Yetmiş beş yaşın ucalığında

Yarım əsrdən çox oxucusu və uzun illər müəlliflərindən biri olduğum "Savalan" (keçmiş "Azərbaycan pioneri") qəzetinin redaktoru Eldar Əliyev zəng eləmişdi. O, Ramazan bayramı münasibətilə təbrikini yetirib, sonra da dost istəyilə:

- Bilirsinizmi, bu günlərdə yığışacağıq, - dedi. - Bayramı bayrama qatacağıq. Akif müəllim 75-in arxasını yerə vurur. Əlli ilə yaxındır ki, qələm əlindədir. Bizim qəzetdə işləməyinin də 49 ili tamam olur.

- Bu, bir igidin ömrünə bərabərdir ki!

- Bax, Akif müəllim belə jurnalistdir, - deyə sözümə qüvvət verdi və tezcə də qayıtdı ki, bilirik, tələbəliyiniz bir vaxtda keçib. İkiniz də Azərbaycan Dövlət Universitetini bitirmisiniz. Siz filologiyanı, o isə jurnalistikanı. Tanışlığınız dostluğa çevrilib, sonra da illərin sınağından çıxıb. Ona görə də biz savalançılar çox istərdik ki, onun haqqında düşüncələrinizi bölüşüb, dost sözü deyəsiniz.

Eldar müəllimin dediklərini dinləyə-dinləyə ürəkdən:

- Mən də sizin istəyinizə qoşuluram, - dedim. - Qələm dostum, əməkdar mədəniyyət işçisi, qabaqcıl maarif xadimi, "Qızıl qələm" mükafatı laureatı və daha neçə-neçə fəxri adlar, fərmanlar daşıyan, öz fədakarlığı ilə çoxlarını heyrətləndirən Akif Quliyev haqqında yazmaq mənim həm mənəvi borcum olacaq, həm də fəxarət duyğularımın səsi, ifadəsi...

Beləcə, Eldar müəllimlə söhbətimiz başa çatdı.

Elə həmin gün Akif müəllimin həyat tarixçəsini bir də vərəqlədim. Saysız-hesabsız görüşlər xəyalımdan keçdi, qəlbimdə bir-birindən xoş duyğular, xatirələr oyandı.

Əlim qələmə uzandı...

Ağlıma gələn ilk sözlər, cümlələr: "İnsanlar doğulduğu torpağa çox oxşayır". Bu sözlər xəyalımdan elə-belə keçməyib. Akif Quliyevin timsalında bunun böyük mənası var. O, barlı-bərəkətli Quba torpağında dünyaya göz açıb. Körpəlikdən bu füsunkar yer-lərin işığı, günəşi və bütün gözəllikləri qəlbinə axıb, varlığına hopub və ömürlük onunla olub. Doğulduğu yurd həmişəlik qəlbinə köçüb.

O, 1935-ci il sentyabrın 23-də bu şəhərdə dünyamızı salamlayıb. Həmişə də kökü, nəsli ilə qürurlanıb, fəxr edib. Yeri düşəndə ürəkdən gələn səslə deyir: "Biz Qubada, bütün Azərbaycanda ziyalı ailəsi kimi tanınmışıq. Ot kökü üstə bitər, deyiblər. Bu ənənə yaşayır. İnanıram ki, həmişə də yaşayacaqdır".

Atası Aslan Quliyev kimya elmləri namizədi, əməkdar müəllim kimi böyük nüfuz sahibi olub. Qardaşı Həsən Quliyev tarix elmləri doktoru, professor və Azərbaycanın ilk etnoqraf alimi kimi tanınırdı. Bacısı Xavər Aslan filologiya elmləri namizədi və jurnalistdir. O, uzun illər “Amerikanın səsi” radiosunda Azərbaycan redaksiyasına rəhbərlik etmiş və Türkiyədə çıxan "Xəzər" jurnalının yaradıcısı olmuşdur. İki bacısı isə müəllimdir, talelərini təhsillə bağlamışlar.

Həyat onu körpə yaşlarından sınağa çəkmişdir. Hələ 3 yaşında taleyin amansızlığı bioqrafiyasına "ikinci qrup əlil" sözlərini həkk etmişdir. Bu, onu həyat sevinclərindən ayırıb-aralaya bilməmişdir. Qəlbində həyat eşqi, gur günəş işığı baş-başa vermiş, həmişə onu gələcəyə qanadlandırmışdır.

