“İçimdə yaşaya bilməyən musiqini ifa etmirəm”

Günel Ələkbərova : “Çexiyalıların Azərbaycan musiqisindən xəbərləri var”

Müsahibim Günel Ələkbərova Çexiyanın paytaxtı Praqa şəhərində aprel ayının 6-da 1983-cü ildə dünyaya göz açıb. Kiçik yaşlarından musiqiyə böyük həvəs göstərib və vokal dərsləri ilə yanaşı o, bir çox musiqi dərnəklərinə də gedib. O, öz təhsilini Bakı Musiqi Akademiyasının solo oxuma şöbəsində (opera ifaçısı kimi) davam etdirib və bakalavr pilləsini müvəffəqiyyətlə bitirib. Sonra isə Praqa Dövlət Musiqi Akademiyasının vokal şöbəsinin- opera ifaçısı, magistr pilləsini uğurla başa vurub və YUNESKO diplomuna layiq görülüb. G.Ələkbərova həmçinin Praqa Dövlət Musiqi Akademiyasının “Vokal və nəzəriyyə üzrə ixtisasca “ doktorantura elmi dərəcəyə layiq görülüb. Bu illər ərzində Günel Ələkbərova çoxlu sayda xaricdə seminarların və çıxışların müəllifi olub. O həmçinin çoxlu sayda konsertlər və operalar ifa edib, neçə-neçə beynəlxalq müsabiqələr laureatıdır. Həm xarici ölkələrdə, həm də doğma Azərbaycanda tez-tez musiqi festivallarında çıxış edir. Xarici ölkələrdə çıxışlarına gəlincə, Çexiya (Praqa, Plzen, ve s), Slovakiya (Bratislava), Avstriya (Vena, Salzburq), Almaniya (Drezden, Berlin), Macarıstan (Badapeşt) kimi ölkələrin adlarını saymaq olar. Bu siyahını davam etdirmək mümkündür, amma müsahibim özü siyahını davam etdirmək istəmədi, deyir ki, ifası ilə bir insanın ürəyini fəth edə bilirsə, bu, bütün titullardan, mükafatlardan daha önəmlidir : “Mənə vacib olan insan duyğuları, səmimiyyətidir. Qalan hər şey ötəridir”.

Bu il Azərbaycana qayıdan Günel Ələkbərova hazırda Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet teatrın solisti, həmçinin Mədəniyyət və İncəsənət Universitetin vokal ixtisası üzrə baş müəllimidir.

Niyə təhsilinizi Çexiyada davam etdirmək qərarına gəldiniz? Burada təhsil yetərincə deyildimi?

Əlbəttə xarici təhsil çox güclüdür, bundan başqa orda imkanlar daha çoxdur. Çexiya təhsil alarkən, mənim ifam təkcə Praqa şəhəri ilə çərçivələnmirdi. Biz demək olar ki, hər həftə Avstriyada, Almaniyada konsert proqramları ilə çıxış edirdik. Yəni, bütün Avropa dairəsini gəzib, ifamızı təqdim edirdik. Bundan başqa görüşlər, seminarlar keçirirdik. Beləcə, bir ifaçı başqa ölkərlərlə, onların musiqi təhsili ilə yaxından tanış olma şansına malik olur. Orada mübadilə çox geniş yayılıb. Amma Azərbaycanda öz təcrübəmə əsasən deyirəm, Musiqi Akademiyasında vokalda oxuyarkən ancaq Bakı ilə kifayətlənməli olursan. Öz vəsaitin olmasa xaricə çıxa bilmirsən, bu mənada , Azərbaycanda imkanlar çox məhduddur.

Neçə illərdi ki, Çexiya yaşayırsınız, bura qayıtmağınıza peşman deyilsiniz ki?

Qətiyyən. Elə bilirəm mənim iki vətənim var. Azərbaycan və Çexiyanı heç vaxt bölmürəm. Bir insan üçün ata - ana eyni dərəcə də necə əzizdirsə, mənə iki ölkə elə əzizdir. Ora gedəndə Azərbaycan üçün, Azərbaycan gələndə isə Çexiya üçün darıxıram.

Günel xanım, niyə vokalı seçdiniz?

Uşaq vaxtından musiqini çox sevirəm. Hətta deyilənə görə 6 aylığımda musiqi səsi eşidən kimi ağlamağımı kəsirdim. Mən yüz dəfə də bu dünyaya gəlsəm, yüz dəfə də musiqiçi- vokalçı olaram. Hər bir sənətin xüsusilə vokalın çox çətinliyi var. Həm aktyor kimi formalaşmalısan, həm də vokalçı kimi Allah tərəfindən səsin olmalıdır. Çox çətin sənətdir.

Musiqiyə bu qədər maraq ailədən gəlir?

