İsmayıl İbrahimov-95
Bu yaxınlarda Azərbaycanın
görkəmli alimlərindən biri, Milli Elmlər
Akademiyasının həqiqi üzvü,texnika elmləri
doktoru, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı, SSRİ
Dövlət Mükafatı laureatı İsmayıl Əli
oğlu İbrahimov 95 illik yubileyini qeyd edib. Yaşının
bu müdrik çağında tanınmış alim Azərbaycan
elminə dəyərli töhfələr verməkdə davam
edir.
-İsmayıl
müəllim, 95 yaşınızı qeyd etdiniz. Necəsiniz,
özünüzü necə hiss edirsiniz?
-Sağ olun. Bilirsiz, əgər
insan uşaqlıq və gənclik illərində xroniki xəstəliklər
keçirməyibsə, yaşlananda o qədər də əziyyət
çəkmir. Mənim xoşbəxtliyim ondadır ki, 2
yaşından atamı itirib yetim qalsam da, anamın min bir əziyyəti
ilə böyüsəm də heç bir xəstəliyə
tutulmamışam. İkinci tərəfdən də
imkanım olduğu dövrlərdə profilaktik müalicəyə
xüsusi fikir vermişəm. Bunların hamısı mənim
sağlam olmağıma köməklik göstərib.
Hazırda özümü sağlam və gümrah hiss edirəm.
Yalnız “qocalıq xəstəliyi”ni hiss edirəm.
Qocalıqda göz zəif görür, qulaq zəif eşidir,
ayaqlar taqətdən düşür… Normal yeyib-içirəm,
gəzirəm,yığıncaqlarda çıxış edirəm…
Elmlər Akademiyasının iki institutunda - Kibernetika və
İnformasiya Texnologiyaları institutlarında işləyirəm,
Azərbaycan Uşaq Fondunun sədriyəm, Respublika Veteranlar
Şurasının büro üzvüyəm. Bir sözlə,
özümü yaxşı hiss edirəm.
- Hörmətli professor, Azərbaycan
elminin, həmçinin ölkədə sosial-iqtisadi
inkişafın hazırkı vəziyyətini necə dəyərləndirirsiz?
- Azərbaycanda mədəniyyət,
təhsil, səhiyyə, rabitə, ümumiyyətlə,
bütün sahələrdə qeydə alınan
inkişafı müsbət qiymətləndirirəm. Bilirsiz,
siyasi sistem dəyişib. Biz xeyli vaxdır ki, müstəqil
ölkəyik. Ölkə başçısı hörmətli
Prezidentimiz İlham Əliyev cənablarının rəhbərliyi
ilə bu gün ölkədə bütün sahələrdə
inkişaf qeydə alınır. İstehsalat işləyir,
insanlar fəaliyyətdədir, elmimiz ildən-ilə
inkişaf edir, nailiyyətlər artır… Heç bir elmi
müəssisəmiz, heç bir laboratoriyamız
bağlanmayıb. Əksinə yeni texnologiyalarla,
avadanlıqlarla təmin edilib, fəaliyyəti güclənib.
Heç kimə sirr deyil ki, Heydər Əliyevin gəlişi
ilə respublikada davamlı inkişafın əsası qoyuldu.
Bu gün də bu siyasət uğurla davam etdirilir.
-Azərbaycanda informasiya
texnologiyaları sahəsinin inkişafına layiqli töhfələr
vermiş alim kimi bu gün bu sahədə görülən
işlər, aparılan elmi tədqiqatlar və əldə edilən
nəticələr sizi qane edirmi?
- İlk öncə onu qeyd
edim ki, ölkədə sahəyə cavabdeh orqan kimi Rabitə
və İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyinin
yaradılması çox müsbət nəticələr
verdi. Dünyada qlobal informasiya cəmiyyəti
yarandığı bir dövrdə Azərbaycan geridə qala
bilməzdi. Nazirlik Əli Abbasovun rəhbərliyi ilə bu
istiqamətdə çox böyük işlər
görür. Mən də özümü rabitəçi
hesab edirəm. İkinci Dünya müharibəsi
dövründə Rabitə Akademiyasında oxumuş və
dörd il rabitə batalyonunun komandiri olmuşam. Ona görə
də mənə çox xoşdur ki, bizim rabitə və
informasiya texnologiyaları sektorumuz belə sürətlə
inkişaf edir. Bu yaxınlarda keçirilən “BakuTel” sərgisində
iştirak etdik. Bu sərgiyə xarici ölkələrin
böyük marağının şahidi olduq. Əgər
bizim nailiyyətimiz olmasaydı, bu qədər ölkədən
gəlib Bakıda sərgidə iştirak etməzdilər.
