında toplayan belə təşkilatlardan biri də Ukraynadakı Azərbaycanlı Gənclərin Birliyidir-UAGB. Bu təşkilat qısa zamanda yaranmasına baxmayaraq, Ukraynada Azərbaycanın təbliği istiqamətində bir sıra tədbirlər gerçəkləşdirib. Qurumun baş katibi, Ukraynada siyasi elmlər sahəsində aspirant dərəcəsi üzrə təhsil alan Ayaz Salmanov “Paritet”-ə müsahibəsində görülmüş işlər və gələcək planları barədə məlumat verib.

-Ukraynadakı Azərbaycanlı Gənclər Birliyinin həyata keçirdiyi layihələr haqqında məlumat verərdiniz.

-İlk olaraq qeyd edim ki, 2001- ci ildə Ukrayna ilə Azərbaycan arasında tələbə mübadiləsi başlayıb. Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin göstərişi ilə 2001-ci ildə on nəfər tələbə Ukraynaya təhsil almaq üçün göndərilmişdi. Orda təhsil alan bu gənclər müəyyən dövrlərdə özlərini fəal göstərdilər. Amma obyektiv və subyektiv səbəblərdən orda gənclər sferasında fəaliyyəti formalaşdırmaq mümkün olmadı. Yəni gənclər sferasındakı fəaliyyət o qədər də intensiv və fəal deyildi. Lakin 2010-cu ildə Ukraynada azərbaycanlı gənclərin fəaliyyəti artdı. Belə ki, ötən il Azərbaycanın tarixinə qanlı hərflərlə yazılmış 20 Yanvar və “Xocalı soyqırımı”na həsr edilmiş tədbir təşkil etdik. Bu tədbirin unikanlığı onda idi ki, mərasiminin aparıcısı və çıxışçılarından əksəriyyəti ukraynalılar idi. Tarixi faciələrimizlə yanaşı orda milli bayramlarımızıda qeyd edirik. Belə ki, ilk dəfə olaraq Ukraynada Novruz bayramını təntənəli şəkildə qeyd etdik. Bakıdan dəvət olunmuş musiqiçilərin və tələbələrin konsertini təşkil etdik. Rəsmi olaraq orda tonqal qalamağa icazə verilmirdi. Ancaq biz icazə alıb, tonqal qaladıq və bu ukraynalılar tərəfindən də çox maraqla qarşılandı. Bundan başqa 31 Mart soyqırımı gününü qeyd etdik. Daha bir maraqlı tədbir fələstinli uşaqlar üçün nəzərdə tutulmuş xeyriyyə məqsədli “Dil festivalı” idi. Bu beynəlxalq festivala Ukrayna təşkilatlarının dəvəti ilə bizdə qoşulmuşduq. Bir ay ərzində əcnəbi uşaqlara Azərbaycan dilini öyrətdik. Dil kursuna gələn uşaqlar arasından iki nəfər daha böyük həvəslə Azərbaycan dilini öyrənmişdi və bir çox sözlər bilirdi.Bundan əlavə orda ötən il “Dostluq” adlı daha bir beynəlxalq festivalda baş tutdu. Bu festivalın təşkil olunmasında məqsəd Ukraynada yaşayan ayrı-ayrı millətlərin mədəniyyətinin təqdimata dəstək olmaqdı. Azərbaycanda sözügedən festivalda çıxış edirdi. Orda azərbaycanlılar milli rəqsimizi, musiqimizi və mətbəximizi layiqincə təqdim etdilər.

