BDM yeni film üzərində işləyir

İsmayıl Ağayev: ”Ermənilərin 60 ilə etdiyini biz 15 ilə etdik”

Diasporumuz gənc olmasına baxmayaraq, qısa müddət ərzində bir çox uğurlara imza atmağı bacardı. Müstəqilliyimizin əvvəllərində zəif təşkilatlanan diasporumuz getdikcə əsas məqsədlərinə nail olmaqda çətinlik çəkmir. Bu təşkilatların sayəsində vətəndən uzaqda yaşayan soydaşlarımız birləşərək Azərbaycan uğrunda bacardıqlarını əsigəmirlər. Eyni zamanda dünyanın müxtəlif ölkələrində fəaliyyət göstərən diasporamıza vətəndə fəaliyyət göstərən, azərbaycançılıq ideyalarının dünyaya çatdırmaq məqsədi daşıyan təşkilatlar da kömək göstərir. Belə təşkilatlardan biri də Beynalxalq Diaspor Mərkəzidir. Budəfəki müsahibimiz də diasporun təşkilatlanmasına və Azərbaycan həqiqətlərinin dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasına nail olmaq məqsədini qarşıya qoyan BDM-nin sədri İsmayıl Ağayevdir.

-Mərkəzimizin əsas məqsədi deportasiya və soyqırım həqiqətlərini dünya ictimaiyyətinə çatdırmaqdır. Buna nail olmaq üçün əlimizdən gələni əsigəmirik. Bir təşkilat olaraq yarandığımız gündən bu günə kimi çox işlər görmüşük. Burda onların hamısını sadalamayacam. Amma təkcə 2010-cı ildə ölkədən kənarda keçirdiyi 3 tədbirdə dünya ictimaiyyətinə Azərbaycan haqqında kifayət qədər informasiya çatdırmışıq. Bundan başqa 94 il bundan öncə Çanaqqala döyüşündə şəhid olan azərbaycanlıların xatirəsini əbədiləşdirmək üçün orada xatirə abidəsi ucaltdıq. Sonra İrəvandan deportasiya edilmiş, ermənilərin zorakılığına məruz qalmış soydaşlarımızın ərizə və şikayətlərini Avropa İnsan Hüquqları məhkəməsinə çıxardıq. Tarixi torpaqlardan qovulmuş insanların hüquqlarının bərpası üçün beynalxalq müstəvidə qurultay keçirildi və onlarla bağlı piket təşkil etdik. Eyni zamanda ingilis dilinə tərcümə edilmiş 11 dəqiqədən ibarət film çəkmişik. Bu yaxınlarda BDM-in 16 nəfərdən ibarət nümayəndə heyəti İqdıra səfər etdi. Səfər zamanı maşın karvanı ilə Xudafərin körpüsünün yanından keçərək İqdıra getdik. Məqsədimiz tarixi torpaqlarımızı yolüstü də olsa görmək idi. Orada hamımızın ürəyini sarsıdan olaylar yaşadıq. Ermənilərin torpaqlarımızı necə viran etdiyini görəndə göz yaşlarımızı saxlaya bilmirdik. İqdırda isə Kərbəlayi İsmayılın qəbrini və ermənilər tərəfindən qətlə yetirilmiş soydaşlarımızın qəbirlərini ziyarət etdik. Türkiyədə fəaliyyət göstərən 6 partiya və 28 QHT-nin iştirakı ilə Ermənistandan qovulmuş azərbaycanlıların, Xocalıda qətlə yetirilmiş həmvətənlilərimizin məruz qaldığı zorakılıq barədə, ümumiyyətlə ermənilərin türklərə qarşı torpaq iddiallarından əl çəkmələri haqqında müraciət imzalamağa nail olduq. Bu istiqamətdə işlərimiz davam edir. Bizim məqsədimiz azərbaycançılıq ideyalarının, soyqırım həqiqətlərinin bütün dünyaya çatdırmaqdır. 2010-cu ildə gördüyümüz işlər bizi qane etməyib. Təşkilat olaraq üzərimizə düşən işləri yerinə yetirsək də, əməkdaşlıq etdiyimiz ölkələrin parlamentlərinə başımıza gətirilən soyqırımı, departasiya faktlarına qəbul elətdirə bilməmişik. Nə qədər ki, onlar bunu tanımayıblar, nə qədər ki onların parlamentində bu faktlar müzakirə edilməyib, deməli, bizim işlər hələ yetərincə deyil. Düşünürəm ki, diaspor təşkilatları bu istiqamətdə təşkilatlanmalı, işlərini sürətləndirməlidir. Biz də mərkəz olaraq ölkədən kənarda fəaliyyət göstərən diaspor təşkilatlarına mütəmadi olaraq bununla bağlı müraciətlər edirik. Bu yaxınlarda Cümşüd Nuriyevin “Uydurulmuş tarix” kitabını Türkiyədə yayımladıq. Bu kitabı başqa versiyalarda da çap edərək diaspor təşkilatları vasitəsilə Avropada da yayımlayacağıq.

