“Teatrın statusunu müəyyənləşdirən tamaşaçıdır”

Rəşad Əhmədzadə : “Respublikanın kukla teatrlarında çalışan aktyorların əksəriyyəti bizim teatrın yetirmələridir”

“Biz hər hansı xarici ölkədə olarkən və ya onların teatrlarını qonaq edərkən inkişafımızın hansı həddə olduğunu aydın görürük. Təsəvvür edin ki, sovetlər dönəmində hər hansı ölkəyə qastrola gedərkən onların teatrlarına , texniki təchizatına heyran qalardıq. Artıq bizim teatrın təmirindən sonrakı təchizatı sayəsində hər hansı ölkədən nəinki geri olmadığımızı, əksinə onları qabaqladığımızı da görürük. Hətta Mərakeş festivalında biz texniki məslələrə görə tamaşanın müəyyən detallarını çıxarmalı olduq. Çünki onlarda bizdə olan avadanlıqlar yox idi”. Bunu “Paritet”ə müsahibəsində A.Şaiq adına Azərbaycan Dövlət Kukla Teatrının direktoru Rəşad Əhmədzadə bildirib. Onun sözlərinə görə yaradıcılıq baxımından da Azərbaycan Kukla teatrı inkişaf edib və xarici ölkələrdəki kukla teatrlarından heç də geridə deyil. “Bizim teatrın ustalığı daim yüksək qiymətləndirilir. Biz çalışırıq ki, bizə göstərilən qayğı və dəstəyə görə məsuliyyətlə, işlədiyimizdən də yaxşı göstəricilərlə cavab verək”. Qeyd edək ki, ötən ay teatr Xəzəryanı dövlətlərin festivalında da iştirak edərək, nümayiş etdirdikləri tamaşaya görə diplom əldə ediblər.

-Hər bir teatrın repertuar siyasəti var. Siz repertuar siyasətində nəyi üstün tutursunuz?

- Repertuarımızda əksər hallarda klassiklərin əsərləri yer alıb. Elə tamaşalar, nağıllar var ki, daim bizim repertuardadır. Bilirsiniz, yeni və ya köhnə tələb bir yana , teatrın statusunu müəyyənləşdirən tamaşaçıdır. Əgər tamaşaçı zalda yerini alırsa və baxdığı səhnə əsərindən təsirlənə bilirsə, demək o teatr qarşısına qoyulan tələbləri tam ödəyir. Mən düşünmürəm ki, bizim kukla teatrı hər hansı cəhətinə görə dünya ölkələri teatrlarından geridə qalır. Amma bununla yanaşı biz bütün yeni texniki vasitələrdən istifadə edərək tam müasir və maraqlı tamaşalar təqdim etməyə çalışırıq.

- Teatrınızda kukla istehsalı ilə bağlı vəziyyət nə yerdədir?

-Burda istehsal olunan kuklalar başqalarından, öz mexanikasına görə fərqlənir. Burda çox şey nümunələri hazırlayan mexanikin, konstruktorun fantaziyasından asılıdır. Mən deməzdim ki, xaricdə hazırlanan kuklalar bizimkilərdən yaxşı və ya pisdir. Bizim özümüzdə də peşəkarların çalışdığı emalatxana, butafor sexi fəaliyyət göstərir ki, onların yaradıcılığı göz qabağındadır. Sadəcə olaraq, biz başqa kukla sənəti mütəxəssislərinin də işlərini görmək istəyirik. Bu mübadilə istənilən formada lazımdır. Bizim auditoriya əsasən azyaşlılar olsa da, çox tələbkardırlar. Heç kimə sirr deyil ki, uşağı nəyəsə məcbur etmək çox çətindir. O bizim tamaşaçı zalında əyləşsə belə, səhnədə baş verənlər onu cəlb etmədikdə istər -istəməz onda teatra maraq oyanmır. Ona görə də biz rejissorlar, rəssamlar, aktyorlar balalarımızın gözünü, könlünü oxşayan yeni və maraqlı nümunələri səhnəyə gətirməyə çalışırıq. Bu il 6 yeni tamaşa hazırlamışıq. Onlardan üçü dövlət sifarişi ilə hazırlanıb. M.F.Axundzadənin 200 illiyi ilə əlaqədar olaraq “Müsyo Jordan və Dərviş Məstəli şah” əsərini səhnələşdirdik. Aprel ayının 14-də tamaşanın premyerası oldu. Tamaşanın quruluşçu -rejissoru Aleksand Maksimıçev , quruluşçu- rəssamı Tatyana Melnikova, bəstəkarı isə İqor Roqalyoxdur. Onların hər üçü Sankt -Peterburqdan dəvət olunub. Tamaşanın kuklaları da orada hazırlanıb. Bundan başqa , digər bir yeni tamaşamız teatrın baş rejissoru, əməkdar incəsənət xadimi Rəhman Əlizadənin müəllifi olduğu “Sindibadın xoşbəxtlik adasına səyahəti” də repertuarımızda öz yerini alıb. Artıq 6 beynəlxalq festivaldan dəvət almışıq. Əvvəllər hər hansı festivaldan dəvət gəldikdə araşdırmadan ona qatılmağa can atırdıqsa, indi artıq seçim edirik, bizim üçün aktual və nisbətən daha genişmiqyaslı festivallara getməyə çalışırıq.