Tələbəliyi, universitetdə oxuduğu illər yadıma gəlir. O, 1961-ci ildə ali təhsilli jurnalist kimi həyatın qoynuna atıldı, iki ilə yaxın "Uşaqgəncnəşr"də çalışdı. Burada kollektiv qayğısını, sevgisini hiss etdi. Günlər keçdikcə ilk redaktənin, qələmdən çıxan qazancın dadını, şirinliyini duydu.

Günlərin birində Azərbaycan Komsomolu Mərkəzi Komitəsinin birinci katibi, xatirəsi hər birimizin qəlbində yaşayan unudulmaz Məsud Əlizadənin bilavasitə qayğısı və kö-məyi sayəsində "Azərbaycan pioneri" qəzetində yeni işə başladı. Bu, həyatında, yaradıcılıq taleyində bir dönüş, bəlkə də onu sabaha səsləyən, bütün varlığını işığa bürüyən bir qüvvə idi. Elə bil Akifin üstünə yenidən gün doğmuşdu. Gənc jurnalist yeni həyatın qoynuna atılmışdı. Qəlbində yazmaq, yaratmaq duyğuları coşub-çağlayır, taleyinə yazılmış çətinlikləri, sınaqları ona unutdururdu...

Orta məktəbdə oxuyanda, həm də universitet tələbəsi olanda öz ağlı-kamalı, düşün-cəsi ilə seçilirdi. İstedadına, təşkilatçılıq bacarığına çoxları qibtə edirdi. Təbii ki, bu da Akifin qəlbini xoş duyğularla pərvazlandırırdı. O, hələ orta məktəb şagirdi olarkən Qubada "Sülh prospektinin uşaqları" adlı idman klubu yaratmışdı. 1953-56-cı illərdə bu klub təkcə rayonda deyil, həm də bütün Azərbaycanda məşhurlaşmışdı. Respublika, həm də Moskva mətbuatının səhifələrində ondan tez-tez yazırdılar.

Akif Quliyev narahat təbiətli insandır, həmişə axtarışlar, yeniliklər sorağındadır. 1963-cü ildə "Azərbaycan pioneri"ndə işə başlayandan sonra uşaqlar və yeniyetmələr arasında çox sevilən, şöhrətli "Sevinc" futbol klubunu yaratmışdı. O, artıq yüksək dairələrdə belə tanınırdı.

Həyat onu hələ körpə vaxtlarından çətin sınağa çəkmişdi. Lakin o, bütün ağrı-acılara sinə gərərək öz həyatsevərliyi, qaynar təbiəti, yaşamaq eşqi ilə ətrafındakıları həmişə heyran etmiş, təəccübləndirmişdir.

Həmin illərdə o, Azərbaycan Komsomolu Mərkəzi Komitəsinin nəzdində yaradılan idman və hərbi-vətənpərvərlik üzrə Respublika Qərargahının məsul katibi seçilmişdi. Rəhbərlik etdiyi komandalar SSRİ məkanında şöhrətlənmiş, böyük şəhərlərdə, müttəfiq respublikaların paytaxtlarında keçirilən ümumittifaq "Dəri top" yarışlarından qızıl, gümüş və bürünc medallarla qayıtmışdır. Bunu da xatırlamaq xoşdur ki, "Dəri top" klubu məhz Azərbaycanda ilk addımlarını atmışdır. Sonralar "Sevinc" yarışlarının təcrübə-sindən istifadə etməklə, 1965-ci ildə Moskvada yaradılmışdır.

Akif Quliyev yeniyetmələrin, gənclərin hərbi-vətənpərvərlik tərbiyəsində mühüm rol oynayan "Üfüqdə parıltı" və "Qartal balası" hərbi-idman yaradıcılıqlarından sayılır. O, 25 ilə yaxın bu oyunları təşkil edən generalların, yüksək rütbəli zabitlərin daxil olduğu Respublika Baş Qərargahının da məsul katibi olmuşdur. Uzun müddət ümumittifaq "Qızıl top" (basketbol), "Gümüş top" (voleybol), yüngül atletikanın dörd növü üzrə beynəlxalq "Dostluq" oyunlarının və Azərbaycanda çox məşhur olan "Ağ top" şahmat yarışlarının əsas təşkilatçılarından biri kimi tanınmışdır.