- Ermənilərin azərbaycanlılara qarşı etdiklərini əməkdaşlıq etdiyiniz ölkələrin ictimaiyyətinə nə dərəcə inandıra bilmisiniz?

- Biz çalışırıq ki, əməkdaşlıq etdiyimiz ölkələrin universitetlərində Azərbaycanla tarixi ilə bağlı güşələr açmağa nail olaq. Bu istiqamətdə nailiyyətlər də qazanmışıq. İki ildir Belarusiyanın əməkdaşlıq etdiyimiz Baranoviç universitetində Azərbaycanla bağlı güşə yaratmışıq. Bu ildə oranı ziyarət edəcəyik. Mart soyqırımı ilə bağlı hazırladığımız filmi təşkilatımızın Avropadakı nümayəndələri vasitəsilə orada yayımlamağa çalışacağıq. Sizə bir fakt deyim; Çexiyada Vlaçar universitetində yüzə yaxın tələbə və alimin iştirak etdiyi tədbirdə Xocalı ilə bağlı filmi çex dilinə tərcümə edərək nümayiş etdirəndə alimlər göz yaşlarını saxlaya bilmirdilər. O haqda bizdə şəkillər, video yazılar da var. Onlar təəssüf hissi keçirirdilər ki, bizim indiyə qədər bundan xəbərimiz olmayıb. Onlar bildirirdilər ki, ermənilər bizə bunu birtərəfli çatdırıblar. Ardıcıl mübarizə, ardıcıl iş olarsa əminəm ki, dünya ictimaiyyətini inandırmaq olar. Ermənilər bunu illərdir aparırlar, biz isə bir neçə ildir başlamışıq. Həm də bizim diasporamız gəncdir. Ermənilər isə yüz illərdir bu işlə məşğuldur. Yalançı torpaq iddiaları, yalançı soyqırım iddiaları ilə bütün dünyanı inandırmağa çalışırlar. Son illər möhtərəm Prezidentimizin diasporumuza verdiyi qiymət diasporçuları da ruhlandırır. Televiziyalarda yayımlanan “Qərib axşamlar” və bu kimi verlişlər, sizin kimi qəzetlərdə diasporla bağlı daimi səhifələr bu işdə dövlətin göstərdiyi dəstək diaspor işi ilə məşğul olan insanları ürəkləndirir.

- Azərbaycan diasporunun fəaliyyətində nələr çatmır?

- Azərbaycan diasporunun bu günə qədər gördüyü işlərdən razıyam desəm məni topa tutarlar, narazıyam desəm də, topa tutarlar. Razıyam desəm, qarşıya belə bir sual çıxır ki, bəs görülən işlərin nəticəsi hardadır? Təbii ki, görüləsi işlər çoxdur. Ümumiyyətlə, ölkədən kənarda fəaliyyət göstərən diaspor təşkilatlar mənəm-mənəmliyi, şəxsi iddialarını kənara qoysalar, inandırıram ki, bizim işlərimiz daha yaxşı olacaq. Son dövrlər, xüsusilə 2004-2005-ci ildən sonra dövlətin bu işlərə xüsusi önəm verməsi və ilk olaraq ulu öndər Heydər Əliyevin dünya azərbaycanlılarının qurultayı keçirilməsi nəticəsində ermənilərin 60 ilə keçdiyi yolu biz demək olar 15 ilə keçdik. Bu sürət daha da güclənir. Biz də QHT olaraq öz şəxsi maliyyəmiz hesabına, dostlarımızın potensialı, alimlərimizin fədakarlığı hesabına lazımi nəticələr əldə edə bilməsək də azərbaycançılıq ideyalarını, Azərbaycan həqiqətlərini kifayət qədər dünyaya çatdırmağa nail olmuşuq. Amma bunlar azdır. Nə vaxt ki, erməni yalanlarını faş edəcəyik, dünyanı öz ətrafımızda birləşdirməyi bacaracağıq, o zaman könül xoşluğu ilə deyə biləcəyik ki, biz Azərbaycan üçün nəsə edə bilmişik. Bunun səbəbi bizim zəif olmağımız deyil, apardığımız mübarizədə bizə qarşı ikili standartların hədəfi olmağımızdır. Lakin Azərbaycanın ziyalı insanları çoxdur. Onlar ölkədən kənarda da mübarizələrini davam etdirir və dövlət də bu işdə yetərincə dəstək verir.

- Dünya Azərbaycanlılarının 3-cü Qurultayından nələr gözləyirsiniz?