- Kukla tamaşaları hazırlamağın çətinliyi nədədir?

- Bilirsiniz, kukla teatrında tamaşa hazırlamaq bəlkə də bütün teatrlardan çətindir. Çünki bizim tamaşanı həm uşaq, həm də onu tamaşaya gətirən valideyni bəyənməlidir. Uşaqların bəyənməyinə heç bir şübhəmiz olmur, bunu balacaların həvəslə tamaşalara gəlməsində, onu sonadək izləməsində görürük. Sadəcə, bəzən valideynlərin xoşuna gəlməyən məqamlar olur ki, onda da uşaqları onların tamaşaçı marağını yönləndirməyə çalışırlar. Mahiyyət etibarilə baxdıqda tamaşa normaldırsa, uşaq onu bəyənir. Heç bir uşağa nəyisə zorla bəyəndirmək, təbii ki, mümkün deyil.

- Bölgələrdəki Kukla teatrları ilə əlaqələriniz varmı?

- UNİMA Azərbaycan Milli Mərkəzi idarə heyətinin 10 üzvü var ki, onların arasında həmin bölgələrdəki kukla teatrlarının və Dövlət Marionet Teatrının təmsilçiləri də var. Əlaqələrimiz, təbii ki, mövcuddur. Çünki kukla sənəti inkişaf etməlidir və biz də bir “ana teatr” olaraq bunun üçün çalışırıq. Bilirsiniz ki, hələlik Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetində kukla teatrı aktyorluğu fakültəsi yoxdur. Azərbaycanın kukla teatrlarında çalışan aktyorların əksəriyyəti bizim teatrın yetirmələridir. Bu missiya daha mütəşəkkil formada davam etməkdədir. Artıq ikinci ildir ki, bizdə teatr studiyası fəaliyyət göstərir. Bu sənətə marağı olan gənclərin toplaşdığı studiyanın müddəti bitdikdən sonra bəhrələndiyimiz hər hansı insanı ştata götürürük və aktyor kimi bizim teatrda fəaliyyətini davam etdirir. Yerlərdəki kukla teatrları ilə yaradıcılıq mübadiləsi də var. Salyan Dövlət Kukla Teatrında M. F. Axundzadənin yubileyi ilə əlaqədar hazırlanan “Xırs quldurbasan” tamaşasına teatrımızın baş rejissoru R.Əlizadə quruluş verdi. Tamaşanın baş rəssamı isə bizim teatrın baş rəssamı L.Quluzadə idi. Digər teatrlar da belə bir istəkdə olsalar, biz müsbət cavab verməyə hazırıq. Bundan başqa mən hesab edirəm ki, teatrın inkişafı naminə digər xarici teatrlarla da yaradıcılıq əlaqələri, mübadilə vacibdir. Bu heç də öz teatr mütəxəssislərimizin işini bəyənməmək anlamına gəlməməlidir. Bu gün teatr dünyadakı mədəni inteqrasiyadan kənarda qala bilməz. Uğurlu inteqrasiya üçün isə müasir prosesləri fəaliyyətində tətbiq etməlidir. Bu da ilk olaraq yaradıcılıqda öz əksini tapmalıdır.

Nərmin MURADOVA

Paritet.-2012.-8-12 noyabr.-S.16.