Xəyalımdan illər gəlib keçir. Mən 60-cı illərin sonunda Azərbaycan Televiziyasında "Gənclik" baş redaksiyasının baş redaktoru idim. Akif isə "Azərbaycan pioneri" qəzetində çalışırdı. Kollektivimiz onu istedadlı jurnalist, bacarıqlı təşkilatçı və həssas insan ki-mi tanıyırdı. O, "Pioner və məktəblilər" redaksiyasının əməkdaşlarıyla birlikdə ölkənin müxtəlif yerlərində keçirilən "Üfüqdə parıltı" hərbi-vətənpərvərlik oyunlarından baxımlı verilişlər hazırlayırdı. Yazdığı ssenariləri oxuyarkən hadisələrə bələdçiliyinə, peşəkarlığına, jurnalist həssaslığına heyran olurdum.

O, gənc nəslin təlim-tərbiyəsində fəal iştirakına, mətbuat sahəsində böyük xidmətlərinə görə üç dəfə Azərbaycan SSR Ali Sovetinin fəxri fərmanı ilə təltif olunmuşdur. Mükafatlar, təltiflər, fəxri fərmanlar bir deyil, beş deyil, on deyil... Bunları gözdən keçirəndə, qələm dostumuzun şərəfli ömür yolunu, yaradıcılıq uğurlarını, yüksək təşkilatçılıq istedadını, bacarığını göz önünə gətirəndə adamın qəlbini sevinc bürüyür.

Akif Quliyev keçib gəldiyi ömür yoluna ötəri də olsa nəzər salanda iftixarla xatırlayır ki, dəfələrlə Ümumittifaq Komsomolu Mərkəzi Komitəsinin, SSRİ Maarif Nazirliyinin, SSRİ Bədən Tərbiyəsi və İdman Komitəsinin, Ümumittifaq Futbol Federasiyasının, eləcə də respublikanın bir çox idarə və müəssisələrinin fəxri fərmanlarına, diplomlarına, qiymətli hədiyyələrinə layiq görülmüşdür. Bunların sayı çoxdan yüzü ötmüşdür. Bu sırada üç dəfə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı, aviasiya marşalı, SSRİ Orduya, Aviasiyaya, Donanmaya Könüllü Yardım Cəmiyyətinin sədri Aleksey Pokrışkinin, SSRİ Müdafiə Nazirliyi Baş Qərargahının rəisi, ordu generalı Y.Getmanın imzaladığı diplomlar və döş nişanları vardır.

Akif Quliyev publisistik yaradıcılığında vətəndaşlıq mövqeyinə, sənətkarlıq uğurlarına, hərbi-vətənpərvərlik və idman mövzularında yazdığı sanballı, çoxsaylı yazılarına görə bir çox media mükafatları da almışdır. 2010-cu il ərəfəsində isə o, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin inkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun keçirdiyi müsabiqədə "idmanın inkişafı-gənclərin fiziki və mənəvi kamilliyinə aparan yol" nominasiyası üzrə qalib adına layiq görülmüşdür.

Mətbuatda çalışdığı illərdə onun müxtəlif qəzet və jurnallarda saysız-hesabsız oçerkləri, məqalələri, publisistik yazıları dərc olunmuş, televiziya və radioda yüzlərlə verilişləri səslənmişdir. Bunların hamısını yığıb çap etdirsək, cildlərin sayı, həcmi çoxlarını heyrətləndirər.

Son illərdə istedadlı jurnalistin "Savalan" qəzetində "Hərb tariximizdən" rubrikası altında dərc etdirdiyi məqalələri oxucular arasında geniş maraq doğurmuşdur. "Olimpiya salnaməsindən səhifələr" də Akif Quliyevin istedadlı jurnalist qələminin, qaynar yara-dıcılığının uğurlu səhifələrindəndir.

O, həmişə düşüncələr aləmindədir. Təmkinlə arayıb-axtarır, yazıb-yaradır, tez-tez yarım əsrə yaxın könül verdiyi, qəlbən bağlandığı doğma qəzetinin oxucularını sevindirir.

O, bu günlər şövqlə, ürək sevincilə, inamla yetmiş beş yaşın əlini sıxır. Bu halal haqqı, ömrün ona bəxş etdiyi ucalıq zirvəsidir. Ürəyimizdən qopan hərarətli, gur səslə deyirik: "Mübarəkdir, var olsun bu zirvə!".

Əziz dost! Başını qaldır bu zirvədən üfüqə bax. Keçib gəldiyin yol, arxada qalan mə-nalı, şərəfli illər nə qədər gözəldir. Qarşıda ömrün təzə səhifələri açılır. Gələcək illər səni çağırır, səni səsləyir. Uğurlu yol, qardaş!

Nahid HACIZADƏ

Respublika.- 2010.- 24 sentyabr.- S. 3.