Bir əsas məqamı da qeyd edim ki, 2010-cu il aprel 24-də ilk dəfə olaraq Ukrayna Azərbaycanlıları Konqresinin Dnepropetrovsk vilayət təşkilatının təşəbbüsü ilə Dnepropetrovsk şəhərində Ukraynada Azərbaycanlı Gənclərin 1-ci Forumu keçirildi. Ukraynanın 27 vilayət və şəhərlərindən 700-dən çox azərbaycanlı gənc foruma qatılmışdı. Bu forumun nəticəsi olaraq Ukraynada yaşayan bütün azərbaycanlı gənclərin əlaqələndirmə şurası yaradıldı və sədri Anar Tahirov seçildi. Eyni zamanda hər region üzrə koordinatorlar müəyyənləşdirdi.

Ukrayna Azərbaycanlıları Konqresi və bizim təşəbbüsümüzlə azərbaycanlı gənclər arasında səkkiz komandadan ibarət futbol turneri keçirdik. Ötən ilin may ayında ümummilli lider Heydər Əliyevin xatirəsinə həsr olunmuş gənclər arasında şahmat, dama yarışı təşkil etdik. Ən böyük tədbirimiz 29 may tarixində “Avroviziya”nın final mərhələsi ilə bağlı keçirdiyimiz tədbir oldu. Bu tədbirin möhtəşəmliyi onda idi ki, 300 nəfər gənc iştirak edirdi, bunlarında 170 nəfəri azərbaycanlı, qalanları isə ukraynalılar idi. Bütün gənclər toplu halında Azərbaycana azarkeşlik edirdilər. İyun ayında bir sıra regionlarda yaşayan azərbaycanlı gənclərin toplantısı keçirildi.

Bu cür intensiv tədbirlərin nəticəsi olaraq Ukraynadakı Azərbaycanlı Gənclərin Birliyini-UAGB yaratdıq. Artıq birliyimiz bir ildir ki, rəsmi olaraq fəaliyyət göstərir.Təşkilatın strukturuna görə minimum 14 region təmsil olunması nəzərdə tutulsa da, biz çalışırıq ki, bütün Ukraynanı əhatə edək. Demək olar ki, Ukraynanın şərq hissəsində olan şəhərləri əhatə edirik. Qarşımızda duran əsas məqsədlərdən biri Ukraynanın qərb regionlarında iş prinsipimizi aktivləşdirərək, şəbəkəmizi genişləndirməkdir. Bu yaxınlarda Azərbaycanlı Gənclərin Ümumrusiya Təşkilatının-AMOR nümayəndəsi Ukraynada idi. Ukraynadakı səfirliyimizin dəstəyi ilə AMOR-nun nümayəndələri ilə görüşümüz oldu. Bu görüşün nəticəsi olaraq belə qərara gəldik ki, Ukraynadakı və Azərbaycandakı azərbaycanlı gənclər arasında əlaqələrimizi genişləndirmək, eyni zamanda təşkilatımızla AMOR arasında fəaliyyətimizi formalaşdırmaq və inkişaf etdirmək üçün birgə layihələr həyata keçirək. Artıq birgə bir möhtəşəm layihə həyata keçirməyi nəzərdə tutmuşuq. Əminik ki, razılıq olsa, 3-4 aya bu layihə reallaşacaq. Bu il “Xocalı soyqırımı” ilə də bağlı tədbirlər planımız hazırdır, bu istiqamətdə mərasimlərimiz olacaq.

-Təşkilatınızın üzvləri haqqında nə deyə bilərsiniz?

- Ukraynadakı Azərbaycanlı Gənclərin Birliyinin fəaliyyətinin əsas məqsədi Ukraynadakı azərbaycanlıları ictimai baxımdan aktivləşdirməkdir. Ukrayna vətəndaşı olan azərbaycanlıların Ukrayna cəmiyyətində tanınmasına çalışırıq. Bundan başqa fəal, müəyyən rəsmi qurumlarda çalışan ukraynalı gənclərlə və bir sıra təşkilatlarla da əlaqələrimiz var. Bu da gələcəkdə Azərbaycanın lobbiçilik fəaliyyətinin formalaşdırılması işində bizə yardımçı ola bilər. Bu səbəbdən də bizim təşkilatlarımızın üzvləri arasında azərbaycanlı tələbələr, Ukrayna vətəndaşı olan azərbaycanlılar, həmçinin ukraynalı və digər əcnəbi gənclərdə var. Artıq ümumilikdə təşkilatımızın 1200 üzvü var.