- Dünya Azərbaycanlılarının III Qurultayından yeni format, yeni baxışlar olmasını gözləyirik. Dünya Azərbaycanlılarının işinin amacı dəyişməlidir. Möhtərəm Prezidentimiz diaspor təşkilatları üçün bir ana xətt qoyubdur. Biz mütləq o torpaqlara qayıdacağıq. Bu devizi biz rəhbər tutaraq birə-beş artıq işləməliyik. Güman edirəm ki, artıq diaspor təşkilatları vahid cəbhədən mübarizə aparmalıdır. Dünənə qədər olan boşluqlar aradan qaldırılmalı, Diaspor Komitəsi bu məsələdə öncüllüyü öz əlinə almalı, aralarında küsülülük olan təşkilatları öz ətrafında cəm eləməlidir. Azərbaycançılıq ideyalarını rəhbər tutaraq diaspor təşkilatlarına ögey-doğma münasibət bəslənməməlidir. İnanıram ki, bu istiqamətdə işlərimiz qurulacaq və bundan həm Azərbaycan dövləti, həm də dünyada yaşayan azərbaycanlılar səmərəli istifadə edəcək. Nəzərinizə çatdırım ki, Şimali Azərbaycandan kənarda 40 milyondan çox azərbaycanlı yaşayır. Cənubi Azərbaycanda yaşayan azərbaycanlılar diaspor təşkilatı deyil, çünki onlar öz doğma vətənlərində yaşayır. Eyni zamanda Gürcüstan və Dağıstanda öz doğma torpaqlarında yaşayan azərbaycanlıları da diaspor təşkilatı adlandırmaq olmaz. Ancaq milyonlarla azərbaycanlı Qərb ölkələrində yaşayır. Onların birgə mübarizəsi diasporumuzun güclənməsinə nail olacaqdır. Bu dəqiqə dünya azərbaycanlılarının pul hesabı 300 milyarddan çoxdur. Təsəvvür edin ki, hər bir azərbaycanlı ayda 1 dollar diaspor təşkilatlarına yardım eləsə, kifayət qədər pul edir. Erməni diasporları bir gün ərzində Dağlıq Qarabağa 20 milyon ianə toplayırlar. Təəssüf ki, bizimkilər bu məsələlərdə arxa planda dururlar. Güman edirəm ki, soydaşlarımıza vətənə sevgi, bu hissin ən yüksək tutulması aşılanacaqdır və bu məsələdə də önə keçəcəyik. Bu gün artıq diaspor təşkilatlarımızın arasındakı çəkişmələr də demək olar ki, yoxdur. Artıq hər kəs başa düşüb ki, bütün təşkilatların apardığı siyasət azərbaycançılıq ideyalarına xidmət etməkdir. Nəhayət hər kəs bir şeyi başa düşməlidir ki, bütün güclər birləşdirərək mübarizələr birgə aparılmalıdır. İnanıram ki, Qurultaydan sonra bu məsələlərə tamamilə son qoyulacaqdır. Dünya Azərbaycanlıları Konqresinin hər iki qanadı birləşəcək və hər kəs bundan bir fayda götürəcəyini düşünürəm.

- Mərkəziniz qarşıdakı illərdə hansı işləri həyata keçirməyi planlaşdırır?

- Avropada soyqırımla bağlı keçirəcəyimiz tədbirlər, bu haqda filmlərin çəkilməsi və kitabların yayılmasını nəzərdə tuturuq. Mərkəzimizin ölkə nümayəndələrini yaradılması, deportasiya və soyqırım həqiqətlərini dünyaya çatdırmağı nəzərdə tuturuq. Mərkəzimizin müşaviri Cümşüd Nuriyevin rəhbərliyi altında alimlər və ictimaiyyət nümayəndələri ilə 15 dəqiqəlik yeni film üzərində işləyirik. Bir neçə tarixçilərin filminin mətni üzərində işləməsi üçün artıq ilkin variant təqdim olunub. Yaxın günlərdə yeni formada, tarixi sənədlərə əsaslanaraq, ermənilərin öz dili ilə dediyi, rus tarixçilərinin Azərbaycan-Ermənistan münaqişəsi ilə bağlı fikirlərinin yer aldığı yeni bir albomun buraxılmasını qərara almışıq. Sonradan onu bir neçə dilə tərcümə etmək üçün film halına salacağıq. 2011-ci ilin ilk aylarında keçən il keçirdiyimiz Xocalıya ədalət kompaniyasını yeni bir nümayəndə heyətimizlə Şərqi Avropa ölkələrində, o cümlədən Çexiyada, Avstriyada dəyirmi masalar, konfranslar keçirəcəyik. O cümlədən hazırladığımız filmi çex dilində tərcümə edərək ali məktəblərdə tələbələr arasında yaymaq planlaşdırırıq. Çalışacağıq ki, bu istiqamətdə irəliləyişə nail olaq. İnanıram ki, öhdəmizə düşən bütün işləri layiqincə yerinə yetirəcəyik.

Asif NƏRİMANLI

Paritet.- 2011.- 25-26 yanvar.- S. 9.