Yaxud sentyabr ayında Bakıda keçirilən “Kibernetika və
informatika problemləri” mövzusunda 3-cü Beynəlxalq
konfransı götürək. Bu konfransda ABŞ, Türkiyə,
Rusiya, Almaniya,İtaliya, Koreya, Sinqapur və başqa ölkələrdən
alim və mütəxəssislər iştirak edirdi.
Bütün bunlar Azərbaycanın nailiyyətləridir.
-İnformasiya-kommunikasiya sahəsində
Azərbaycanın regionda lider ölkə olduğu beynəlxalq
təşkilatlar tərəfindən də birmənalı
şəkildə qəbul edilir. Siz ölkəmizdə bu sahənin
gələcəyini necə görürsünüz?
-Bizim xoşbəxtliyimizdir
ki, bizdə bu sahə ilə məşğul olan iki
institutumuz var. Kibernetika İnstitutu bu sahənin nəzəri
hissəsi, İnformasiya Texnologiyaları İnstitutu isə tətbiqi
hissəsi ilə məşğul olur. Mən kibernetika və
informasiya texnologiyaları sahəsində gələcəyimizin
çox yaxşı olacağını düşünürəm.
Gələcək elmə əsaslanan iqtisadiyyat üzərində
qurulacaq. Bir tərəfdən də nazir Əli Abbasovun rəhbərliyi
ilə bu sahədə çox böyük işlər
görülür. İnanıram ki, neftdən sonra əsas gəlir
mənbəyimiz İKT sahəsi hesabına formalaşacaq.
-İsmayıl müəllim,
həyatınızın unudulmaz anları çoxdurmu?
-Unudulmaz anlarım
çoxdur. Həyatım, demək olar ki, unudulmaz hadisələrdən
ibarətdir. İki yaşında ikən atadan yetim
qalmışam, anamın təhsili olmayıb, çətinliklə
yaşamışıq. Anamın 10 uşağı olub.
Birinci və axırıncı uşaqları, yəni mən
və böyük qardaşım sağ qalmışıq.
Böyük qardaşım Məmmədbağır tibb sahəsində
elmlər doktoru, professor olub. Artıq rəhmətə gedib.
Qalanları körpə ikən, bir yaşına
çatmamış dünyasını dəyişiblər. Mən
texnikuma girdim ki, təqaüd alım, yaşaya bilim.Texnikumun
direktoru biləndə ki, mən yetim uşağam, məni
laborant kimi işə götürüb ki, maaş alım.
Direktor texnikumun yeməkxanasına tapşırdı ki, mənə
hər gün pulsuz yemək versinlər. Unutmaq olarmı?
Texnikumdan sonra 5 nəfəri ali məktəbə göndərdilər.
Onlardan üçü yəhudi, biri erməni, biri də mən
idim. Azərbaycan Sənaye İnstitutunu, indiki Azərbaycan
Dövlət Neft Akademiyasını bitirdikdən sonra
müharibə illəri başlayır. Döyüşlər,
orden-medallar… Müharibədən sonra pedoqoji fəaliyyətə
başladım. Baş laborantlıqdan başlayıb pillə-pillə
qalxdım, institut rektoru oldum. Kimin ağlına gələrdi?
On il rektor işlədikdən sonra ümummilli lider Heydər Əliyev
mənə dedi ki, gəl Nazirlər Soveti sədrinin birinci
müavini işlə.
-Bu necə baş verdi?
- Yadımdadır, mən
Yaponiyada keçirilən bir sərgidə iştirak etmək
üçün yola düşməliydim. Heydər Əliyevə
zəng edərək xudahafizləşmək istədim. O mənə
dedi ki, unutmayın, biz sizi başqa işə təyin etmək
fikrindəyik. Getdim Yaponiyaya. Ordan Moskvaya qayıtdım. Mənə
dedilər ki, Heydər Əliyev sizi təcili Bakıya
çağırır. Gəldim Bakıya. Heydər Əliyev
məni yanına çağırıb dedi ki, sizə Nazirlər
Soveti sədrinin birinci müavini təyin etmək istəyirik.O
məni Moskvaya təsdiqə göndərəndə dedi ki, bu
yerə Mərkəzi Komitənin öz namizədi də var.