-Bu gün Azərbaycan Ukraynada necə tanınır?

- İlk olaraq məlumat üçün bildirim ki, ümumilikdə Ukraynadakı azərbaycanlıların rəsmi statistikaya görə sayı beş yüz mindir.

Ukrayna Azərbaycan münasibətləri hər zaman dərin olub. Hökumətlər və xalqlararası münasibətlər çox gözəldir. Ukraynalılar Azərbaycanı, Bakını sevirlər. Biz çalışırıq ki, milli adət-ənənələrimizi orda geniş auditoriya arasında təbliğ edək və bu istiqamətdə də tədbirlər keçiririk. Bununla yanaşı, tədbirlərimizdən sonra milli mətbəximizin gözəl nümunələrindən onların dadmasına çalışırıq. Ukraynalılar bizim milli mətbəximizdən dolmanı, şəkərbura və paxlavanı çox sevirlər.

-Ukraynadakı azərbaycanlı gənclər daha çox hansı sahələrdə çalışırlar və qarşılaşdıqları problemlər hansılardır?

- Hazırda Ukraynada azərbaycanlı tələbələr üstünlük təşkil edir. Gənclərimiz oranın vətəndaşı olmadığı üçün onlar yüksək strukturlarda təmsil olunmular. Amma bununla yanaşı, Nikolayev şəhərində strukturumuz var. Dnepropetrovsk və Nikolayev şəhərlərində Ukrayna vətəndaşı olan fəal azərbaycanlı gənclərimiz siyasi partiyalarda, parlamentdə və başqa bir sıra dövlət qurumlarında çalışırlar. Problemlərə gəldikdə isə qeyd edim ki, işsizliklə və dillə bağlı problemləri var. Qeyd edim ki, Azərbaycanın dil problemlərini aradan qaldırmaq üçün artıq təşkilatımızın ofisində ukrayn, rus və ingilis dilləri kursları yanvar ayından fəaliyyətə başlayacaq. Həmçinin Azərbaycan dili kurslarıda, olacaq, o, çünki ukraynalılardan dilimizi öyrənmək istəyənlər çoxdur.

-Ukraynada Azərbaycan diaspor mediası varmı?

- Ukrayna Azərbaycanlı Konqresinin ”Azərbaycanın səsi” adlı qəzeti çıxır. Bizim təşkilatda yavaş-yavaş formalaşır, artıq internet saytımız hazırlıq mərhələsindədir. İstəyirik ki, bu böyük bir internet resursu olsun və ondan bütün region istifadə edə bilsin. Saytımız yaxın bir ay ərzində istifadəyə veriləcək. Saytımız üç dildə olacaq. Ancaq ilk mərhələdə bir dildə-rus dilində olacaq. Bundan başqa kütləvi informasiya vasitələri ilə bağlı layihə formalaşdırmaq istəyirik. Bu layihə Ukraynada fəaliyyət göstərən azərbaycanlı və bir neçə ukraynalı jurnalisti əhatə edəcək. Bundan sonra daha bir internet resursumuz fəaliyyətə başlayacaq.

-Orda ”Bazar günü” məktəbləri varmı?