Ailədə incəsənət adamları var. Dayım xalq rəssamıdır, böyük qardaşım dirijor olub, indi müəyyən səbəblərə görə musiqidən ayrı düşüb. Balaca qardaşım rəssamdır. Amma valideynlərim mənim musiqiçi olmamı istəmirdilər. Onlar mənim həkim olmamın tərəfdarı idilər. Ona görə mən bütün fənləri yaxşı oxuyurdum, məktəbi də əlaçı kimi bitirdim. 600 baldan çox toplayan və bu balla vokalı seçən insan kimi bəlkə də tarixə düşə bilərəm.

Azərbaycan və Çexiya arasında musiqi əlaqələrini necə qiymətləndirirsiniz?

İki ölkə arasında musiqi mübadiləsi var, amma çox azdır. Mən ora gedəndə Azərbaycanın Çexiyada səfirliyi yox idi. Öz ailəmim vəsaiti ilə ora getmişəm. Çexiyada musiqi üzrə təhsil alan birinci azərbaycanlıyam.

Azərbaycan musiqisini Çexiyada, Avropada tanıyırlar? Daha çox tanıtmaq üçün sizcə, nə etməliyik?

Çexiyalıların Azərbaycan musiqisindən xəbərləri var. 7 il bundan əvvəl mən Praqa Dövlət Musiqi Akademiyasının “Sal- Martin” zalında bizim bəstəkarlarımızın klassik bəstələrindən ibarət konsertlə çıxış etmişdim. Bu, ilk dəfə idi ki, onlar bizim klassik musiqimizlə tanış olurdular. Çexiyalılar çox bəyənmişdilər. Amma ümumilikdə götürsək, bu gün musiqimizi dünyada tanıtmaq üçün dövlətimiz çox mühüm işlər görür. Heydər Əliyev Fondunun rəhbəri Mehriban xanım Əliyeva bu istiqamətdə çox çalışır. Onun gördüyü işlər çox zəhmətlidir, eyni zamanda çox böyük vətənpərvərlikdir. “Avroviziya” yarışmasının Azərbaycanda keçirilməsi, hər il beynəlxalq səviyyədə təşkil olunan “Qəbələ” musiqi festivalını buna misal göstərmək olar. Belə tədbirlər vasitəsilə xaricilər bura gəlir, bizim musiqimizlə yaxından tanış olur. Onu da qeyd edim ki, bizim estrada janrlı musiqilərimizi Avropada kifayət qədər tanıyırlar. Amma əlbəttə, çalışmaq lazımdır ki, bundan da çox tanınaq. Və mən əminəm ki, çox tezliklə Azərbaycan dünya ölkələri arasında ilk sıralarda olacaq. Çünki həqiqətən musiqimiz buna layiqdir. Bizim necə gözəl muğamlarımız var, başdan-ayağa möcuzədir.

Muğamdan söz düşmüşkən, heç muğam oxumusunuzmu?

Heç vaxt. Mənim bir xüsusiyyətim var, ya bir şeyi gözəl edirəm, ya da heç etmirəm. Amma bizim bəstəkarlardan çox romanslar ifa etmişəm. Misal üçün, muğamımızı sistemləşdirən, bütün dünyaya tanıdan Üzeyir Hacıbəyli, Tofiq Quliyev, Fikrət Əmirov, Ramiz Mirişli, Faiq Sücəddinov, Azər Rzayev, Asəf Zeynallının adlarını çəkə bilərəm.

Bəs daha çox hansı bəstəkarların musiqilərinə müraciət edirsiniz?

Opera ifaçısı olduğumdan daha çox operalar ifa edirəm. Operalardan Verdi, Bize, Puçininin operalarını, qədim romanslardan Gendel, Bax, müasir çex bəstəkarlarından Yan Viçar, Milan Slavidski və başqalarının əsərlərinə tez-tez müraciət edirəm.

Bu yaxınlarda Azərbaycanda konsert verdiniz. Uzun illərdən sonra verdiyiniz konsertdən razı qaldınızmı?

Azərbaycanda bu zamana qədər dörd konsert proqramı ilə çıxış etmişəm. Sonuncu konsertdə Gendel, Baxın romansları, qədim çex bəstəkarı Antonin Dvorjakın yeddi romans silsiləsi olan “Qaraçı melodiyası”, eləcə də Yan Viçarın bəstələrindən ifa etdim. Azərbacanda ilk dəfə müasir çex musiqisinin premyerası mən eləmişəm. Bu dəfə də Yan Viçarın dörd silsilə romansını tamaşaçılara təqdim etdim. Deyilənə görə çox bəyənildi.

Deyəsən konsertdə Azərbaycan bəstələrinə yer verməmişdiniz.