Orda sizi razı salmağa çalışacaqlar ki, bu vəzifəyə
getməyəsiz. Ancaq siz elə etməlisiz ki, onların
planı baş tutmasın. 1970-ci il may ayının 10-da oldum
Moskvada Mərkəzi Komitədə. Doğrudan da mənim bu vəzifəyə
getməməyim üçün xeyli suallar verdilər, məni
bu yoldan çəkindirməyə çalışdılar.
Ancaq onların planı baş tutmadı. Təsdiq olundum və
elə həmin gün Bakıya qayıtdım və Heydər
Əliyevin rəhbərliyi ilə fəaliyyətə
başladım. Bunlar mənim həyatımın ən
unudulmaz anlarıdır.
-Bəs, ailə həyatınızda
hansı anları unutmursuz?
-Açığını
deyim ki, mən indi yaşımla əlaqədar az sevinirəm,
çox darıxıram. Sevinirəm ki, yaxşı ailə
qurmuşam. İnstitutda işləyərkən ilk mühazirəyə
gedəndə auditoriyada məndən sağ tərəfdə
bir qız oturmuşdu. Xoşuma gəldi. Sonra öyrəndim
ki, Məryəm adlı bu qız qrup nümayəndəsidir,
həm də yetimdir. Onunla evlənmək qərarına gəldim
və evləndim də. Bizim iki oğlumuz, bir
qızımız oldu. Oğlanlarımın ikisi də elmlər
doktorudur. Akif riyaziyyat üzrə professordur, Amerikada
çalışır, Aydın isə dünya
iqtisadiyyatı üzrə müdafiə edib və Türkiyədə
Çanaqqala Universitetində işləyir. Qızım Tibb
Universitetində dosentdir. Beş nəvəm, beş nəticəm
var. Bir nəvəm Amerikada təhsil alır. Bir nəvəm
Neft Akademiyasını bitirib informatika sahəsində
çalışır, bir nəvəm Tibb Universitetini bitirib
orda da işləyir, o biri nəvəm Moskva Dövlət
Universitetini qurtarıb Moskvada işləyir. Ancaq bu yaşda
sıxılıram, darıxıram ki, onlar necə olacaqlar,
necə yaşayacaqlar…
- İsmayıl müəllim,
zəngin həyat təcrübəsi olan bir insan kimi gənclərə,
o cümlədən gənc alimlərə xüsusi olaraq nəyi
tövsiyə edərdiz?
- Mən nəvəmi Amerikaya yola salanda ona dedim ki, sənə bir neçə tövsiyəm var. Birincisi, qidalanmağına və sağlamlığına fikir ver. Çünki hər şey sağlamlıqdan başlayır. İkincisi, təhsilinə fikir ver. Çünki inkişaf təhsildən başlayır. Üçüncüsü, isə özünə dost seçəndə diqqətli ol, təsadüfi adamlarla yoldaşlıq etmə. Çünki sənin həyatında dostluq etdiyin insanlardan çox şey asılıdır. Mən bu tövsiyyələri bütün gənclərimizə məsləhət görərdim. Bir də onların hamısına demək istəyərdim ki, hansı ölkədə oxusalar da, harada işləsələr də Vətəni-Azərbaycanı bir an da olsun unutmasınlar. Gələcəyimiz indiki gənclərimizdən asılıdır. Gələcəyin Əli Abbasov, Telman Əliyev, Rasim Əliquliyev kimi alimləri indiki gənc alimlərin arasındadır. Onların hamısına böyük uğurlar arzulayıram.
-Hörmətli professor, “Rabitə dünyası” qəzetinin kollektivi adından Sizi bir daha 95 yaşınızın tamam olması münasibətilə ürəkdən təbrik edir, Sizə möhkəm cancağlığı arzulayırıq. Maraqlı söhbət üçün isə təşəkkür edirik.
-Çox sağ olun. Rabitəçilərə deyin ki, mənim də rabitəçi olduğumu unutmasınlar. Bu gün rabitə və informasiya texnologiyaları sahəsindəki uğurlar hamımızı sevindirir. Bütün rabitəçilərə cansağlığı və yeni-yeni nailiyyətlər arzulayıram.
Söhbətləşdi: Camaləddin
Dostəli
Rabitə dünyası.- 2011.- 14
yanvar.- S.11.