- Son dövrdə yəni, 2010-cu ilin noyabr ayında Nikolayev şəhərində “Bazar günü” məktəbi açılıb. Bu məktəbin açılışında Nikolayev şəhərinin meri və millət vəkilləri iştirak edirdilər. Həmin şəhərdə uzun illərdi yaşayan azərbaycanlı müəllim tədrisi təmənnasız öz üzərinə götürüb. Sözügedən məktəbə maliyyə dəstəyini Ukraynadakı azərbaycanlı iş adamları öz üzərinə götürüb. Eyni zamanda Azərbaycandakı dövlət qurumlarından da dəstək göstərilir. Bu məktəbin açılışında orda təhsil almaq istəyən 30 uşaq vardı. Sevindirici haldır ki, bu 30 nəfər arasında ukraynalılarda vardır. Onları heç kəs məcbur etməyib, daxillərində Azərbaycan sevgisi olduğu üçün “bazar günü” məktəblərində təhsil almağa meyl göstərirlər.

Bundan başqa Dnepropetrovskidə Həmrəylik Günü ilə bağlı böyük tədbirlərimiz oldu. Bu tədbirdə iştirak edən Dnepropetrovski şəhərinin meri bu cür təntənəli tədbirin keçirilməsini bəyənib və bu şəhərdə Azərbaycan “Bazar günü” məktəbinin yaradılması ilə bağlı işləri öz üzərinə götürüb. Və bu ilin yaz aylarında istifadəyə veriləcək.

- Bu gün Ukrayna kitabxanalarında Azərbaycanla bağlı kitablar varmı?

- Təəssüf ki, nəinki Ukraynada digər xarici ölkələrin də milli kitabxanalarında Azərbaycanla bağlı kitablar azdır. Ötən ilin yay aylarında bizim təşəbbüsümüzlə Ukraynada bir sıra kitabxanalara Azərbaycan tarixi ilə bağlı kitablar verdik. Ukraynanın milli kitabxanasına, parlament və bir sıra universitetlərin kitabxanalarına payladıq. Bundan əlavə cənab Prezidentimiz İlham Əliyevin iqtisadi və siyasi fəaliyyətini əks etdirən, rus dilində olan kitabları kitabxanalara verdik. Bu kitabı əldə etməyə ukraynalılar özləri maraq göstərirdilər ki, Azərbaycanın son dövrdə inkişafı ilə yaxından tanış olsunlar. Sözügedən kitabın təqdimatını Kiyev şəhərindəki Heydər Əliyev adına Sosial Elmlər və Beynəlxalq Əlaqələr İnstitutunda keçirtdik. Bu istiqamətdə fəaliyyətimizi gələcəkdə də davam etdirəcəyik.

-Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi ilə münasibətləriniz necədir?

- Daima fəaliyyətimizin başlanğıcı və nəticəsi, yəni etdiklərimiz, edəcəklərimiz işlər haqqında Komitəyə məlumat veririk.

-Bu il keçiriləcək Dünya Azərbaycanlılarının III Qurultayından nələr gözləyirsiniz?

- Bütün tədbirlərin keçirilməsinin əsas məqsədi dünyada yaşayan azərbaycanlıları bir yerə toplamaqdır. Digər tərəfdən isə bu cür toplantılarda bir sıra problemlər qaldırılır və təkliflər verilir. Bu da diasporların fəaliyyətində əsasdır. Bizimdə iştirakımız bu qurultayda təmin olunsa, çalışacayıq ki, müəyyən bir təkliflər irəli sürək. Əsas gözləntimiz odur ki, bu toplantıda irəli sürülən təkliflər gələcəkdə reallaşdırılacaq və diasporanın fəaliyyətinə və inkişafına dəstək olacaq.

-Ukraynada erməni diasporunun fəaliyyəti hansı səviyyədədir?

- Onlar müəyyən məqamlarda bizə problemlər yaradırlar. Orda ermənilər Qarabağın şəhərlərinin adı altında kiçik tirajla məhsullar istehsallar etmişdilər. Hər birimizin daxilində Azərbaycan- Vətən, Qarabağ sevgisi var. Bu məsələyə də diaspora və gənclər səviyyəsində reaksiyamızı göstərirdik, Ukraynada rəsmi qurumlara müraciət etdik.

Günay ƏLİYEVA

Paritet.- 2011.- 15-17 yanvar.- S. 8.