Bəli, doğrudur. Konsertin nəzəriyyə prizmasından baxsaq, bir konsertdə hər şeyi etmək düzgün deyil. Əgər Avropa, qərb musiqiləri üstünlük təşkil edirsə, konsertin yönümü qərb olmalıdır. Bəzən elə konsertlər olur ki, Gendel, Çaykovski daha sonra Azərbaycanın xalq musiqisi ifa olunur. Bu düzgün deyil.

Mədəniyyət və İncəsənət Universitetində dəsr deyirsiniz. Tələbələrinizdən razısınızmı?

Universitetin özündən təklif gəldi. Düşündüm və bu ildən artıq müəllim kimi fəaliyyətə başladım. Çox şadam ki, müəllim və tələbə kollektivimiz yaxşıdır. Ona görə çox məmnun və razıyam. Tələbələr müxtəlifdir, içərilərində vokala həvəsi olan da var, olmayan da. Amma bir müsbət keyfiyyətləri var, tələbələr onlara göstərilən qayğını hiss edəndə dərslərə məsuliyyətlə yanaşırlar. Tələbələrimin hamısı konsertimə gəlmişdi. Bilirsiniz, iki ay çox az müddətdir, amma buna baxmayaraq biz bir- birimizə çox bağlanmışıq. Hər dərsimə gəlirlər, səylə çalışırlar. Artıq oxumayan tələblər də oxuyurlar. Bu məni sevindirir. Hər bir uşağın uğuru dünyanın bütün nemətindən daha əzizdir. Bundan başqa dərs demədiyim çox sayda gənclər var ki, onlara müəllimlik etməmi istəyirlər. Mən də bacardığım köməyi edirəm. Bu dünyadan hamımız köçəçəyik, ona görə gərək hamımız paylaşaq, bölüşək bildiklərimizi. Mütləq davamçılar yetişdirmək lazımdır, bunu canla-başla edirəm. Azərbaycan millətinə qulluq etmək istəyirəm, ona görə mən ölkəmə qayıtdım.

Opera və Balet Teatrında sizi hansı partiyada görə biləcəyik?

Bu il Opera və Balet Teatrından dəvət aldım. Fikrət Əmirovun “Sevil” operasında Gülüş partiyasını mənə həvalə ediblər. Çox sevincliyəm.

Günel xanım, bir vokalçı üçün aktyorluq qabiliyyəti nə dərəcə vacibdir?

Vokalda ifa kimi aktyorluq qabiliyyəti də çox vacibdir. Elə vokalistlər var, gözəl səsləri olmasına baxmayaraq aktyorluq qabiliyyətləri yüksək səviyyədə deyil. Vokalçıda aktyorluq istedadı olmayanda tamaşaçını cəlb etmək, diqqətini çəkmək çətin olur. Yəni , onlar operada sevgini, kədəri, itkini ifadə etməkdə çox çətinlik çəkirlər. Bir vokalçı üçün operada ifa etdiyin partiyanı tamaşaçıya çatdırmaq çox böyük xoşbəxtlikdir.

Ümumi götürəndə vokalçılar dünyada bir yaxud iki ortaq dili var. Çünki əksər sanballı musiqilər bu dillərdədir. Bu vokalçı üçün çətinlik yaradır?

Vokalçı üçün isə italyan dili çox mühümdir. Bu dili öyrənmək, o dildə musiqini tamaşaçıya çatdırmaq mənim üçün çətin deyil. Çünki Avropada dünyada gəlmişəm. Bu dildə oxuyarkən, mən başa düşürəm nə oxuyuram. Ola bilər bu, bəzi vokalçılar üçün mühüm problemdir. Məsələn, peşəkar vokalçılar bəzi ifaçıların məşhur romansları, ariyaları ifa edəndə düzgün tələffüz etmədiyini çox tez hiss edir amma adi tamaşaçı bunu bilmir.

Gələcək planlarınızdan nə deyə bilərsiniz?

Konsertlərim olacaq. Çünki mən təsəvvür etmirəm konsert verməsəm, necə yaşayaram.

Bayaq konsertin qurulma nəzəriyyəsindən danışdınız, indi sadəcə bilmək istəyirəm, dediyiniz nüansı da nəzərə alaraq repertuarınızı quranda nəyə üstünlük verirsiniz, tamaşaçılara ifanızla nəyi çatdırmaq istəyirsiniz?

Mənə xoş gələn musiqilərə tez-tez müraciət edirəm. İçimdə yaşaya bilməyən musiqini ifa etmirəm. İfa etdiyim musiqilər mənim özümdür, mənim abu-havamdır, əhvalımdır. Mən çox istəyərəm ki, insanlar daha çox səbrli və qədir bilən olsunlar. İnanın, bu ikisi həyatda çox vacib amillərdir.

Nərmin MURADOVA

Paritet.-2012.-22-23 noyabr.-S.13.